هنر ویترای یا نقاشی روی شیشه

گذشته از ظروف شیشه‌ای شكیل با نقاشی‌های حرفه‌ای و یا كنده كاری‌های پیچیده و ظریف كه از گذشته‌های دور تا حال توسط هنرمندان چیره دست در این رشته آفریده شده گاه ایجاد طرح‌ها و حتی خطوط ساده رنگی نیز می‌توانند ظروف شیشه‌ای بسیار ساده را به ظروفی زیبا و چشمگیر تبدیل كنند. شیشه یکی از مناسب ترین متریال ها برای نقاشی است چراکه تنوع رنگی را به بهترین شکل به نمایش می گذارد.روشهای مختلفی برای این هنر مورد نظر است که عمومی ترین آنها روش استفاده از خمیر ویترای و رنگ آن است.ویژگی رنگ ویترای در این است که خاصیت منیر بودن شیشه را حفظ می کند یعنی عبور نور از شیشه را مختل نمی کند و شما به آسانی می توانید طرف دیگر شیشه را ببینید.

تکنیک نقاشی روی شیشه در منزل

آراستن بطری‌ها، لیوان‌ها و ظروف شیشه‌ای و همچنین آینه‌های كوچك و بزرگ با نقاشی‌های ساده كاری بسیار ساده است كه با یادگیری چند تكنیك ساده می‌توانید ظرف چند ساعت در منزل انجام دهید. برای نقاشی روی شیشه كه آن را ویترای نیز می‌نامیم، نیاز به وسایل متعدد و خاص نیست.

این نوع نقاشی قدمتی طولانی دارد و البته کاربردهای دیگری نظیر ظروف،ویترین مغازه ها وتزئینات دارد و بسیار زیبا و جذاب است.طرح های مناسب برای ویترای شامل طرح های کارتونی،برخی مینیاتورها و ترکیب های ساده هندسی هستند.

مواد و ابزار مورد نیاز:

خمیر ویترای(ترجیحا مشکی)

رنگ شیشه(رنگهای اصلی و سیاه و سفید)

طرح مورد نظر در ابعاد دلخواه(طرح باید تنوع رنگی زیاد داشته و ظریف کاری اش کم باشد.)

شیشه در ابعاد طرح

پالت رنگ وقلمو(چند سایز)

قطره چكان

می بینید که با مقداری رنگ مخصوص ویترای یا كار بر روی شیشه و وسایل متداولی مانند قلم مو و اسفنج می‌توانید ظروف شیشه‌ای بسیار معمولی و حتی كم ارزش مثل بطری‌ها و شیشه‌های محتوی سس، مربا و آبلیمو را به ظروف زینتی و منحصر به فردی تبدیل كنید. برای انتخاب ظرف مناسب در ابتدا ظروف كم قیمتی را جست وجو كنید كه از شكل خاص و ویژه‌ای برخوردارند. برای یافتن چنین ظرفی این بار كه برای خرید مایحتاج منزل به سوپرماركت می‌روید، به شكل ظاهری ظرف انواع مربا، ترشی، سس، آبلیمو، سركه، روغن و خلاصه هر آنچه در لیست خرید شما وجود دارد، توجه كنید و ظروفی را كه برای آراستن با رنگ و نقاشی مناسب ترند انتخاب نمایید. پس از خالی كردن ظرف آن را خوب بشویید. برای پاك كردن سطح شیشه از هرگونه چربی می‌توانید با یك قطعه پنبه آغشته به تربانتین آن را تمیز كنید. اگر برچسب روی شیشه به راحتی جدا نمی‌شود، آن را با آب داغ خیس كنید و پس از برداشتن كاغذ برای پاك كردن باقی مانده اثر چسب از روی شیشه از یك پنبه آغشته به آستون استفاده كنید. برای نقاشی بر روی شیشه رنگ‌های مخصوص شیشه در بازار موجود است. این رنگ‌ها را می‌توان به سه گروه تقسیم كرد. گروه اول رنگ‌های محلول در آب هستند. این رنگ‌ها نیازی به حرارت دیدن در كوره ندارند. این رنگ‌ها به ویژه برای نقاشی بر روی وسایلی مانند آینه كه نیاز به شست‌وشو ندارند، مناسب‌تر هستند. رنگ‌های محلول در آب همچنین برای بچه‌ها ایده‌آل هستند. با این رنگ‌ها كودكان شما می‌توانند بدون نگرانی از این رنگ‌ها برای نقاشی روی وسایل شیشه‌ای استفاده كنند.

