1000خانه دوچرخه راه‌اندازی میشود
دور و برتان را نگاه می‌كنید از اتوبوس خبری نیست، تاكسی‌ها هم برای شما ناز می‌كنند، چون از سرعت بالا و ویراژ دادن می‌ترسید پس دور موتوری‌های مسافركش را هم كلا خط كشیده‌اید. تورم برای چند بار پیاپی تاثیرش را روی نرخ كرایه تاكسی‌ها و حتی اتوبوس و مترو هم گذاشته و آن را در اكثر مسیرها دو برابر كرده است، هر ساعت كه می‌گذرد ترافیك سنگین‌تر میشود، آلودگی هوا هم كه جای خودش را دارد.
هنوز درگیر حساب و كتاب هستید كه یك دوچرخه سوار آهسته و ركاب‌زنان از كنارتان عبور می‌كند، بدون این‌كه ساعت‌ها در ترافیك كشدار عصرگاهی محكوم به تحمل این شرایط باشد. حالا كه گرانی كرایه‌ها از یك‌سو، كمبود تاكسی و اتوبوس و ترافیك سنگین خیابان‌ها از سوی دیگر اعصاب‌تان را خط‌خطی می‌كند، فكر یك دوچرخه كه بتواند شما را با كمترین هزینه و بدون معطلی در ترافیك به مقصد برساند، وسوسه‌كننده است. شاید خیلی از ما آنقدر به رفت و آمد با خودروی شخصی یا تاكسی، اتوبوس و مترو عادت كرده‌ایم كه حتی فكر این‌كه یك روز بخواهیم مسیر خانه تا محل كار، دانشگاه، مركز خرید و... را با دوچرخه ركاب بزنیم، غیرقابل تصور یا خنده‌دار به نظر بیاید.
فكر می‌كنیم در زندگی شهری و مدرن امروز دیگر كمتر كسی حاضر است در این ترافیك سنگین و هوای آلوده، كیلومترها تا رسیدن به مقصد انرژی بگذارد و ركاب بزند، در حالی كه این وسیله كوچك پاك‌ترین وسیله حمل و نقل عمومی است و همه‌گیر شدن استفاده از آن می‌تواند آسمان غبار گرفته و دودآلود شهرمان را دوباره پاك و آبی كند.
این الگوی حمل و نقلی با این كه چند سالی است به عنوان نسخه‌ای برای كلاف سردرگم ترافیك كلانشهرها و بخصوص پایتخت تجویز شده، اما هنوز زیرساخت‌های لازم به منظور ایجاد انگیزه در شهروندان برای استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه‌ای سبز و پاك در سفرهای شهری روزانه‌شان فراهم نشده است. با این حال مسئولان ترافیك شهری همچنان امیدوارند كه این وسیله نقلیه در آینده‌ای نه‌چندان دور بار سنگینی از دوش خیابان‌های ترافیك‌زده شهرمان بردارد.
طرحی با سابقه نه‌چندان موفق
ایجاد مسیرهای ویژه تردد دوچرخه در كلانشهرها در قالب مصوبه‌ای از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری كشور از سال 86 مورد توجه مسئولان شهری و توسعه سیستم دوچرخه‌سواری به عنوان سیاست جدید شهرداری‌ها به منظور كاهش بار ترافیك و آلودگی هوا در پی اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین در دستور كار قرار گرفت.
این الگوی حمل و نقلی با این كه چند سالی است به عنوان نسخه‌ای برای كلاف سردرگم ترافیك كلانشهرها و بخصوص پایتخت تجویز شده، اما هنوز زیرساخت‌های لازم به منظور ایجاد انگیزه در شهروندان برای استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه‌ای سبز و پاك در سفرهای شهری روزانه‌شان فراهم نشده است
اواسط دهه 70 بود كه احداث مسیرهای ویژه دوچرخه در پایتخت نیز از سوی مسئولان ترافیكی شهر مطرح شد. همان زمان كه مسیر ویژه دوچرخه‌سوارها از كوی دانشگاه تهران تا بلوار كشاورز و دانشگاه تهران آماده و اجرا شد، اما به دلایل متعدد مورد استقبال قرار نگرفت و سپس برچیده شد. پس از این تجربه ناموفق از چند سال پیش در رویكردی جدید توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری این بار در مناطق شرقی و غربی پایتخت مورد توجه قرار گرفت و در این راستا منطقه 8 به دلیل خیابان‌های عریض و مسیرهای كم‌شیب به عنوان اولین مناطق تهران دارای مسیرهای ویژه، ایستگاه‌های دوچرخه و همچنین دوچرخه‌های مخصوص شد.
