شرایط حاكم بر مۆمنان و سعادتمندان در قیامت

نمازگزارانى كه نماز را اهمیت داده، هیچ گاه (بدون عذر) آن را ترك نمى كنند و در انجام آن، وقت و دیگر شرایط لازم آن را كاملاً رعایت مى نمایند و حقیقت و روح نماز در اندیشه و كردار و زندگى آنان تجلّى یافته است، مورد ستایش قرآن قرار گرفته و در قیامت در باغ هاى بهشت، گرامى و عزیز خواهند بود.

وضعیت اصناف مختلف انسان ها اعم از مۆمنان و سعادتمندان در قیامت بیان گردیده است ولى بررسى جامع و گسترده در این مورد ویادآورى آیات مربوط به همه ى این اصناف و گروه ها از حوصله ى بحث كنونى ما بیرون است، و ما به ذكر نمونه هایى از عناوین گروه سعادتمندان و مۆمنان بسنده مى كنیم:

سعادتمندان در قیامت

الف. پیامبر و مۆمنان

(... یَوْمَ  لا یُخْزِى اللّهُ النَّبىَّ وَالَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعى بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَاغْفِرْ لَنا إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَىْء قَدیرٌ)[1]

«روزى كه خداوند پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) را بى مقدار نخواهد نمود(عزیز و گرامى خواهد داشت) و مۆمنان با اویند، نور (ایمان و عمل صالح) پیشاروى و در كنار آنان در حركت است، آنان (مۆمنان) مى گویند: خداوندا نور ما را تام و كامل فرما و ما را ببخشاى، حقا كه تو بر هر كارى توانایى»[2]

ب. متقیان و پرهیزگاران

درباره ى وضعیت متّقیان و مقام و منزلت والاى آنان در قیامت آیات بسیارى در قرآن آمده است كه برخى را یادآور مى شویم:

1. جایگاه آنان خوب ونیكو است: (...وَلَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقینَ)[3]

2. در امنیت كامل خواهند بود: (إِنَّ الْمُتَّقینَ فى مَقام أَمین)[4] و (أُدْخُلُوها بِسَلام آمِنینَ)[5]

3. در باغها، چشمه ها و سایه ها بسر مى برند:

(إِنَّ الْمُتَّقینَ فى ظِلال وَعُیون)[6]، (إِنَّ الْمُتَّقینَ فى جَنّات وَعُیُون)[7]

4. آنچه بخواهند برایشان آماده مى باشد:

(...لَهُمْ فیها ما یَشاۆونَ كَذلِكَ یَجْزِى اللّهُ الْمُتَّقینَ) [8]

5. به نعمتهاى الهى شادمانند:

(فاكِهینَ بِما آتاهُمْ رَبُّهُمْ...)[9]

6. هیچ گونه حسادت وكینه اى نسبت به یكدیگر ندارند:

(وَنَزَعْنا ما فى صُدُورِهِمْ مِنْ غِلّ إِخْواناً عَلى سُرُر مُتَقابِلینَ)[10]

7. احساس رنج نكرده و از بهشت بیرون نمى گردند:

(لا یَمَسُّهُمْ فِیها نَصَبٌ وَما هُمْ مِنْها بِمُخْرَجینَ)[11]

موارد یاد شده نمونه هایى از جایگاه عالى و منزلت والاى متقیان در قیامت است، و گذشته بر آنها موارد دیگرى نیز در آیات قرآن براى آنان بیان گردیده است كه مجال ذكر همه آنها نیست .[12]

ج. صابران

1. فرشتگان رحمت با درود و سلام از آنان استقبال مى كنند و جایگاه عالى و مقام والایشان را به آنان تبریك مى گویند:

(سَلامٌ عَلَیْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدّار)[13]

«درود بر شما باد به خاطر صبر و پایداریتان، منزل ابدى جایگاه خوبى است».

2. خداوند به آنان پاداش مضاعف خواهد داد.

(أُولئِكَ یُۆْتَونَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِما صَبَرُوا...)[14]

«آنان دو مرتبه پاداش داده مى شوند به خاطر آن كه (بر انجام تكالیف الهى) صبر نموده اند».

3. پاداشى بهتر و برتر به آنان داده مى شود.

(...وَلَنَجْزِیَّنَ الَّذینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ماكانُوا یَعْمَلُونَ)[15]

«قطعاً صابران را بهتر از آنچه انجام داده اند، پاداش خواهیم داد».

4. در غرفه هاى بهشت منزل مى كنند و مورد احترام شایان قرار مى گیرند.

(أُولئِكَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا  وَ یُلَقَّوْنَ فِیها تَحِیَّةً وَسَلاماً)[16]

«پاداش آنان به خاطر صبرشان در راه اطاعت خدا غرفه هاى بهشتى است، فرشتگان الهى با تحیت و سلام به ملاقات آنان مى روند».

