مشکلات زنان شاغل
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد انگیزه اصلی اشتغال اکثریت زنان که در مشاغل عمومی کار می‌کنند، بهبود وضع نابسامان اقتصادی خانواده است. شرایط حاد اقتصادی، کشش بیشتری برای رو آوردن زنان به بازار کار ایجاد می‌کند.
زندگی برای کار یا کار برای زندگی؟
بلند می‌شود، چشمانش غرق خواب است، می‌رود وضو می‌گیرد. قبل از این‌که نماز بخواند، آبی را که تمام شب روی بخاری بوده، بر می‌دارد. آب جوش است. چای دم می‌کند و به نماز می‌ایستد.
لباس‌ها را جمع می‌کند و داخل ماشین لباسشویی می‌اندازد. ساعت کم باری است و رخت شستن در این ساعت تخفیف در صورت حساب برق ایجاد می‌کند.
میز صبحانه را می‌چیند و همسرش را صدا می‌کند. کمی بعد، بچه‌ها را از خواب بیدار و رختخواب‌ها را مرتب می‌کند.
همه با هم صبحانه می‌خورند و او برای مدرسه بچه‌ها لقمه درست می‌کند و بسته‌بندی کرده توی کیف شان می‌گذارد. غذای همسرش و خودش را هم در ظرف مخصوص می‌گذارد. یکی از بچه‌ها را همسرش می‌برد و یکی را او. بعد باید هر چه سریع‌تر خود را به اداره برساند.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد انگیزه اصلی اشتغال اکثریت زنان که در مشاغل عمومی کار می‌کنند، بهبود وضع نابسامان اقتصادی خانواده است. شرایط حاد اقتصادی، کشش بیشتری برای رو آوردن زنان به بازار کار ایجاد می‌کند.
از قانون تا واقعیت
در اسلام بخشی از حقوق که پس از ازدواج به مرد داده می‌شود، تعیین کننده کار کردن یا خانه‌دار شدن زن است.
این شرایط که در اصل برای رفاه بیشتر زن و رسیدگی بیشتر او به خانه و خانواده تعیین شده، همراه بوده با تکالیفی که مرد در قبال او داشته است؛ اما وقتی وضع اقتصادی خانواده به خطر می‌افتد، نه تنها مرد به تکلیف خود مانند پرداخت نفقه و اجرت المثل و ادای دین به همسرش در قبال انجام امور منزل و بچه داری و شیردهی و حتی گرفتن مستخدم برای خانواده است، نمی‌تواند عمل کند بلکه اغلب از حق خود مبنی بر اذن ندادن به اشتغال زن نیز صرف نظر می‌کند.
یک شرط معکوس
نسترن بانویی 25 ساله است که در رشته حسابداری فعالیت می‌کند. او می‌گوید وقتی همسرم به خواستگاری من آمد، شاغل بودم و در صحبت‌های اولیه به او گفتم اگر بچه دار شویم، کار نمی‌کنم و هرگاه بخواهی فقط خانه‌دار خواهم بود. اما او خیلی صریح به من گفت: یکی از نقاط قوت تو، کار کردن است. من دوست دارم زنم شاغل باشد و نیازمند مرد نباشد تا بابت هر چیزی به او فشار بیاورد. این موضوع سبب می‌شود زندگی را به کمک هم بسازیم و همه چیز آسان‌تر شود.
او می‌گوید: یا باید ازدواج را انتخاب می‌کردم یا حقوق دینی و قانونی خود را و من فکر می‌کردم دیگر باید دست از مجردی بردارم. او می‌گوید:
شرط همسر، مشکلات اقتصادی، نیاز به حضور اجتماعی و خیلی چیزهای دیگر. این شرایط برای هر کسی متفاوت است. دین ما بهترین شرایط را پیشنهاد می‌کند ولی عاقبت ما مقهور شرایط می‌شویم.
شاغلان توانمند
مونا بانوی دیگری است که همسرش او را به کار کردن تشویق می‌کند. او استاد دانشگاه است و علاوه بر آن در یک موسسه تحقیقاتی، شغلی خوب و پر درآمد دارد. او از مدیران ارشد آن موسسه است.
مونا می‌گوید: از اول خود را شاغل می‌دیدم و به خاطر علاقه و پشتکاری که در خود سراغ داشتم، می‌دانستم به هر چه می‌خواهم، می‌رسم.
وی می‌افزاید: تمام روزهایی که درس می‌خواندم، دیگران جور مرا می‌کشیدند و از همه آن‌ها ممنون هستم. مادر، خواهر و مادر شوهر و خواهر شوهر و همسرم همه به من کمک کرده‌اند و مشوق من بوده‌اند.
