تبیان، دستیار زندگی
حضور وی در کنار پدری همچون امام موسی بن جعفر علیهماالسلام و برادری چون حضرت رضا علیه السلام که از علم «لدنّی» برخوردار بودند، سبب شد فاطمه معصومه علیهاالسلام از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عالمه ی آل بتول

حضرت معصومه


اول ذی القعده میلاد بزرگ بانویی است که نام شریف ایشان فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام و مادر مکرمه اش حضرت نجمه خاتون می باشد.

حضرت معصومه علیهاالسلام در همان سنین کودکی پدر گرامی خود را که در حبس هارون در شهر بغداد به شهادت رسید، از دست داد و از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام قرار گرفت.

بشارت ولادت

اهل بیت علیهم السلام به فضایل و مناقب حضرت فاطمه معصومه علیها السلام)حتی قبل از تولد او اشاره کرده اند. امام جعفر صادق علیه السلام در ضمن حدیث مشهوری - پیش از آنکه امام کاظم علیه السلام متولد شد - از دفن پیکر مطهر حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در قم خبر داده و در این باره فرموده بود:

«آگاه باشید! حرم خدا، مکه است و ... همانا قم، کوفه کوچک است و سه در از درهای هشت گانه بهشت به سوی قم گشوده می شود. به زودی بانویی از تبار من در قم دفن می گردد و نام او فاطمه دختر موسی است و با شفاعت او همه شیعیان من داخل بهشت خواهند شد».(بحار الانوار، ج57، ص 216؛ مجالس المومنین، نورالله شوشتری ، ج1، ص 83.)

همچون زینب

در سال 200 هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی سفر تبعیدگونه حضرت رضا علیه السلام به مرو انجام شد و آن حضرت بدون اینکه کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند.

یک سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه علیهاالسلام به شوق دیدار وی و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع شد.

حضور وی در کنار پدری همچون امام موسی بن جعفر علیهماالسلام و برادری چون حضرت رضا علیه السلام که از علم «لدنّی» برخوردار بودند، سبب شد فاطمه معصومه علیهاالسلام از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد علمی برسد تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‏داد

در این سفر آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان، حضرت زینب علیهاالسلام، پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی شان را به مردم مۆمن و مسلمان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت علیهم السلام را با حکومت حیله گر بنی عباس اظهار می کردند. بدین جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید، عده ای از مخالفان اهل بیت علیهم السلام که از پشتیبانی مأموران حکومت برخوردار بودند، راه را بر ایشان بستند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در پی این حادثه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند و حتی بنا بر نقلی حضرت معصومه علیهاالسلام را نیز مسموم کردند.( ماهنامه دنیای زنان شماره 52)

زیارت مخصوص

 پس از حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، به جز حضرت معصومه علیها السلام درباره هیچ یک از بانوان اهل بیت علیهم السلام از ناحیه امامان معصوم علیهم السلام زیارتی وارد نشده است. با آنکه بسیاری از بدن های امام زاده ها در مناطقی از ایران مدفون شده بود و مردم آن مناطق با حضرت رضا علیه السلام ارتباط داشتند، اما آن حضرت درباره هیچ یک از آنها زیارتی بیان نفرمود و این «فضیلت» فقط از آن حضرت فاطمه معصومه علیها السلام است که امام رضا علیه السلام درباره ایشان «زیارت نامه» ای پر محتوا را صادر کرد.( بحار الانوار، ج48، ص 316)

حضرت معصومه

نثر بسیار متقن و لبریز از معارف الهی و نصّ استوار این «زیارت نامه» و مقایسه آن با زیارت نامه هایی که غیر معصوم علیه السلام بیان کرده است، نشان می دهد که امام معصوم این «زیارت نامه» را صادر کرده است.( رواق عصمت، سید علی حسینی، 1385 ش؛ پایگاه اطلاع رسانی حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام).)

زیارت همانند زیارت امّ ابیها

بارگاه حضرت معصومه علیها السلام در قم، زیارتگاه خاص و عام شده است و چه بسا بزرگانی که به قم مهاجرت نموده، تا از فیوضات آن مزار نوارنی بهره مند شوند؛ از جمله ی آن بزرگان، حضرت آیت الله مرعشی نجفی است. ایشان تعریف نموده اند که علت آمدن من به قم این بود که پدرم، آقا سید محمود مرعشی (که از زهّاد و عبّاد معروف بود) چهل شب در حرم حضرت امیر علیه السلام بیتوته نمود و معتکف شد تا آن حضرت را زیارت کند؛ شبی در حال «مکاشفه » دیده بود که آن حضرت به او می فرماید: «سید محمود! چه می خواهى؟» عرض می کند: «می خواهم بدانم قبر فاطمه ی زهرا کجاست، تا آن را زیارت کنم.» حضرت فرموده بود: «خداوند «جلال» و «جبروت» حضرت فاطمه زهرا علیها السلام را به فاطمه ی معصومه علیها السلام عنایت فرموده است؛ هر کسی بخواهد ثواب زیارت حضرت زهرا علیها السلام را درک کند، به زیارت فاطمه معصومه علیها السلام برود».