لازم به یادآورى است كه صابران گروه خاصى در عرض متقیان و ابرار و صالحان نیستند و به همین جهت غالباً پاداشها ومقامات عالى بندگان مطیع و صالح خداوند به صبر و پایدارى آنان تفسیر شده است، مثلاً آیه ى (75/فرقان) كه مربوط به مقام صابران است پس از بیان حالات و صفات «عباد الرحمن» است،و یا در سوره ى دهر پس از توصیف، ابرار و این كه در قیامت مسرور و شادمان خواهند بود مى فرماید: (وَجَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَریراً)[17]

د. نمازگزاران

نمازگزارانى كه نماز را اهمیت داده، هیچ گاه (بدون عذر) آن را ترك نمى كنند و در انجام آن، وقت و دیگر شرایط لازم آن را كاملاً رعایت مى نمایند و حقیقت و روح نماز در اندیشه و كردار و زندگى آنان تجلّى یافته است، مورد ستایش قرآن قرار گرفته و در قیامت در باغ هاى بهشت، گرامى و عزیز خواهند بود.

چنان كه مى فرماید:

(إِنَّ الإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذا مَسَّهُ الشَّرُ جَزُوعاً *  وَإِذا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً *  إِلاّ المُصَلّینَ * الَّذینَ هُمْ عَلى صَلاتِهِمْ دائِمُونَ * وَالَّذینَ فى أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ *  لِلسّائِلِ وَالْمَحْرُومِ * وَالَّذینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ * والَّذِینَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ * إِنَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُون *  وَالَّذینَ هُمْ لِفُروجِهِمْ حافِظُونَ * إِلاّعَلى أَزْواجِهمْ أَوْما مَلَكَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومینَ * فَمَنِ ابْتَغى وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ * وَالَّذینَ هُمْ لأَماناتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ راعُونَوَالَّذینَ  * هُمْ بِشَهاداتِهِمْ قائِمُونَ * وَالَّذینَ هُمْ عَلى صَلاتِهِمْ یُحافِظُونَ * أُولئِكَ فى جَنّات مُكْرَمُونَ)[18]

«انسان بر منابع خود بسیار حریص است، هرگاه بدى (چیزى كه مخالف نفع او است) به او برسد جزع و بى تابى مى كند، و هرگاه نفعى عاید او شود (آن را به خود اختصاص داده) و از دیگران منع مى كند، مگر نمازگزاران، آنان كه پیوسته (و در هر شرایطى) نماز را برپا مى دارند، و آنان كه در اموال خود براى محرومان حق و سهمى را معیّن نموده اند، و آنان كه (عملاً) روز قیامت را تصدیق مى كنند( در انجام هر كارى قیامت را مدّ نظر دارند) و از عذاب الهى بیمناكند،(زیرا مى دانند كه) كسى جز با خواست خداوند از عذاب او در امان نخواهد بود، آنان به آمیزش با نامحرمان دامن خود را آلوده نمى كنند، پس آن كس كه جز از این راه كامجویى كند، از قانون الهى تجاوز نموده است، آنان كه امانت و عهد و پیمان را رعایت مى كنند(در امانت خیانت نكرده و پیمان شكنى نمى كنند)، آنان كه به اداى شهادت بر حق قیام مى كنند، آنان كه آداب و شرایط نماز را كاملاً رعایت مى كنند، آنان در قیامت گرامى و در بهشت ها (باغهاى بهشت) متنعمند».

از آیات یاد شده درباره ى جایگاه اخروى نمازگزاران نكات جالبى استفاده مى شود كه یادآور مى شویم:

1. نقش مۆثر نماز در تصفیه و تزكیه ى روح از حرص و آز.

2. تأثیر نماز در عفت و پاكدامنى و سالم سازى محیط زندگى از بى بند و بارى و زشت كارى.

3. نقش نماز در ایجاد تعهد نسبت به محرومان و مستمندان و انفاق و رسیدگى به آنان.

4. رابطه ى نماز با امانتدارى و وفاى به عهد و پیمان.

5. نماز و اداى شهادت بر حق و كتمان نكردن آن.

پی نوشت ها :

[1] . تحریم/8

[2] .حدید/12

[3] . نحل/ 30

[4] . دخان/51

[5] . حجر/46

[6] . مرسلات/41

[7] . حجر/45

[8] . نحل/31

[9] . طور/18

[10] . حجر/47

[11] . حجر /48

[12] . آیات: 31 ـ 36/ نبأ; 41 ـ 43/مرسلات; 45 ـ 48/حجر;51 ـ 57/دخان; 35/رعد; 15/فرقان; 15/محمد; 133/آل عمران; 123/توبه; 31/نحل 90/شعراء; 35/زخرف; 15/ذاریات; 17/طور،54/قمر و  34/قلم

[13] . رعد/24

[14] . قصص/54

[15] . نحل/96

[16] . فرقان/75

[17] . دهر/12

[18] . معارج/19 ـ 35

منابع :

سایت حوزه

اندیشه قم