در خانه ما، وجهه علمی اشتغال من، چیزی است که همه به آن افتخار می‌کنند. تاکید ما بیشتر بر شکوفایی استعدادهای خانواده است و برای این‌که بچه‌ها کمبودی نداشته باشند، همه کمک کرده‌اند. ما بچه‌ها را رها نمی‌کنیم. اگر قرار باشد زنی کار کند، باید خانواده با او همراه و هم عقیده باشند و اشتغال باعث می‌شود فرد دین خود را به خود به عنوان یک انسان واجد استعدادهای ذاتی و به جامعه به عنوان عضوی توانا و کلیدی در آن ادا کند و خانواده در این میان نقش اساسی دارند که نبود مادر را به نوعی جبران کنند.
من و همسرم معمولا ًطوری هماهنگ می‌کنیم که ساعات حضور او، من در خانه نیستم و ساعات حضور من، او به سرکار می‌رود و آخر شب هم همه دور هم جمع می‌شویم. البته اذعان می‌کنم که برای بچه‌ها کم گذاشته‌ام اما بچه‌های خوبی تربیت شده‌اند. هنوز هم دارم همپای آن‌ها درس می‌خوانم.
نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد میل به نقش داشتن در مسوولیت‌های اجتماعی، ارضای روحی و تمایل به ارائه خدمات مفید، بیشتر مشاغل رده علمی و تخصصی را تحت پوشش می‌گیرد.
دولت چه می‌کند؟
ضرورت‌ها و تنگناهای معیشت اقتصادی در بیشتر موارد، زن متاهل را وارد عرصه فعالیت اقتصادی می‌کند، آیا منطقی و مقرون به عدالت و حقوق فطری نیست که این طبقه از زنان را در مسوولیت مضاعف شان با وضع مقررات و تسهیلات متناسب و ملهم از نظام اسلامی یاری داده و مساله رعایت بهداشت روحی و روانی ایشان را امری اجتناب ناپذیر تلقی کنیم!؟
طرح ساعت کار کمتر، حضور پاره وقت یا تعلیقی زنان، افزایش ساعات مرخصی روزانه آنان برای رسیدگی به فرزندان و تعیین حقوق و بیمه برای زنان خانه‌دار از تسهیلاتی است که در کشور ما برای زنان شاغل در نظر گرفته شده است اما برخی از آن‌ها در اجرا جواب نداده‌اند.
مثلاً به تازگی طرح دور کاری برای بانوان شاغل در ادارات دولتی تصویب شده است و بانوان از این طرح رضایت کامل دارند. آنان می‌توانند تا 3 روز در هفته را در خانه کار کنند و به خاطر استفاده از وسایل شخصی، حقوق بیشتری نیز به آنان تعلق می‌گیرد اما آمارهای جدید نشان می‌دهد مدیران دستگاه‌ها از این طرح استقبال چندانی نکرده‌اند.
سخنان زنان شاغل در این دستگاه‌ها نشان می‌دهد که استفاده از دور کاری از نظر ایشان می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای حذف حضور آنان از عرصه کار زیرا کارفرمایان به زودی ترجیح می‌دهند کارکنان مرد استخدام کنند تا این قوانین، کمتر برایشان مصداق داشته باشد.
زن باید احساس اجتماعی کرده و افتخار کند که مدرک دارد، فضل دارد ولی اول برای استحکام خانواده به کار برد و در زمینه شغلی به منظور حفظ حریم خانواده، نیازهای آموزشی و درمانی زنان توسط خانم‌ها تأمین شود.
کم شدن یک ثلث از وقت اداری با تقاضای خانم‌های کارمند و برخورداری از مزایای استخدامی و بازنشستگی، معافیت از خدمت سربازی، بازنشستگی زنان کارمند، کارگر و ارتشی با 20 سال سابقه کار بدون شرط سنی و برخورداری از مزایای شغلی، استفاده از مرخصی زایمان به مدت 6 ماه و بیشتر، مرخصی زایمان برای پدر فرزند تا با مادر همراهی کند و شیر دادن به کودک با اخذ حقوق ثابت اداری از مزایایی است که زنان شاغل باید از آن بهره‌مند شوند.
زن باقی بمانید
در آخر یک توصیه روان‌شناسی برای شما بانوان شاغل داریم که مورد تایید بسیاری از بانوان است. مردان دوست دارند حس کنند به آن‌ها نیاز دارید و به قول آن‌ها چندرغاز حقوق شما نیازهایتان را تمام و کمال رفع نمی‌کند. اگر حتی این‌طور نیست، به آن‌ها نشان دهید به آن‌ها تکیه می‌کنید و به کمکشان نیاز دارید. جنس مرد زمانی انگیزه برای انجام کاری پیدا می‌کند که وجودش مورد نیاز باشد و خود را توانمند ببیند.