خود آیت الله مرعشی نجفی در آن زمان به طلاب می فرمودند که «شصت سال است که هر روز، من اول زائر حضرت هستم!»(تاریخ قم؛ ص 213 و بحار 48/290 . (به نقل از «کریمه ی اهل بیت» ص 177 ))

مقام علمی بانو

محل رشد و نموّ و تربیت فاطمه معصومه علیهاالسلام خانه ای بود که مخزن اسرار دانش الهی و منبع علم و معرفت شمرده می‏شد. حضور وی در کنار پدری همچون امام موسی بن جعفر علیهماالسلام و برادری چون حضرت رضا علیه السلام که از علم «لدنّی» برخوردار بودند، سبب شد فاطمه معصومه علیهاالسلام از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد علمی برسد تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‏داد.

حضرت معصومه

از جمله نقل شده است که روزی گروهی از شیعیان وارد مدینه شدند و برای حل مشکل خویش سراغ خانه موسی بن جعفر علیهما السلام را گرفتند، کاروانیان وقتی به در خانه امام آمدند، متوجه شدند که آن حضرت به مسافرت رفته است. خستگی راه و نبود امام هفتم سخت بر کاروانیان گران آمد، ناگهان یکی از دختران آن حضرت سکوت غمبار کاروانیان را شکست و فرمود: پرسش‏های خود را به من بدهید تا به تمام آنها پاسخ دهم. پاسخ‏ها را با دقت تمام نوشت و به کاروانیان باز گرداند. کاروانیان شگفت‎زده به پاسخ‏ها نگریستند و با سبک شدن بار غم و اندوه‏شان راه دیار خویش در پیش گرفتند. در مسیر راه به امام هفتم برخوردند و داستان پاسخگویی دخترش فاطمه معصومه علیها السلام را بازگو نمودند و پاسخ‏ها را به او نشان دادند، حضرت لبخندی زد و سه بار فرمود:

«فداها ابوها؛ پدرش فدایش باد.»( اعلام النساء، ص 692، بارگاه معصومه تجلیگاه فاطمه زهرا، سیدجعفر میر عظیمی، ص 35 ـ 43 ).

هدیه ای به دوستاران

ابى محمدبن احمد بن على قمى در كتاب "المسلسلات"خویش این گونه ذكر مى‌نماید: از محمدبن على بن الحسین از احمد بن زیاد بن جعفر از ابوالقاسم جعفر بن محمد علوى عریضى از ابوعبدالله احمدبن محمد بن خلیل از على بن محمد بن جعفر اهوازى از بكر بن احنف از فاطمه دختر على بن موسى علیه السلام از فاطمه (معصومه) و زینب و ام‌كلثوم دختران موسى بن جعفر علیهما‌السلام از فاطمه و سكینه دختران حسین بن على علیهماالسلام از ام كلثوم دختر على علیه السلام از فاطمه زهرا سلام الله علیها دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله كه فرمود: از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم كه مى‌فرمود:

در این سفر آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان، حضرت زینب علیهاالسلام، پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی شان را به مردم مۆمن و مسلمان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت علیهم السلام را با حکومت حیله گر بنی عباس اظهار می کردند

وقتى در شب معراج به آسمان برده شدم، داخل بهشت گردیده، قصرى از مروارید سفید و درخشان مشاهده كردم. درى داشت كه بر آن پرده ‌اى آویزان و با تزیین به مروارید و یاقوت درخشندگى پیدا كرده بود. چون سرم را بالا بردم، دیدم بر آن در نوشته شده است:

"لااله الاالله، محمد رسول الله، على ولى الله" و بر آن پرده: "خوشا، خوشا به مثل شیعه على" آنگاه داخل قصر شدم.

در آنجا قصرى از عقیق سرخ بود و درى از نقره داشت كه به وسیله زبرجد سبز درخشان شده بود. بر آن در، پرده‌اى بود. چون سرم را بالا بردم، دیدم بر آن در نوشته شده است:

"محمد رسول خداست. على جانشین مصطفى است." و بر آن پرده: "بشارت ده پیروان على را به حلال زادگى."

آنگاه داخل قصر شدم. در آنجا قصرى از زمرد سبز بود. زیباتر از آن مشاهده نكرده بودم. درى از یاقوت سرخ داشت كه با تزیین به مروارید رخشان شده بود. بر آن در پرده‌اى قرار داشت. وقتى سرم را بالا بردم، دیدم بر آن پرده نوشته شده است: "پیروان على، رستگارانند."

به دوستم جبرئیل گفتم: این قصر از آن كیست؟

گفت: محمد! از آنِ پسرعمو و جانشین تو على ابن ابى طالب است. در روز قیامت همه مردم برهنه پا و عریان محشور مى‌شوند مگر شیعیان على. و همگى به نام‌هاى مادرانشان فراخوانده مى‌شوند مگر پیروان على كه به نام‌هاى پدرانشان خوانده مى‌شوند.

به دوستم جبرئیل گفتم: این براى چیست؟

گفت: زیرا آنان على را دوست داشتند، حلال زاده‌اند.(بحارالانوار، ج 65، ص 77 و 76، فاطمه بنت الامام موسى بن جعفر، ص 60 و 59).

                                                                                                                                فرآوری: فاطمه زین الدینی

                                 بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع:

اعلام النساء، ص 692 .

بحارالانوار، ج 65، ص 77 و 76.

ماهنامه دنیای زنان شماره 52.

فاطمه بنت الامام موسى بن جعفر.

مجالس المومنین، نورالله شوشتری.

رواق عصمت، سید علی حسینی.

بارگاه معصومه تجلیگاه فاطمه زهرا، سیدجعفر میر عظیمی .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.