جمله ی مرکب

اهداف یادگیری:

 آشنایی دانش آموزان با جمله ی مستقل و انواع آن

 فراگیری جمله های هسته و جملات وابسته

 تطبیق آموخته ها در تمرین

جمله ی مستقل چیست ؟

جمله ی مستقل جمله ای است که جزئی از یک واحد بزرگتر نباشد، در واقع جمله ی مستقل نیازمند اجزای دیگری نیست.

جمله ی مستقل دو نوع دارد: 1- جمله ی ساده 2- جمله ی مرکب

تمرین :

به انواع جملات ساده و مرکب دقت کنید:

وقتی به مدرسه می رفتم مادرم را در راه دیدم  جمله ی مرکب

نشانه های زیر را در درس بیابید   جمله ی ساده

حسن دوست برادر من است جمله ی ساده

آن چنان فریاد زد که همسایه ها به بیرون از خانه هایشان دویدند  جمله ی مرکب

اکنون شما را با یکی از انواع کتاب های مرجع آشنا می کنیم  جمله ی ساده

اکنون می خواهیم با جملات هسته و وابسته آشنا شویم:

جمله ی هسته :

جمله ای است که دارای یک یا چند وابسته است.

جمله ی وابسته:

جمله ای است که دارای پیوند وابسته ساز باشد.

منظور از پیوند وابسته ساز کلماتی است که جملات وابسته را به جمله ی هسته مرتبط می سازد؛ مانند: که، تا، از، برای اینکه، زیرا، تا جایی که و ...

جمله ی مرکب از یک جمله ی هسته و یک یا چند جمله ی وابسته تشکیل شده است.

تمرین:

در جملات زیر هسته و جملات وابسته را به دقت می بینیم:

وقتی به جنگل رفتم شیری را دیدم که می غرید  وقتی به جنگل رفتم: وابسته/شیری را دیدم: هسته/ که: پیوند وابسته ساز/ می غرید: وابسته

در حالی به مدرسه رفتم که لباسهایم از شدت بارش باران خیس شده بود  در حالی به مدرسه می رفتم : وابسته/ که: پیوند وابسته ساز/لباس هایم از شدت باران خیس شده بود: هسته

تا جایی که یادم می آید او دانش آموز زرنگی بود   تاجایی که: پیوند وابسته ساز/ یادم می آید: وابسته/ او دانش آموز زرنگی بود: هسته

 این بیمار آن قدر به ضعف و کم خونی مبتلاست که باید با سرم و قرص های ویتامینه درمان شود  این بیمار آن قدر به ضعف و کم خونی مبتلاست: وابسته/که: پیوند وابسته ساز/ باید با سرم و قرص های ویتامینه درمان شود: هسته

سر ارادت ما و آستان حضرت دوست              که هرچه بر سر ما میرود ارادت اوست

مصرع اول: هسته/ که: پیوند وابسته ساز/ هرچه بر سر ما میرود ارادت اوست: وابسته

راهیست راه عشق که هیچش کناره نیست راهیست راه عشق: هسته/ که : پیوند وابسته ساز/ هیچش کناره نیست: وابسته

ساقی بیا که یار ز رخ پرده بر گرفت ساقی بیا: هسته/ که : پیوند وابسته ساز/ یار ز رخ پرده برگرفت: وابسته

برای دیدن مادرم بسیار دلتنگم چراکه چند وقتی است او را ندیده ام  برای دیدن مادرم بسیار دلتنگم: هسته/ چرا که: پیوند وابسته ساز/ چند وقتی است او را ندیده ام: وابسته

تست:

کدام گزینه صحیح است؟

الف) اگر دیر بجنبم قطار حرکت می کند جمله ی ساده

ب) او خواهد آمد تا جهان پر از عدل و داد شود او خواهد آمد تا: هسته

ج) باید مهمانان را به اتاق پذیرایی راهنمایی کنی باید: پیوند وابسته ساز

د) شنیده اید که در دانشگاه پذیرفته شدم شنیده اید: هسته

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده - تنظیم: یگانه داودی