روش مجازات در جامعه غرب

سرگذشت زندان؛روش مجازات در غرب:مولفان: نوروال موریس،دیوید ج. روتمن/مترجم:پرتو اشراق،ناشر:انتشارات ناهید،چاپ اول 1390،قطع وزیری،جلد سخت با روکش،قیمت:21000 تومان،700 صفحه مصور

خواننده وقتی با عنوان این کتاب برخورد می‌کند، در می‌یابد که زندان هم برای خود تاریخی داشته است. مردم اغلب محبس را ساختمان بزرگی تصوّر می‌کنند که دارای شکلی شگفت آور است و طبعاً با کیفیّت پنهان دادرسی‌های جنایی ارتباط دارد، و این تردید را می‌انگیزد که وجود زندان در جوامع غربی از ویژگی‌های دایمی و ثابت است. آنچه از ظاهر این بنا برمی آید دیوارهای بلند، کنگره‌های وهم آوری که از فاصله دور قابل رویت است حکایت از عدم تغییر در طول تاریخ دارد.

امروز کشف روش‌های مجازت، تنها از راه مطالعه محدود به دوره‌های تاریخی، ما را به جایی نمی‌رساند. از این طریق نمی‌توانیم به ماهیِّت زندان‌ها و مفهوم وجودی آن‌ها، در روزگاری که جزو اصلی محاکمات و دادرسی‌ها به شمار نمی‌رفت، دست پیدا کنیم.

کتاب «سرگذشت زندان...» پژوهشی است که از سوی یکی از مهمترین مراکز آ‌کادمیک غرب تدوین شده و شامل فصول و مقالات متعددی است و به تغیرات قضایی و کیفری درباره زندان در جامعه غرب می‌پردازد.

ویژگی مهم این اثر در این است که 13 تن از استادان رشته حقوق قضایی در دانشگاه آکسفورد به وجوه مختلف و متفاوت سرگذشت زندان در غرب در قالب مقالاتی مجزا، اما در یک مجموعه به هم پیوسته پرداخته‌اند.

پیش از این کتاب و چنانکه در مقدمه ویراستاران آمده میشل فوکو، فیلسوف و نظریه‌پرداز فرانسوی ، بیشترین پژوهش‌های تاریخی را درباره زندان و مجازات انجام داده بود که کتاب مراقبت و تنبیه او چند سال قبل توسط افشین جهاندیده و نیکو سرخوش از سوی نشر نی به بازار کتاب عرضه شده بود.

کتاب در دو بخش و 14 فصل تدوین شده است. در بخش اول که حاوی 9 فصل است مباحث زیر مطرح شده است:

- زندان پیش از زندان:جهان باستان و جهان وسطا عمده مباحث این فصل به قوانین جزایی در یونان باستان،مصر و آشور و رم،اروپا در آغاز قرون وسطا، و قوانین و مجازات در اروپا بین سال‌های 1150 میلادی تا 1550 میلادی اختصاص دارد. این بخش را ادوارد م. پیترز استاد کرسی تاریخ دانشگاه پنسیلوانیا و مولف ده‌ها کتاب از جمله کتاب «بدعت و قدرت در اروپای قرون وسطا،شکنجه و تفتیش عقاید» تدوین و تالیف کرده است.

- فصل دوم قانون و جمهور نام دارد و در آن مولف (پی‌تر اسپیرنبرگ، استاد کرسی تاریخ و حقوق دانشگاه رتردام هلند) به مباحثی چون اروپا در آغاز عصر نوین،تعدد مراکز اجرای عدالت،گوناگونی کیفر،تکامل زندان به عنوان کیفر و نخستین مراکز کار اجباری اشاره کرده و به تحلیل آنها پرداخته است.

- فصل سوم ،زندان بر مدار نظم و قانون نام دارد که در آن انگلستان قرن 18 و 19 ، زندان در حکومت ملکه ویکتوریا و مجادلات ملی درباره مجازات‌ها مورد بحث قرار گرفته است. این بخش را راندان مک گاون استاد یار تاریخ در دانشگاه اورگان تالیف کرده‌ است.

- در فصل چهارم تکامل زندان در ایالات متحده آمریکا و مباحث مربوط به آن (در سال‌های 1789تا 1865)مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. این فصل را دیوید روتمن، که خود از ویراستاران ارشد این کتاب است نوشته است.

- فصل پنجم کتاب به زندان و مجازات در عصر ویکتوریا اختصاص دارد که توسط شون مک کان ویل استاد کرسی حقوق در دانشگاه وست فیلد و مولف کتاب‌های زندان‌های ولایتی انگلستان در قرن 18 و 19 نوشته است.

- فصل ششم کتاب را ادگاردو روتمن یکی دیگر از ویراستاران کتاب تدوین کرده و در آن به زندان در آمریکا در فاصله سال‌های 1865 تا 1965 پرداخته و باجزییات مسائل آن را تجریه وتحلیل گزارش کرده است.

- عنوان فصل هفتم زندان در قاره اروپا ست که مولف آن پاتریشیا ابراین(،رئیس مرکز تحقیقات انسانی در دانشگاه کالیفرنیا و استاد تاریخ این دانشگاه و مولف کتاب آینده کیفر؛زندان در فرانسه قرن نوزده) است که در آن سال های سده میانی قرن 19 تا میانه های قرن بیست را مورد کاوش قرار داده است.

- فصل هشتم آخرین فصل بخش اول کتاب است که در آن زندان معاصر از 1965 تا کنون(سال تالیف کتاب 1995 است) را مولف(نول وال موریس) مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

بخش دوم کتاب خود حاوی شش فصل است که در آن مباحثی چون؛تجربه استرالیایی،نخستین بازداتشگاه‌های انگلیسی،زندان‌های زنان، زندان‌ها و کودکان بزهکار،زندان‌های سیاسی با عنوان اندیشه در حبس، و ادبیات زندان توسط مولفان مورد بحث وبررسی قرار گرفته است.

کتاب درهیاتی پاکیزه و با حروفی چشم نواز منتشر شده است و می‌تواند منبعی خواندنی برای سیر تحول تاریخی زندان و فراز و نشیب‌های آن در غرب(اروپا و‌آمریکا و استرالیا) باشد.

صفحات 401 تا 410 هم عکس‌هایی سیاه و سفید از چند زندان در برخی کشورهای اروپایی آمده است.