شناور بودن سیستم و عدم مدرک گرایی

تا کنون به بیان چهار خصوصیت سیستم آموزشی حوزه اشاره کردیم. در این قسمت به دو امتیاز دیگر این سیستم خواهیم پرداخت؛

5 - شناور بودن سیستم آموزشی و آزادی کامل در انتخاب استاد و درس

یکی از خصوصیات سیستم آموزشی حوزه، شناور بودن آن است. بدین معنا که شما در انتخاب درس و استاد آزادید و می توانید درسی را قبل از درس دیگر یا با هر استاد که بخواهید بخوانید.

این ویژگی موجب ایجاد رقابت میان استادان می گردد تا در تدریس خود از بهترین شیوه ها استفاده کنند و همچنین طلاب نیز می توانند آزادانه اساتید خویش را انتخاب کرده و درس مورد نظر خود را تحصیل کنند.

سیستم آموزشی یکسان و بسته روحیه دانش پژوه را خسته کرده و در صورت باز ماندن از یک درس، ناامیدی در او ایجاد می شود.

و همچنین در سیستم های یکسان و غیر شناور، دروس مختلف با اساتید مختلف ارائه نمی گردد و نهایتا یک یا دو استاد برای آن درس وجود دارد در حالکیه در سیستم های شناوری مانند نظام آموزشی حوزه برای یک درس ده ها استاد وجود دارد و شما به راحتی قدرت انتخاب دارید و می توانید با توجه با توانایی اساتید و علاقه خود، استاد مورد نظر را انتخاب کنید.

یکی دیگر از فواید سیستم شناور اینست که حتی طلبه ای که در خود توانایی تدریس را می بیند می تواند شروع به تدریس کرده و طلاب نیز در انتخاب او آزادند.

در نهایت این سیستم هم به ارتقاء علمی کل نظام آموزشی و به تبع به افزایش قدرت علمی اساتید و طلاب محصل منجر خواهد شد.

6 - تحصیل برای خدا و مطرح نبودن مدرک.

با توجه با مزایای ناچیزی در که در حوزه وجود دارد معقول نیست که فردی با انگیزه های مادی وارد حوزه شود چراکه در نهایت موفق نخواهد بود اما تحصیل علوم اهل بیت علیهم السلام می تواند سرمایه و انگیزه مادی خوبی برای علاقمندان به حوزه باشد.

دروس حوزه دروس بسیار مشکلی ست. از ادبیات عرب تا منطق، از فلسفه تا عرفان، از فقه تا اصول، همه و همه از دروس سنگینی ست که متن ثقیل برخی از این کتاب ها بر سختی آنها افزوده است.

از این جهت تنها چیزی که می توانند هدفی محکم برای تحصیل در حوزه باشد رضای خداوند متعال است.

عموم طلاب در این سیستم آموزشی برای رضای خدا تحصیل می کنند و هدف دیگری ندارند. البته ممکن است برخی نیز باشند که به اهداف دیگری نیز می اندیشند اما هدف کل سیستم آموزشی حوزه چنین است .

هدف نهایی در این سیستم آموزشی تحصیل رضایت خداوند است چراکه علومی که در این نظام آموزشی خوانده می شود علوم اهل بیت علیهم السلام و نهایتا فهم کلام الهی یعنی قرآن کریم است.

تحصیل دروسی که مبنای بیشتر آن ها احادیث و روایات و آیات قرآن است جز برای رضای خدا نمی تواند هدف دیگری داشته باشد.

یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم در این زمینه می گوید:

"وقتی که در فضای حوزه در گذشته ای نه چندان دور، هیچ امتیازی جود نداشت و کسی که وارد حوزه می شد می دانست که باید سختی زیادی را برای خود هموار کند و این درس خواندن، درآمد و تضمین شغلی برای او ندارد، طبیعتا در چنین فضایی تنها و تنها کسانی می آمدند و می ماندند که هیچ انگیزه ای جز تحصیل علم نداشتند و علم را برای رضای خدا می خواندند و برای تقرب خدا این سختی ها را تحمل می کردند."[1]

نتیجه تحصیل برای خدا، بی اهمیت بودن مدرک در این نظام آموزشی ست. با توجه به رسالت الهی حوزویان و حوزه علمیه، مدرک و مدرک گرایی در این سیستم آموزشی تقریبا بی اهمیت است هرچند مدتی ست که حوزه به مدرک اهمیت داده و سعی کرده است طلاب بعد از سال های تحصیل در حوزه مدرک هم داشته باشند تا از برخی امتیازات در جامعه بهره مند شوند.

هرچند مدرک فی نفسه بد نیست و می تواند انگیزه های تحصیل را هم زیادتر کند اما سیستمی که بتواند بدون اهمیت به مدرک دانش پژوهان خود را نگه دارد سیستم موفق تری ست.

گرفتن مدرک با مدرک گرایی متفاوت است. گرفتن مدرک در عین تحصیل  علم برای خدا و خدمت به مردم اشکالی ندارد اما مدرک گرایی و هدف اصلی قرار دادن مدرک بسیار خطرناک است که نتیجه ابتدایی آن فدا کردن کیفیت برای سرعت است. یعنی فرد سعی می کند مسیر گرفتن مدرک را سریعتر طی کند و کسب علم برای او د درجه بعدی اهمیت قرار خواد گرفت.

پی نوشت :

[1] خبرگزاری مهر

تهیه و تولید : احمد اولیایی ، گروه حوزه علمیه تبیان