توصیه «بی‌نظیر» به غرب

پرهیز از اسلام ستیزی و تقابل با مسلمانان

نگاهی تازه به کتاب «آشتی: اسلام، دموکراسی و غرب»

چاپ دوم کتاب «آشتی: اسلام، دموکراسی و غرب» نوشته «بی‌نظیر بوتو»(نخست وزیر سابق پاکستان ) با ترجمه علیرضا عیاری از سوی انتشارات اطلاعات منتشر و روانه بازار نشر شد. این اثر، دربرگیرنده خاطرات و تجربیات ارزنده شخصی و توصیه‌هایی به دنیای غرب مبنی بر لزوم تلاش برای درک صحیح و شناخت بیشتر دنیای اسلام و پرهیز از تقابل با مسلمانان است.

بی‌نظیر بوتو شدیدا نگران فرقه‌گرایی و ظهور گروه‌های اسلامی تندرو و افراطی در خاورمیانه و به‌ویژه در پاکستان و افغانستان بود و به این قبیل افراد توصیه می‌کرد راه اعتدال و میانه‌روی را پیشه خود سازند.

مترجم در این اثر، ابتدا به شرح مختصری از کشور پاکستان و زندگی این بانو که ترور شد و جان خود را در راه احیا و ابقای دموکراسی گذاشت، ‌پرداخته است.

شرح حالی از زندگی بی‌نظیر بوتو، بخشی از مقدمه کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد: «خانواده بوتو مانند خانواده نهرو-گاندی در هند، یکی از مشهورترین خاندان سیاسی در جهان به‌شمار می‌روند. بی‌نظیر بوتو به عنوان اولین فرزند ذوالفقار علی بوتو، از مادری ایرانی‌الاصل در سال 1953 میلادی متولد شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه‌های‌ هاروارد آمریکا و آکسفورد انگلستان گذراند.

وی به رغم میل باطنی خود در ابتدا به فعالیت‌های سیاسی نپرداخت، اما به تدریج وارد عرصه‌های سیاسی پاکستان شد و بعد دوبار به عنوان نخست‌وزیر این کشور انتخاب گردید. خانم بوتو در زمان اوج محبوبیت خود، یعنی بعد از نخستین پیروزی انتخاباتی‌اش، یکی از شناخته‌شده‌ترین رهبران زن در جهان به حساب می‌آمد.

بی‌نظیر بوتو قبل از مرگ پدرش زندانی شد و مدت پنج سال را در حبس انفرادی گذراند. بی‌نظیر بوتو و همسرش آصف علی زرداری(رئیس جمهور فعلی پاکستان)، با اتهامات متعددی مبنی بر فساد روبه‌‌رو بوده‌اند، اما تاکنون هیچ‌کدام از این اتهامات، ثابت نشده است. او سال‌هایی را در تبعید گذراند اما در پی رایزنی‌ها و مشورت با دوستان خود، سرانجام در نخستین ساعات بامداد روز جمعه 19 اکتبر 2007 و مصادف با 27 مهرماه 1386 و از طریق فرودگاه کراچی وارد پاکستان شد. با وجود تدابیر شدید امنیتی و در حالی که بیش از صدها هزار نفر برای استقبال از او به فرودگاه آمده بودند، انفجار دو بمب در فاصله بسیار نزدیک از کاروان حامل وی در شهر کراچی دست‌کم یکصد و سی کشته و ده‌ها زخمی به جای گذاشت. بوتو در این انفجارها آسیبی ندید، اما پنجره اتومبیلی که وی بر آن سوار بود خرد شد و در آن نیز از جا کنده شد.

بی‌نظیر بوتو، نخست‌وزیر پیشین پاکستان و یکی از رهبران اصلی مخالف این کشور روز پنج‌شنبه ششم دی‌ماه 1386 در شهر راولپندی بر اثر اصابت گلوله که در پی آن انفجاری انتحاری نیز صورت گرفت، جان به جان‌آفرین تسلیم کرد. از بی‌نظیر بوتو یک پسر و دو دختر به جای مانده است.»

«مارک.ا.سی گل» در پیشگفتار کتاب نوشته است: «این کتاب در شرایط بسیار فوق‌العاده‌ای نوشته شده است. همراهی و همکاری با بی‌نظیر بوتو در تکمیل این پروژه و نگارش کتاب حاضر طی آن دوران سخت برای اینجانب، افتخاری بس بزرگ محسوب می‌شود. این دوره از زندگی او شامل بازگشت تاریخی وی به کراچی در 18 اکتبر سال 2007 است که بیش از سه میلیون نفر برای استقبال از او حاضر شدند و از طرفی تلاش ناموفق برای ترور و نابودی او در اکتبر همان سال است که منجر به کشته‌شدن 179 نفر شد. من با بی‌نظیر بوتو در اثنای این آشوب‌ها و زمانی که او در شرایط سخت و بحرانی رژیم حاکم "مشرف" که چیزی شبیه به برقراری حکومت نظامی بود و در بازداشت خانگی بسر می‌برد، در تماسی دائمی بودم و با هم همکاری داشتیم. به‌رغم رویارویی با ماجراهای زیاد و عهده‌دار بودن مسوولیت هدایت بزرگترین حزب کشور پاکستان –حزب مردم پاکستان– و در بحبوحه مبارزات پارلمانی، باید اذغان داشت که بی‌نظیر بوتو، هرگز کم‌توجهی نسبت به نگارش و اتمام هرچه سریعتر کتاب "آشتی: اسلام، دموکراسی و غرب" نداشت. نگارش و اتمام کتاب حاضر از نظر او حائز اهمیت بود و به جرات باید گفت که بی‌نظیر ساعت‌ها وقت گران‌بهای خود را به نوشتن این کتاب اختصاص داده است. به اعتقاد او مبارزه بین دموکراسی و دیکتاتوری از سویی و افراط‌گرایی و میانه‌روی از سویی دیگر، از مهمترین چالش‌های فراروی هزاره سوم هستند. از دید او پیام واقعی اسلام گرانقدر توسط گروهی افراطی و کسانی که دارای احساسات خشک و شدید مذهبی هستند تحریف شده است. به اعتقاد وی، دیکتاتوری و افراط‌گرایی رو به ‌رشد نه تنها سرزمین مادری وی یعنی پاکستان؛ بلکه کل دنیا را تهدید می‌کند. به همین دلیل بود که او این کتاب را نوشت و شاید با همین انگیزه بود که نگارش و اتمام این کتاب برای او بسیار اهمیت داشت. او بخش عظیمی از اوقات خود را صرف اتمام این پروژه کرد. شاید اغراق باشد اما باید بگویم که دست‌نوشته‌های نهایی این کتاب را من در آخرین لحظات زندگی وی یعنی همان روز مرگش دریافت داشتم.»

کتاب حاضر در شش فصل سامان یافته است. «بازگشت به پاکستان»، «اختلاف سلایق در دنیای اسلام: دموکراسی در مقابل دیکتاتوری»، «اعتدال در مقابل افراط‌گرایی؛ تاریخ، مطالعه و بررسی رفتارها»، «وضعیت پاکستان؛ آیا برخورد تمدن‌ها اجتناب‌ناپذیر است؟» و «آشتی» عناوین فصول مختلف این اثرند.

«بی‌نظیر بوتو» نخست وزیر سابق پاکستان و رهبر حزب اپوزیسیون مردم پاکستان 27 دسامبر 2007 در شهر راولپندی در عملیاتی انتحاری توسط یک مرد تیرانداز، ترور و کشته شد.

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان