تبیان، دستیار زندگی
در اکثر زخم های معده می توان حضور هلیکوباکترپیلوری را دید. در واقع ضعیف شدن لایه مخاطی محافظت‌کننده معده توسط هلیکوباکتر می تواند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هلیكوباكترپیلوری؛ مهم‌ترین عامل زخم معده


در اکثر زخم های معده می توان حضور هلیکوباکترپیلوری را دید. در واقع ضعیف شدن لایه مخاطی محافظت‌کننده معده توسط هلیکوباکتر می تواند زمینه ساز بروز زخم معده محسوب شود.


هلیكوباكترپیلوری؛ عامل زخم معده

هنگامی که غذا جویده و بلعیده می شود، از مری عبور کرده و وارد قسمت فوقانی و حجیم معده می گردد.

در معده موادغذایی توسط شیره معده شکسته می شوند و در عین حال میکروب های وارد شده به بدن، توسط شیره مذکور از بین می روند.

لازم به ذکر است که درون معده روزانه با حدود نیم گالن عصاره معده شستشو داده شده و در واقع معده، محلی استریل و کاملا بدون میکروب می باشد.

جهت محافظت ماهیچه های معده در مقابل آسیب شیره بسیار قوی معده، لایه مخاطی ضخیمی (موکوس) درون معده بوجود آمده است.

مصرف داروهای ورم مفاصل (آرتروز)، ایبوپروفن، آسپیرین و الکل لایه مخاطی معده را در برخی نقاط تخریب کرده و همین امر سبب زخم شدن دیواره معده می گردد.

عواملی همچون کورتیکواستروئیدها، سیگار کشیدن و استرس موجب تشدید دردهای معده می گردند.

ولی باید گفت مهم ترین عامل ایجاد کننده زخم معده، باکتری Helicobacter pylori شناخته شده است.

تنها باکتری‌ای که می تواند در محیط خشن معده و با حضور شیره معده، رشد نماید، هلیکوباکترپیلوری می باشد

این باکتری با مصرف غذا یا آب آلوده از راه دهان وارد معده می شود و کافی است یک بار بتواند در موکوس معده پنهان شود.

در این حال باکتری مذکور در لایه مخاطی معده مستقر شده و توسط تاژک های برآمده، خود را در میان سلولهای لایه مخاطی جای می دهد و یا در صورت بروز زخم معده، در ناحیه فاقد لایه مخاطی و در واقع بر روی سلولهای اپی‌تلیوم معده استقرار یافته و تاژک های خود را در آن ناحیه فرو می برد.

برای مقابله با هلیکوباکترپیلوری، سیستم ایمنی بدن فعال می شود. سلول های سیستم ایمنی به علت موکوس ضخیم معده، به آسانی به این ناحیه نمی رسند.

در واقع هنگامی که لایه موکوسی نازک شده و گلبول های سفید وارد این ناحیه می شوند، نمی توانند از آن خارج شوند.

به سبب درگیری سلول های ایمنی با هلیکوباکتر، آنتی بادی های موجود در خون زیاد می شوند.

اگرچه در روند مذکور، خود هلیکوباکتر ممکن است عامل ایجاد زخم نباشد، اما التهاب لایه آستری معده که توسط هلیکوباکتر ایجاد می شود، زمینه ساز بروز زخم یا حتی ایجاد سرطان معده می باشد.

باکتری هلیکوباکترپیلوری

چطور هلیکوباکترپیلوری را تشخیص دهیم؟

استفاده از داروهای غیر استروئیدی غیرالتهابی موجب عدم تشخیص هلیکوباکترپیلوری (تصویر کناری) و پنهان شدن آن می گردد.

برای شناخت دقیق عامل ایجادکننده زخم معده می بایست بیوپسی (نمونه برداری) کاملی از زخم مخاط معده صورت پذیرد. بیوپسی در هنگام خونریزی معده به سبب حضور خون، انجام ناپذیر یا سخت می باشد.

در کسانی که قبلا دچار زخم معده بوده اند، استفاده از روش آندوسکوپی یا رادیولوژی و در کنار آنها تست سرولوژی برای شناخت هلیکوباکتر الزامی است.

چطور هلیکوباکترپیلوری را از بین ببریم؟

از بین بردن عفونت هلیکوباکترپیلوری بر خلاف اکثر عفونت ها، بسیار مشکل می باشد و برای این کار لازم است که چندین دارو، به طور همزمان مصرف شود.

دلیل این امر آن است که این باکتری در مخاط معده برای خود پناهگاه های ویژه ای درست می کند که اکثر داروها نمی توانند به آن نفوذ نمایند.

رایج ترین نوع درمانی که امروزه تجویز می شود، استفاده از سه نوع دارو به مدت یک هفته می باشد. دو تا از این داروها، آنتی بیوتیک می باشند و داروی سومی، یک داروی متوقف کننده قوی ترشح اسید معده (مثل اومپرازول) می باشد.

اکثر درمان هایی که امروزه برای از بین بردن عفونت هلیکوباکترپیلوری به کار می روند، بی خطر هستند و فقط ممکن است مشکلات جزئی ایجاد نمایند، اما بعضی از آنتی بیوتیک ها می توانند باعث تهوع، استفراغ و یا اسهال شوند.

اتمام دوره درمان همان‌گونه که پزشک تجویز می نماید، از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا مهم ترین علت عدم موفقیت در درمان، عدم مصرف داروها به طور مناسب می باشد

بعد از اینکه دوره درمان به پایان رسید، برای اینکه ببینیم که آیا عفونت هلیکوباکترپیلوری ریشه کن شده است، باید یک آزمایش انجام دهیم.

10 درصد افراد نیاز خواهند داشت که درمان را دوباره تکرار کنند، زیرا در درمان اول، عفونت هلیکوباکترپیلوری از بین نرفته است.

گاهی اوقات حتی با چندین بار تکرار درمان نیز عفونت از بین نمی رود. در چنین مواردی معمولا از درمان های مختلف استفاده میشود.

خیلی به ندرت ممکن است فردی که عفونت هلیکوباکترپیلوری در او ریشه کن شده است، دوباره به این عفونت دچار شود.

اگر بعد از درمان موفقیت آمیز هلیکوباکترپیلوری، علایم بیماری باز هم باقی ماندند، ممکن است این علایم به چیز دیگری مربوط باشند.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان


منابع :

سایت پزشکان بدون مرز

پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران

مطالب مرتبط:

زخم پپتیک (زخم معده و دوازدهه)

زخم پپتیک (زخم گوارشی)

تشخیص ودرمان زخم پپتیک(گوارش)

سرطان معده چیست؟

زخم در دستگاه گوارش

داروهای موثر در زخم های گوارشی

کلیپ های مرتبط:

زخم معده و اثنی عشر

هلیكو باكتر و زخم های معده

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.