فقیه رزمنده

آیت الله مشکینی بعد از انقلاب

آیت اللّه مشکینی را می توان یکی از طلایه داران تغییر در متون درسی حوزوی به شمار آورد به گونه ای که اگر کتب ابتکاری، کاربردی و ژرف ایشان از سوی برخی بزرگان حوزه مورد عنایت قرار بگیرد، تحول شگرفی در حوزه ها پدید خواهد آمد.

آیت اللّه علی مشکینی از جمله شخصیتهای نادری بود که اعتقاد داشت نهضت خونین ایران، تنها به رهبری امام خمینی به پیروزی خواهد رسید و از اینرو در مقابل هر جریانی که در صدد تضعیف رهبری، مرجعیت امام و نهضت مقدس او بود، می ایستاد.

او با تفکر انحرافی عدّه ای در روزهای بحرانی و اوج انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه «شاه بماند و سلطنت کند، نه حکومت» به مخالفت برخاست و با قدرت تمام در مقابل این شعار انحرافی، ایستاد و بر سرنگونی رژیم سلطنتی وخلع شاه از سلطنت تأکید کرد.

فقیه اخلاقی آیت اللّه احمدی میانجی در این باره می گوید: «... [یکی از آقایان] به من که در میانه بودم سفارش کرده بودند تا آقای مشکینی را که در زنجان بودند، نسبت به این مسئله قانع کنم و ایشان هم امام را قانع کنند که عبارت شاه باید برود را حذف کنند.

 ما نیز با ماشین، نزد آقای مشکینی رفتیم. آقای مشکینی گفتند: «... [فلانی که این مطلب را گفته]، حسن نظر دارند؛ امّا مگر با وجود شاه می توان انتخابات را آزاد کرد.»

آیت اللّه مشکینی یکی از روحانیان متحصن در دانشگاه تهران به شمار می روند که با همکاری جمعی از روحانیان انقلابی برای ورود حضرت امام، لحظه شماری می کردند.

وی بعد از انقلاب نیز در مقابل توطئه گران براندازی نظام جمهوری اسلامی ایستاد و برای ثبات نظام، از هیچ تلاش و کوششی دریغ نورزید؛ آن گاه که دولت موقت به بهانه های مختلف، سعی در نابودی انقلاب اسلامی داشت، در همان ایام آیت اللّه مشکینی در خطبه های نماز جمعه به آنان هشدار داد و گفت: «دولت موقت و ایادی آن باید به جهت پشت کردن به ملت محاکمه شوند.»

آیت اللّه مشکینی در بلوای حزب خلق مسلمان نیز در منطقه آذربایجان حضور یافت. حضور و رهبری ایشان در کنار سایر رهبران دلسوز آن دیار، سبب شد آن حرکت ضد انقلابی در آذربایجان خاموش شود.

همچنین پس از شهادت آیت اللّه مدنی، چند ماهی نیز امامت جمعه شهرستان تبریز را عهده دار شد و در این مدت، در ساماندهی و انسجام نیروهای انقلابی کوشید و آن گاه به دستور امام، برای انجام کارهای ضروری تر به قم رهسپار شد و فعالیتهای پرثمری را در راه حفظ کیان انقلاب اسلامی انجام داد.

مسئولیتها

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از بدو تشکیل ـ که سالیان متمادی دبیری این تشکیل سیاسی را به عهده داشته است ـ ، امام جمعه موقت تبریز، حاکم شرع دادگاههای خوزستان و ساماندهی اوضاع و ادارات آن استان، رئیس شورای بازنگری قانون اساسی نظام اسلامی با حکم امام، نماینده مردم آذربایجان در مجلس خبرگان در تدوین قانون اساسی، نماینده خبرگان رهبری از تهران، رئیس مجلس خبرگان در سه دوره متوالی، امام جمعه قم با حکم امام و رهبری، مسئول گزینش و اعزام قضات با حکم امام از جمله مسئولیتهای آیت اللّه مشکینی از اوایل پیروزی انقلاب تا زمان درگذشت اش به شمار می رود.