حالا تعدادی از مناطق پایتخت از جمله منطقه 22 (شمال غرب تهران) و منطقه 20 (جنوب تهران) مناطق 12، 10، 8 و... مجهز به خطوط ویژه دوچرخه و ایستگاه‌های دوچرخه شده و دیگر مناطق نیز ایجاد این مسیرها را در برنامه دارد. هرچند طرح استفاده از دوچرخه در حمل و نقل‌های درون‌شهری كم و بیش مورد استقبال شهروندان و بخصوص جوانان قرار گرفته، اما وجود برخی مشكلات و نواقص كه متاسفانه در این سال‌ها نیز تلاشی برای رفع آنها نشده، زمینه‌ای شده برای این‌كه شهروندان به حمل و نقل با دوچرخه در سطح شهر روی خوشی نشان ندهند.
ایستگاه‌های دوچرخه؛ مهجور در شهر
دوچرخه‌های رنگارنگ در اندازه‌های مختلف درون ویترین‌های شیشه‌ای، شاید دل از رهگذرانی را كه سوار بر خودروی شخصی یا تاكسی و اتوبوس از آن محل می‌گذرند، ببرد، اما در عمل كمتر كسی زحمت كرایه یكی از آنها را به خودش می‌دهد. ایستگاه‌های كرایه دوچرخه كه در روزهای ابتدای آمدن‌شان به سطح شهر، بسیاری از شهروندان مشتاقانه نگاه‌شان می‌كردند حالا در طول روز شاید شمار افرادی كه سراغی از آنها می‌گیرند به تعداد انگشتان دست هم نرسد.
ایستگاه‌های كرایه دوچرخه در شهرمان تقریبا دربیشتر ساعات روز مهجور مانده و كمتر شهروندی سراغی از آنها می‌گیرد، چرا؟
دوچرخه‌سواری با احساس ناامنی
مسئولان ترافیك شهری می‌گویند، ایستگاه‌های كرایه دوچرخه 3000 عضو فعال دارد اما وقتی پای درد دل آنها می‌نشینی می‌بینی كه خیلی از همین اعضای فعال هم برای كرایه كردن دوچرخه و هم برای دوچرخه‌سواری در سطح شهر مشكلات زیادی دارند.
حمیدرضا هفده ساله ساكن منطقه 8 تهران از آن دسته نوجوانانی است كه می‌گوید از همان ابتدای راه‌اندازی ایستگاه دوچرخه در محل زندگی‌شان، از مشتری‌های دائمی این طرح بوده، اما معتقد است برخی مشكلات باعث شده كه طرح دوچرخه‌سواری در منطقه‌شان با وجود علاقه‌مند بودن خیلی از شهروندان با استقبال مورد انتظار مواجه نشود.
وی این‌طور توضیح می‌دهد كه در این منطقه به دلیل متراكم بودن جمعیت بخصوص در ساعات عصرگاهی پیاده‌روها مملو از عابران است، معابر و خیابان‌ها نیز به دلیل اختصاص یك لاین عبوری به خطوط (بی.آر.تی) با ازدحام خودروهای شخصی مواجه است كه این عوامل دست به دست هم داده تا معابر منطقه در اكثر ساعات شلوغ باشد و امنیت دوچرخه سواران را کم کند.