گروه دوم رنگ‌های مخصوص شیشه هستند كه باید در كوره حرارت ببینند. این رنگ‌ها باید حدود 30 دقیقه در دمای 200 درجه سانتی‌گراد پخته شوند و پس از پخت ثابت شده و قابل شست وشو خواهند بود.

رنگ‌های گروه سوم رنگ‌های محلول در تینر هستند كه اغلب شفاف بوده و بدون حرارت دیدن در كوره نیز می‌توان ظروف رنگ آمیزی شده با آنها را با دقت و احتیاط شست. علاوه بر رنگ از خمیر ویترای نیز می‌توان برای ایجاد طرح‌های خطی برجسته و یا خطوط مرزی طرح‌های رنگی استفاده كرد. این خمیرها امروزه به صورت آماده در تیوب‌هایی با سر باریك و مناسب برای رسم خطوط باریك از فروشگاه‌های عرضه كننده لوازم هنری قابل تهیه هستند. اما می‌توانید این خمیر را با پودر مل و چسب چوب نیز تهیه كنید و آن را با قیف‌هایی كه از سلفون درست می‌كنید، مورد استفاده قرار دهید.

روش کار

روش‌های متنوعی برای رنگ آمیزی شیشه وجود دارد. برای انتقال طرح بر روی شیشه می‌توانید به آسانی آن را زیر شیشه قرار دهید و در صورتی كه قابل دسترسی باشد با چند قطعه چسب در جای خود ثابت كنید. اگر ظرف شما فرمی مانند یك بطری دارد و نمی توانید طرح را در داخل آن بچسبانید، كافی است آن را لوله كرده و در بطری قرار دهید. سپس داخل بطری را با لپه، عدس و یا موادی از این قبیل پر كنید تا طرحی بی حركت و چسبیده به شیشه باقی بماند. برای رنگ كردن طرح‌ها علاوه بر استفاده از قلم مو از یك قطعه اسفنج نیز می‌توانید بهره بگیرید. اسفنج را به كمی رنگ آغشته كنید و با ضربات ملایم رنگ را روی شیشه بزنید تا پوشش كافی را ایجاد كند. یكی دیگر از تكنیك‌هایی كه برای اجرای طرح‌های رنگی روی شیشه استفاده می‌شود، تكنیك استنسیل است. برای این منظور استنسیل طرح مورد نظر را با كاغذ درست كنید و آن را روی شیشه بچسبانید. سپس با یك قطعه اسفنج آغشته به رنگ قسمت‌های خالی آن را رنگ كنید.

وقتی طرح مورد نظر را زیر شیشه چسبانده و دقیقا منطبق کردید طراحی خطی طرح را بااستفاده از خمیر انجام دهید.(دقت داشته باشید خطوط شما باید صاف و بدون خط خوردگی باشد.)در صورت خط خوردگی آنرا رها و بعد از خشک شدن خط را با کاتر بردارید.پس از خشک شدن کامل خطوط رنگهای طرح را در پالت تشکیل دهید و بادقت فضای خالی بین خطوط را رنگ آمیزی کنید.برای رنگ آمیزی بهتر است از قطره چكان استفاده شود.

برای تزئین انواع ظروف شیشه‌ای از چسباندن انواع سنگ‌های زینتی، نگین‌ها و همچون مهره‌های شیشه‌ای تخت نیز بهره می‌گیرند.

گرافیک ایرانیان/ نویسنده : حسین شجاعیان

ویستا