آثار و تألیفات

آیت اللّه مشکینی دارای تألیفات و آثار سودمندی در عرصه های مختلف علوم اسلامی است، که عبارت اند از: اصطلاح الاصول، الفقه المأثور، مصطلحات الفقه، المبسوط، المواعظ العددیه، ازدواج در اسلام، واجبات و محرمات، رساله واجب و حرام، دروس فی الاخلاق، المصباح المنیر، تقلید چیست؟

تحریر المعالم، رساله خمس، قصار الجمل، نهج البلاغه موضوعی، تلخیص المکاسب، تفسیر روان برای نسل جوان، تکامل انسان از نظر قرآن، زمین و آنچه در آن است، ترجمه قرآن کریم به زبان فارسی، الرسایل الجدیده، المنافع العامه و حاشیه بر عروة الوثقی.

آیت الله مشکینی علاوه بر این آثار دارای هزاران نوار سخنرانی اخلاقی- سیاسی است که در صورت پیاده شدن و تدوین، یک مجموعه ارزشمند و نفیس علمی، اخلاقی و سیاسی خواهد شد.

آیت الله مشکینی نه تنها در تأسیس جامعة الزهراء قم و دانشگاه امام صادق (ع) تهران نقش مؤثری داشت، بلکه تأسیس مدرسه دینی الهادی(ع)، تأسیس مصلای بزرگ قدس، تأسیس بیمارستان و داروخانه الهادی و نیز چاپخانه الهادی از جمله خدمات فرهنگی و اجتماعی وی به شمار می رود.

خدمات حوزوی

آیت اللّه مشکینی یکی از طلایه داران تغییر در متون درسی حوزوی به شمار می رود. برخی تألیفات آن بزرگوار همانند: «تلخیص الاصول»، «الرسایل الجدیده» و... نیز فصل بندی کتب فقهی به چند قسمت عبادات و معاملات، سیاسیات، اجتماعیات و... فصل نوینی را در حوزه های علمیه ایجاد کرده است.

کتب ابتکاری، کاربردی و ژرف ایشان، در صورتی که از سوی برخی بزرگان حوزه مورد عنایت قرار بگیرد، تحول شگرفی در حوزه ها پدید خواهد آمد.

حضور در جبهه های نور

آیت اللّه مشکینی از جمله چهره های ارزشمند و پرفایده ای بود که در طول هشت سال دفاع مقدس بارها به جبهه ها و در میان رزمندگان اسلام رفت و با ایراد خطابه های اخلاقی به تقویت روحیه رزمندگان و تشویق و ترغیب آنان در دفاع از حریم اسلام و مملکت اسلامی می پرداخت.

وی علاوه بر حضور در جبهه های حق علیه باطل، به استانهای مختلف مسافرت و در جمع گرم و پرشور مردم با ایراد سخنان مؤثر، آنان را به استقامت، بردباری و دفاع از کیان اسلام و جمهوری اسلامی دعوت می کرد.

وی در بعضی از مراسم اعزام نیروهای شهرها و استانهای کشور حضور می یافت و با وجود گرم خود مایه تقویت روحیه رزمندگان می شد.

همچنین در کمکهای مادی و معنوی به جبهه های حق علیه باطل، از شخصیتهای تأثیرگذار بود و نیز در تشییع پیکرهای پاک شهدا حضور می یافت و خود را در غم و اندوه خانواده های داغدار سهیم می ساخت.

درگذشت آیت الله مشکینی

آیت اللّه مشکینی پس از 86 سال مجاهدت و مبارزه در راه اسلام و احیای آثار ارزشمند اهل بیت علیهم السلام ، سرانجام بعد از سپری کردن یک دوره کوتاه مدت بیماری در بیمارستان بقیة اللّه(عج)تهران، در روز 8 مرداد ماه سال 1386 شمسی، دار فانی را وداع گفت .

و روح پاکش به ملکوت اعلا پرکشید. به دنبال رحلت آن بزرگوار، موجی از غم و اندوه سراسر کشور اسلامی ایران را فرا گرفت و پیامهای مهمی از سوی مقام معظم رهبری (مدظلّه العالی)، مراجع عالیقدر تقلید، سران قوای سه گانه و سایر ارگانها و سازمانها صادر شد.

پیکر پاکش در روز چهارشنبه 10 مرداد در دانشگاه تهران، تشییع و آن گاه به قم منتقل شده، سپس، پنج شنبه 11 مرداد ماه از مسجد امام حسن عسکری (ع) با شکوه خاصی، تشییع و پس از نماز حضرت آیت اللّه العظمی مکارم شیرازی در مسجد بالاسر حرم مطهر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.

منابع:

خبرگزاری مهر

تهیه و تنظیم: عبداله فربود ، گروه حوزه علمیه تبیان