تهدیدهای غذایی برای جنین

امروزه محققان روی یکی دیگر از دلایل ناشناخته سقط مکرر یعنی تغذیه تمرکز کرده‌اند...

پیش از این بررسی‌ها نشان داده بود چاقی یا لاغری مفرط تأثیر منفی بر باروری و تخمک‌گذاری دارند و حتی می‌توانند در صورت بارداری خانم، سبب سقط جنین شوند.

این موضوع به ویژه زمانی که نمایه توده بدنی پایین‌تر از 5/18 یا بالاتر از 30 باشد بیشتر می‌شود، اما بیش از وزن، آنچه اهمیت می‌یابد، چربی‌های دور شکم است و از آنجا که کنترل قند خون را تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند سبب سقط جنین شود.

جالب است بدانید داشتن وزن بالا، بر تخمدان، آندومتر و رحم هم تأثیر می‌گذارد و هر میزان اضافه وزن بالاتر برود، کیفیت تخمک پایین‌تر آمده و رشد جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به همین دلیل است که توصیه می‌شود خانم‌هایی که مایل به بارداری هستند، ابتدا باید وزن خود را، در صورت داشتن اضافه وزن، کاهش دهند.

به علاوه تحقیقات نشان داده‌اند زنانی که دچار سقط مکرر می‌شوند، کمبود ویتامین B9 یا اسیدفولیک دارند که کمبود آن می‌تواند اثر مُضری بر جنین بگذارد. همین دسته از زنان در صورتی که به طور مرتب ویتامین‌های گروه B را مصرف کنند، از سقط پیشگیری خواهند کرد و در صورتی که طی دوران بارداری و قبل از آن اسیدفولیک مصرف کنند، سقط جنین 57 درصد کاهش خواهد یافت.

همچنین برخی بیماری‌ها نظیر سلیاک یا عدم تحمل گلوتن نیز می‌تواند یکی از دلایل سقط جنین باشد. این بیماری گرچه شایع است، اما در برخی موارد تشخیص داده نمی‌شود و در نتیجه بدون درمان باقی می‌ماند. از جمله نشانه‌های ابتلا به این بیماری اسهال شدید و لاغری است. این ناراحتی می‌تواند بر تخمک‌گذاری نیز تأثیر گذاشته و عامل ناباروری یا سقط جنین باشد. خانم‌هایی که مبتلا به این ناراحتی هستند، با دریافت رژیم بدون گلوتن می‌توانند از بروز سقط پیشگیری کنند.

زعفران

نتایج برخی از مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که برخی از گیاهان دارویی از جمله زعفران در ایجاد سقط مۆثر می‌باشند؛ و با توجه به این که مردم مناطق مختلف به خصوص جنوب استان خراسان که سطح زیر کشت زعفران آن بالا می‌باشد، ناگزیر به طرق مختلف با این گیاه در تماس هستند، نتایج بررسی میزان سقط در خانم‌های بارداری که در طول فصل برداشت با زعفران تماس داشته‌اند و خانم‌های بارداری که هیچ‌گونه تماسی با آن نداشته‌اند، نشان داد که درصد سقط خانم‌های بارداری که با زعفران مواجه بوده‌اند، نسبت به افرادی که با زعفران تماسی نداشته‌اند، بیشتر است؛ به طوری که 5/10 درصد از خانم‌های باردار که با زعفران تماس داشتند، دچار سقط شدند؛ ولی در خانم‌های بارداری که هیچ‌گونه تماسی با زعفران نداشتند، سقط اتفاق نیفتاد، بنابراین می‌توان اذعان داشت که شرکت در فرآیند برداشت و فرآوری زعفران می‌تواند باعث سقط جنین گردد و پیشنهاد می‌گردد به منظور پیشگیری از سقط جنین، ترتیبی اتخاذ گردد تا از حضور خانم‌های باردار در فرآیند برداشت زعفران جلوگیری شود.

قهوه

از جمله مواد غذایی دیگری که گاهی احتمال سقط را افزایش می‌دهند، مصرف قهوه است. جالب است بدانید احتمال سقط در صورتی که میزان مصرف کافئین در روز از 250 میلی‌گرم یا دو فنجان قهوه بالاتر برود به شدت افزایش می‌یابد. کافئین یک ماده فعال است که می‌تواند به طور مستقیم بر روی جنین تأثیر بگذارد و جریان خون او را کاهش دهد.

