اثبات و دوام عاشقی
سختی‌ها باعث می‌شوند که اولاً انسان ذاتاً و فطرتاً متوجه ذات اقدس الهی شود ثانیاً باعث می شود انسان مغرور که تا دیروز گمان می‌کرد همه چیز خودش است، در موقع بلا و مصیبت متوجه ضعف و ناتوانی خود می‌شود و می‌فهمد که او چقدر ضعیف و ناتوان است و قوی و قادر و توانای مطلق و واقعی، ذات اقدس الهی است .
در طول روز خیلی برای ما پیش میاد که دچار مشکلات می شویم. مشکلاتی که خواه ناخواه با اونها دست و پنجه نرم می کنیم و از پس برخی از اونها بر می آییم و برخی نه ، یعنی بعضی از اونها را حل می کنیم و برخی را به زمان واگذار می کنیم و با یک سری از اونها آنچنان درگیر هستیم که همه زندگی ما رو تحت الشعاع قرار میده، خلاصه وقتی از پس حل برخی از مشکلات بر نمیاییم به فکر می افتیم که چرا ما ؟ چرا من باید دچار این مشکل بشم؟ اصلاً خدایی که ما رو اینقدر دوست داره برای چی باید برای ما این سختی ها رو پیش میاره و یا به قول اهل دین ما رو آزمایش میکنه.
با توجه به این واقعیت که خداوند «قادر» است و توانایی برطرف کردن بلاها و سختی‌های بندگان خود را داراست، «عالم» است و از حقایق پشت پرده و میزان ایمان افراد و پایبندی آنان به اصول الهی آگاه است و از سوی دیگر «حکیم» است و تمامی تدبیرات و تصمیمات او سنجیده است، به راستی فلسفه‌ی بلایا چیست؟
1- زمینه سازی برای شکوفایی استعداد انسان‌ها
انسان بالقوه استعدادهای گوناگونی دارد و می‌تواند این استعدادها را به فعلیت برساند و شکوفا نماید. لازمه‌ی این شکوفایی تحمل سختی‌ها و بلاها و مصایب است و در پرتو آن‌ها‌ست که استعدادهایش شکوفا می‌شود و به کمالات جدیدی می‌رسد. (وَلِیَبْتَلِیَ اللَّهُ مَا فِی صُدُورِکُمْ وَ لِیُمَحِّصَ مَا فِی قُلُوبِکُمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُور) «او آن چه را که شما در سینه دارید می آزماید تا دل های شما کاملاً خالص گردد و او به همه اسرار درون شما آگاه است.»(آل عمران/154)
اما چگونه با استفاده از استعدادهایمان بر مشکلات پیروز شویم؟ راه‌هایی که قرآن ارائه می‌دهد عبارتند از:
1- داشتن یک جهان‌بینی الهی؛ 2- آگاهی از سنت‌های الهی؛ 3- اطلاع از صبر و استقامت پیشینیان یکی از رمزهای موفقیت در برخورد با حوادث؛ 4- توجه به حضور خدا؛ 5- توجه به اجر و پاداش؛ 6- استمداد از نماز و نیایش و صبر.
از امتحان، گروهی قبول می‌شوند و سرافراز از امتحان بیرون می‌آیند و به درجه‌ای می‌رسند که آن، مقام قرب الهی و کسب بهشت است و گروهی مردود می‌شوند که جایگاهشان دوزخ و عذاب الهی است
2- استقامت و پایداری
یکی دیگر از حکمت‌های بلایا، این است که انسان را مقاوم و صبور بار می‌آورد که دیگر مشکلات و مصایب نمی‌تواند او را متزلزل سازد و از پای در آورد و به اصطلاح معروف، آهن آبدیده می‌شود. کمبودها و بلاها و مصیبت‌ها، مادر خوشبختی‌ها و خوبی‌ها و کامروایی‌ها و کمالاتند.
لازمه‌ی خوشبختی و کمال، تحمل رنج‌ها و سختی‌ها و مصایب است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: « إنَّ المۆمنَ أعزُّ مِنَ الجبل؛ همانا مۆمن محکم‌تر از کوه است. »
3- مجازات و کیفر گناهان
گاهی بلاها برای از بین رفتن گناهان است و چه بهتر این که انسان در دنیا به گرفتاری و دشواری مبتلا شود، چون عقاب و عذاب آخرت خیلی سخت‌تر از عذاب دنیا است. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این مورد می‌فرمایند: « یَطهرُونَ مِنْ ذُنُوبِهِم بِالبَلایَا وَ الرَّزایَا؛ سوزش سختی‌ها و دشواری بلاها، افراد را از غبار گناهان پاک می‌سازد ». 4- توجه دادن مۆمن به خداوند و زنگ بیدار باش
5- ارتقای درجه
بعد از امتحان، گروهی قبول می‌شوند و سرافراز از امتحان بیرون می‌آیند و به درجه‌ای می‌رسند که آن، مقام قرب الهی و کسب بهشت است و گروهی مردود می‌شوند که جایگاهشان دوزخ و عذاب الهی است.
امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: «إنَّ فِی الْجَنَّةِ مَنزِلَةٌ لا یَبْلُفها عبد إلّا بِالابْتلا و فی جَسَدِهِ؛ همانا در بهشت منزلتی است،هیچ بنده‌ای بدان نرسد مگر با بلایی که در دنیا به بدنش رسد.»
از فلسفه‌های امتحان آن است که میزان صداقت افراد در ایمان و اعتقادشان، روشن شده و آنان که صادقانه از خدا اطاعت کرده و رسول وی را اجابت می‌کنند، از دروغگویانی که برای منافع دنیوی به او می‌گرایند، مشخص می‌شوند
6- جداسازی صفوف
الف) مشخص کردن میزان صدق و کذب افراد
یکی دیگر از فلسفه‌های امتحان آن است که میزان صداقت افراد در ایمان و اعتقادشان، روشن شده و آنان که صادقانه از خدا اطاعت کرده و رسول وی را اجابت می‌کنند، از دروغگویانی که برای منافع دنیوی به او می‌گرایند، مشخص می‌شوند. (و َلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا و َلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِین) «ما کسانی را که پیش از آنان بودند آزموده ایم. باید علم خدا در مورد کسانی که راست می گویند و کسانی که دروغ می گویند تحقق یابد.» (عنکبوت/3)
ب) جداسازی مجاهدان و صابران از غیر آن‌ها
میدان جهاد، میدان آزمایش بزرگ و سختی است و کمتر کسی می‌تواند چهره‌ی واقعی خود را در چنین میدان‌هایی از نظر مستور دارد. (وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنْکُمْ وَ الصَّابِرِینَ وَ نَبْلُوَ أَخْبَارَکُمْ ) «ما همه شما را قطعاً آزمایش می کنیم تا معلوم شود، مجاهدان واقعی و صابرین از میان شما کیانند و اخبار شما را بیازماییم.»)(محمد/31)
خلاصه اینکه بلا و امتحان باعث می‌شود که انسان استعدادهای خودش را بشناسد و قدم در راه پیشرفت کمال و افزایش ایمان و تقوا بگذارد و به درجات بالا برسد. متوجه گناهان خودش بشه و زبان به توبه باز کند و باعث خوشبختی خود در دنیا و آخرت شود و با صبر و استقامت در مقابل بلاها، پله‌های کمال را طی کند.این است دام عاشقی خدا که برای ما مهیا شده است.
بخش قرآن تبیان
منبع: وبلاگ گروهی رهپویان قرآن