حالا تعدادی از مناطق پایتخت از جمله منطقه 22 (شمال غرب تهران) و منطقه 20 (جنوب تهران) مناطق 12، 10، 8 و... مجهز به خطوط ویژه دوچرخه و ایستگاه‌های دوچرخه شده و دیگر مناطق نیز ایجاد این مسیرها را در برنامه دارد
این نوجوان با بیان این‌كه دوچرخه‌سوارها در مسیرهای ویژه دوچرخه احساس امنیت نمی‌كنند، می‌گوید: دوچرخه سواری در چنین شرایطی بسیار دشوار است، از یك طرف باید مراقب خودروهای عبوری باشیم، از طرف دیگر گاهی اوقات خودروهای شخصی و موتورسیكلت‌ها به خطوط ویژه دوچرخه‌سوارها وارد می‌شوند
ایستگاه‌های نیمه‌تعطیل
برخی شهروندان هم از بی‌برنامه بودن ایستگاه‌های كرایه دوچرخه در سطح شهر گلایه‌مند هستند. شهروند دیگری در این زمینه می‌گوید: خیلی از اهالی محل با وجود این‌كه چند سالی از راه‌اندازی ایستگاه كرایه دوچرخه در محل زندگی‌شان می‌گذرد، اما هنوز به درستی نمی‌دانند كه این جایگاه‌ها چه ساعاتی فعال است تا شهروندان علاقه‌مند بتوانند دوچرخه كرایه كنند.
وی این را هم می‌گوید كه تقریبا در بیشتر ساعات روز در ورودی این ایستگاه‌ها بسته است و شهروندانی كه گاهی اوقات به صورت تفننی هم با دیدن دوچرخه‌ها سر ذوق می‌آیند، وقتی برای كرایه دوچرخه به این ایستگاه‌ها مراجعه می‌كنند دست خالی بر‌می‌گردند. بسته بودن در جایگاه‌های كرایه دوچرخه حتی در روزهای تعطیل هم گزارش شده كه موجب گلایه شهروندان هم شده است و به همین دلیل ایستگاه‌های كرایه دوچرخه تقریبا بلااستفاده مانده و فقط دوچرخه‌ها است كه از پشت ویترین شیشه‌ای به شهروندان علاقه‌مند چشمك می‌زند.
افزایش خانه‌های دوچرخه؛ چند پرسش
دوچرخه نسبت به سایر وسایل نقلیه ارزان‌تر، پاك‌تر، كم‌حجم‌تر و تعمیر و نگهداری آن آسان‌تر است و در صورت عمومیت، گامی در راه بهبود سلامت جسمی جامعه خواهد بود، به همین دلیل شهرداری تهران از سال 1385 تلاش كرده تا این وسیله نقلیه را نیز وارد چرخه حمل و نقل كند. در این راستا قرار است تا سال آینده تعداد خانه‌های دوچرخه به هزار برسد. دبیر انجمن دوچرخه‌سواری شهرداری تهران با بیان این كه سال 86 بحث‌های تحقیقاتی در این زمینه در شركت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیك صورت گرفت و منطقه 8 به عنوان پایلوت این امر انتخاب شد، توضیح می‌دهد: تا پایان سال 89 حدود 112 كیلومتر مسیر ویژه دوچرخه در شهر تهران احداث شده بود و این در حالی است كه با اضافه شدن 138 كیلومتر دیگر به این مقدار، هم‌اكنون شهر تهران دارای 250 كیلومتر مسیر ویژه دوچرخه‌سواری است.
تشكری‌هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران نیز افزودن دوچرخه به مدهای حمل و نقلی تهران را از اولویت‌های مهم سال 91 اعلام كرده و در این راستا به تجهیز و توسعه مسیرهای ویژه دوچرخه اشاره می‌كند. مدیریت شهری پایتخت از توجه جدی‌تر به دوچرخه‌سواری در میان شهروندان تهرانی سخن می‌گوید در حالی‌كه برای مشكلاتی كه در جایگاه‌های كرایه دوچرخه در سطح شهر دیده میشود و شهروندان هم به آن اشاره می‌كنند، هنوز چاره‌اندیشی نكرده‌اند.
این‌كه چرا كیوسك‌های پر از دوچرخه كنار پیاده‌روها بلااستفاده مانده است؟ آیا تهران با پیاده‌روهای سنگلاخی و ناهموار كه پیاده‌روی با پای سالم هم روی آن دشوار است ظرفیت دوچرخه‌رانی دارد؟ آیا ازدحام جمعیت در مسیرهای عبور دوچرخه و آلودگی هوا امكان این ورزش سالم را به شهروندان می‌دهد؟
منبع: جام جم آنلاین