بیش از وزن، آنچه اهمیت می‌یابد، چربی‌های دور شکم است و از آنجا که کنترل قند خون را تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند سبب سقط جنین شود

نکته دیگر این که باید متوجه مصرف کافئین پنهان هم بود. این کافئین در چای، برخی نوشابه‌ها و شکلات نیز وجود دارد. در واقع مدارکی در دست است که نشان می‌دهد مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین دار در ماه‌های اول بارداری خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد، به همین دلیل زنان باردار به منظور حفظ سلامت جنین خود در پنج ماه نخست دوران بارداری بهتر است از نوشیدن هرگونه نوشیدنی کافئین‌دار خودداری کنند.

کمبود آهن

از جمله موارد دیگر ایجاد سقط، کمبود آهن در زنان باردار است که باعث افزایش سقط جنین و افزایش خطر مرگ و میر مادران هنگام زایمان می‌شود.

یکی از شایع‌ترین انواع کم‌خونی، ناشی از فقر آهن است. اگر برای ساخت گلبول‌های قرمز خون آهن به مقدار کافی در دسترس بدن نباشد، بدن از ذخایر آهن خود استفاده می‌کند و زمانی که کمبود آهن ادامه پیدا کند و ذخایر آهن بدن هم تمام شود، کم‌خونی ناشی از فقر آهن به وجود می‌آید.

از عوامل کم‌خونی می‌توان به کمبود آهن در رژیم غذایی روزانه، ابتلا به آلودگی‌های انگلی و بیماری‌های عفونی، عادات نامناسب غذایی مثل خوردن چای 1 تا 2 ساعت قبل و بعد از غذا و کمبود آهن مورد نیاز در دوران حساس زندگی به خصوص دوران کودکی و بارداری اشاره کرد.

از جمله مواد غذایی دیگر آویشن است که سقط کننده جنین در مادران باردار محسوب می‌شود، بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن خودداری کنند

علائم این کم‌خونی شامل رنگ‌پریدگی زبان و مخاط داخل دهان و چشم، سرگیجه و سردرد، خستگی و کسل بودن و حالت تهوع است. کمبود آهن در زنان باردار باعث ضعف، افزایش خطر مرگ و میر مادران هنگام زایمان و افزایش سقط جنین و تولد نوزاد مرده می‌شود.

استفاده از مواد غذایی حاوی آهن مثل گوشت، میگو، ماهی، زرده تخم‌مرغ، حبوبات و غلات در برنامه غذایی روزانه، استفاده از انواع خشکبار مثل توت، کشمش، برگه آلو، انجیر خشک، پرهیز از نان‌های سفید و نان‌های حاوی جوش‌شیرین و استفاده از مواد حاوی ویتامین C یا میوه‌های ترش مثل مرکبات همراه با مواد غذایی حاوی آهن می‌تواند از کم‌خونی ناشی از فقر آهن جلوگیری کند.

محققان اعلام کرده‌اند مصرف ویتامین‌ها قبل و در اوایل دوران بارداری با کاهش خطر سقط جنین مرتبط است که البته ممکن است این رابطه با سلامت کلی مصرف کنندگان ویتامین‌ها مرتبط باشد.

بر این اساس توصیه مصرف مکمل‌های ویتامین برای زنان باردار یا زنانی که تصمیم به بچه‌دار شدن دارند، به طور جدی می‌تواند به مادران برای جلوگیری از تولد نوزاد ناقص یا جنین سقط شده کمک کند.

در مطالعه انجام شده مدارکی به دست آمده که نشان می‌دهند این ویتامین‌ها تا حد زیادی خطر سقط جنین را کاهش می‌دهند.

آویشن

از جمله مواد غذایی دیگر آویشن است که سقط کننده جنین در مادران باردار محسوب می‌شود، بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن خودداری کنند.

آیا رژیم غذایی ضد سقط وجود دارد؟

این سۆالی است که محققان بسیاری در پی یافتن آن هستند. بررسی‌ها نشان داده‌اند افزایش مصرف سبزیجات برگ سبز، میوه‌های تازه، اسیدهای چرب امگا- 3 و امگا- 6، تخم‌مرغ، ماهی و مواد لبنی و به طور کل، داشتن یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند احتمال سقط را کاهش دهد.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: زندگی آنلاین - فاطمه مفیدی، دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه