آخرالزمان از نگاه قرآن

آخر زمان به معنای واپسین دوران از دنیا است كه به قیامت می پیوندد. این بدان معناست كه دنیا دارای پایانی است و زمان آن به سر خواهد آمد و چیزی از دنیا بر جا نخواهد ماند.

لزوم شناخت پایان تاریخ

مطالعه پایان تاریخ بشر و جهان بسیار مهم و اساسی است، زیرا از یك نظر سرنوشت شخص و نوع بشر را بیان می كند. كسانی كه درباره ماهیت و موقعیت خود در تردید هستند و درباره سرنوشت خویش دغدغه دارند و یا دغدغه نوع بشر آنان را به خود مشغول داشته است، می كوشند تا بدانند چه بر سر خودشان و آینده جهان و بشریت می آید.

بی گمان بر دانشمندان است كه با بررسی دقیق و تدبر در آیات قرآنی از یك سو و نیز یافته های علمی مختلف از سوی دیگر، به تطبیق تصویرسازی قرآن اقدام كنند و واقعیت های آخر زمانی را به شكل علمی برای مردم تبیین و تحلیل نمایند تا به این وسیله فرصت های تازه ای به بشر ببخشند و مسیر مشخص و معلوم زیستی برای او تعیین كنند.

با این همه این بدان نخواهد بود كه ما دست از قرائت صرف آیات برداریم؛ زیرا تلاوت آیات الهی بویژه آن هایی كه نسبت به سرنوشت شخصی و جمعی بشر و جهان، مطالبی را بیان داشته است می تواند در شیوه رفتاری انسان ها تأثیر سازنده و مثبتی به جا گذارد. هر چند كه این آیات و تصویر و فضاسازی آن همانند دیگر آیات تكوینی و تشریحی از ویژگی «اضلال بسیار و هدایت بسیار» برخوردار می باشد، ولی بی گمان پندی است برای صاحبان خرد و اولوالالباب و عبرتی برای كسانی كه می خواهند راه درست زندگی را بیابند و در مسیر كمالی گام بردارند.

وحشت در آخر الزمان

بی گمان آخر الزمان به معنای پایان تاریخ جهانی است كه از آن به هستی مادی یاد می شود و شامل همه هفت آسمان و زمین می باشد. به این معنا كه آن چه در برابر ماست، مجموعه ای از هستی و بخشی از آن است كه روزی می بایست به پایان رسد؛ زیرا این مجموعه خود در زمانی قرار گرفته كه آغاز و انجامی دارد؛ هر چند كه فراتر از این مجموعه و در سایر بخش های هستی كه بیرون از دایره هستی مادی می باشد، حیات و زندگی به شكل دیگری ادامه داشته و خواهد داشت. كاربرد آخر الزمان در آیات و روایات به روشنی این معنا را تبیین می كند كه آن چه ما از آن به دنیا در برابر آخرت و جهانی دیگر یاد می كنیم، روزی به سرانجام می رسد و پایان می یابد و زمان و زمین یعنی ماده و هر آن چه از لوازم آن است در هم پیچیده می شود و اثری به این شكل از آن باقی و برجا نخواهند ماند.

در آیات قرآنی از این تغییر و تحول، به تبدل یاد شده و خداوند به صراحت می فرماید: یوم تبدل الارض غیرالارض و السماوات و برزوالله الواحد القهار؛آن روز كه زمین به زمینی جز این بدل شود و آسمانها به آسمانی دیگر، و همه در پیشگاه خدای واحد قهار حاضر آیند.(ابراهیم آیه 48)

آخر الزمان به معنای واپسین دوران از دنیا است كه به قیامت می پیوندد. این بدان معناست كه دنیا دارای پایانی است و زمان آن به سر خواهد آمد و چیزی از دنیا بر جا نخواهد ماند.

آیات قرآنی چندی به مسائل و حقایقی كه در روزهای واپسین دنیا برای زمین و آسمان ها رخ می دهد، اشاره دارد و دگرگونی های اجتماعی و فرهنگی و هم چنین تغییرات تكوینی آن تبیین شده است.

اشراط الساعه به بخشی از این تحولات و تغییرات اشاره می كند كه در بسیاری از آیات و روایات به طور كامل به آن پرداخته شده است.

اهم مطالبی كه درباره آخرالزمان و روزهای واپسین آن در آیات قرآنی به تصویر كشیده شده است اموری چون جنگ جهانی (كهف آیات 98 و 99 و نیز مجمع البیان ذیل آیات) خروج سفیانی (سبا آیه 51 و نیز مجمع البیان ذیل آیه) خروج جنبنده ای سخنگو از زمین (نمل آیه 82) حاكمیت اسلام و مۆمنان در آخر زمان (نور آیه 55 و انبیاء آیه 105)، نزول و رجعت حضرت عیسی(علیه السلام) از آسمان به زمین (نساء آیه 159 و زخرف آیات 57 تا 61 و نیز مجمع البیان ذیل آیات)، رجعت گروهی از مردم به دنیا (نمل آیه 83 نیز مجمع البیان ذیل آیه)، هجوم یأجوج و مأجوج (انبیاء آیه 96 و كهف آیات 94 تا 99 و مجمع البیان ذیل آیات)، اجتماع شیعیان در آخر زمان (بقره آیه 148 و مجمع البیان ذیل آیه)، عدالت و امنیت در آخر زمان (نور آیه 55)، آتش گرفتن دریاها و اقیانوس ها، برخورد سیارات و ستارگان، پنبه شدن كوه ها و آتش گرفتن آسمان، تبدیل شدن كرات آسمانی به فلزات مذاب و مانند آن می باشد. (معارج آیات 8 و 9 و آیات دیگر)

دو نوع آخرالزمان

به نظر می رسد كه قرآن، آخر الزمان را به دو بخش اصلی دسته بندی كرده است: بخش نخست آن، زمانی است كه حاكمیت صالحان در آن برپا می شود و زمین و آسمان تمامی نعمت های خویش را به بشر ارزانی می دارد. در این زمان با بازگشت اولیای كامل چون امیرمۆمنان(علیه السلام) و پیامبر(صلی الله علیه وآله)، جهان از بهترین وضعیت و آرمانی ترین حالت خود برخوردار می شود و در یك زمان طولانی، جهان از امنیت و عدالت بهره مند می شود و انسان ها فرصت های برابری برای تكامل و كمال می یابند تا به آن چه شایسته و بایسته انسانیت است برسند.

با این همه تنها اندكی به كمال انسانی مطلق می رسند، زیرا شرایط به گونه ای نیست كه انسان ها بتوانند به درستی همه قابلیت های خویش را آشكار كنند.

از نظر كمیت گروه بیشتری به گروه اصحاب یمین می پیوندند و با تقرب به كمالات آسمایی الهی به بهشت برین درمی آیند (واقعه آیات 38 تا 40)؛ اما از نظر كیفیت در شرایط ایده آل و آرمانی همانند سابقون نمی شوند، چون سابقون در شرایطی به كمال مطلق دست یافته اند كه شرایط بسیار سخت و جانكاه بود و همه نوع فتنه ها و ابتلائات و رنج ها و كاستی ها آنان را به خود گرفته بود. (واقعه آیات 13 و 14)

بخش دوم آن، بخشی است كه دیگر، دنیا می بایست به جهان دیگری تبدیل شود و زمینی دیگر از درون دنیای فروپاشیده و مذاب شده و چون پنبه زده شده (معارج آیه 9 و نیز القارعه آیه 5) و آتش گرفته (معارج آیه 8)، بیرون آید و آسمانی دیگر آفریده شود. (ابراهیم آیه 48)

تصویری كه قرآن برای این بخش دوم از آخر زمان و روزهای واپسین جهان و بشر ترسیم می كند بسیار وحشتناك است.

منبع :

کیهان نیوز