علت خونمردگی و کبودی پوست چیست؟
کوفتگی
کوفتگی یکی از انواع شایع خونمردگی و کبودی است که توسط ضربه ایجاد میشود.
اغلب ضربه وارده باعث تخریب و بازشدن رگهای خونی در پوست، غشاهای مخاطی و یا اندامهای دیگر میشود.
کبودی همراه با درد و ورم در اثر پاسخ التهابی بدن به جراحت و آسیب میباشد.
هنگامی که کوفتگی در پوست گسترش یابد، باعث قرمزی، سیاهی و بعد آبی و یا بنفش شدن پوست میگردد. در آخر هنگامی که خون توسط بدن جذب شود، رنگ کوفتگی به زرد مایل به سبز تبدیل میشود.
کوفتگی استخوان و عضلات نسبت به کوفتگی پوست دردناک تر است و بیشتر طول میکشد تا بهبود یابد.
کوفتگی اندامهایی مثل مغز، کلیه، طحال، کبد، ریه و قلب، مهم میباشد. این کوفتگیها میتواند زندگی فرد را تهدید کند و معمولا از طریق آسیب شدید رخ میدهد، مانند: سقوط از بلندی، تصادف با ماشین و موتورسیکلت و غیره. به همین خاطر، بستن کمربند ایمنی توصیه اکید میشود.
هماتوم
نوعی از خونمردگی و کبودی است که طی آن، خونریزی زیادی رخ میدهد.
هماتوم میتواند توسط همان آسیب هایی که باعث کوفتگی میشوند، بوجود آید.
هماتوم نسبت به کوفتگی دارای درد، ورم و عوارض بیشتری میباشد.
هماتوم میتواند توسط عمل های جراحی و یا پارگی خودبهخود رگهای خونی مانند آنوریسم نیز ایجاد شود.
هماتوم در هر قسمت و یا اعضای بدن میتواند رخ دهد. هنگامی که هماتوم در یکی از اعضای اصلی مثل مغز و یا طحال رخ دهد، میتواند زندگی فرد را مورد تهدید قرار دهد.
خون مردگی و کبودی در اندامهایی مثل مغز، کلیه، طحال، کبد، ریه و قلب، خطرناک میباشد و میتواند زندگی فرد را تهدید کند
- هماتوم مغزی، مجموعهای از خونریزی که درون مغز و یا زیر جمجمه بوجود میآید. این خونریزی ها میتواند فشار درون جمجمه و مغز را افزایش دهد و باعث یک خونریزی وخیم و بحرانی گردد.
- هماتوم بینی: مجموعهای از خونریزی که منبع آن در تیغههای جدا کننده بینی جریان دارد.
- هماتوم زیر پوستی: مجموعهای از خونریزی که منبع آن در زیر پوست میباشد.
- هماتوم Sunungal: مجموعهای از خونریزی که منبع آن زیر ناخن های انگشتان دست و یا پا قرار دارد.
- آسیب ناشی از بریدن نیز میتواند موجب هماتوم در اعضای بزرگ بدن شود. برای مثال: تکان دادن شدید یک نوزاد میتواند موجب برشهای خطرناک در داخل مغز، آسیب مغزی غیر قابل بازگشت و مرگ شود.
پورپورا
در پورپورا، خون به خودی خود از مویرگها خارج میشود.
این نوع خونریزی باعث ایجاد نقاط مسطح قرمز و یا بنفش و یا ایجاد تکههایی بر روی پوست و غشاهای مخاطی میگردد.
پورپورایی که باعث ایجاد نقاط در پوست میشود را به نام پتشی ( Petechiae) و مناطق بزرگ پورپورا را به نام اکیموز (Ecchymosis) میخوانند. غالبا هر نوع کبودی در پوست وابسته به اکیموز میباشد.
پورپورا به علت جراحت و آسیب ایجاد نمیشود، بلکه به علت شرایط و بیماریهای مختلفی بوجود میآید، از جمله:
- بیماریهای خودایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید.
- بیماریهای عفونی مثل مننژیت، مونونوکلئوز و سرخک.
- داروهایی مثل آسپیرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، آنتیبیوتیکها، آنتیهیستامینها و رقیق کنندههای خون.
- سرطان خون
- ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت در خون که باعث ایجاد مشکل در لخته شدن خون میشود)
- واسکولیت (التهاب عروق خونی)
کبودی مداوم و ناگهانی میتواند به علت بیماری خونی و یا اختلال در لخته شدن خون باشد و باید فورا به پزشک مراجعه کنید
چه علائم دیگری با کبودی پوست دیده میشوند؟
اغلب کبودی پوست همراه با درد، ورم و تغییر رنگ پوست است.
کبود شدن پوست به آسانی و یا کبودی بدون علت ممکن است در اثر بیماریهای خونی باشد.
اما به طور کلی، کبودی ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- خونریزی از لثهها
- علائمی شبیه آنفلوانزا (خستگی، تب، گلودرد، سردرد، سرفه و درد)
- خونریزی شدید عادت ماهانه
- درد مفصل
- ورم و التهاب موضعی
- دردناک و حساس شدن نسبت به لمس کردن
- دیر بهبود یافتن
علل کبود شدن
پاها به راحتی کبود میشوند، زیرا بیشتر در معرض جراحت قرار دارند و نیروی جاذبه زمین بر جریان خون پاها اثر میگذارد.
- کبودی ممکن است ارثی باشد و هیچ دلیل دیگری نداشته باشد.
- کبودی به دلیل ضربه و آسیب: پرت شدن از ارتفاع، تصادفات رانندگی و آسیب های ورزشی
- کبودی بر اثر سن، جنس و شیوه زندگی
- پیر شدن پوست
- سوء مصرف الکل (باعث کاهش لخته شدن خون میشود)
- مونث بودن (زنان نسبت به مردان، بیشتر دچار کبودی پوست میشوند)
- بیماریهای مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید
- بیماریهای عفونی مانندمننژیت، مونونوکلئوز و سرخک
- بیماری کوشینگ
- هموفیلی (بیماری ارثی خونریزی)
- گزش حشرات
- نقص عضو
- ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت در خون که باعث ایجاد مشکل در لخته شدن خون میشود)
- واسکولیت (التهاب عروق خونی)
- کمبود ویتامین C
- بیماری ون ویلبرند (یک بیماری ارثی خونریزی)
- داروهای ضدانعقادها (وارفارین و هپارین)
- داروهای ضد افسردگی
- آسپیرین
- روغن ماهی
- جینکوبیلوبا
- اینترفرون
- پنی سیلین
- داروی ضد پلاکت
- شیمی درمانی یا رادیوتراپی
- درمان با هورمون تستوسترون
اگر پوست شما به راحتی کبود میشود، به خصوص اگر این کبودی با خونریزی بینی و یا لثه همراه است، باید فورا نزد پزشک بروید
عوارض کبود شدن
- کوما در اثر هماتوم مغز، طحال و یا کبد
- کبودی شدید عضلات
- غده خونی
- شکستگی به خصوص در افراد مسن
اگر شما دچار کبودی و خونریزی شدید، در موقع تماس با پزشک راجع به علت آن و مدت زمان بندآمدن خون، توضیح دهید.
چه موقع باید نزد پزشک رفت؟
اگر در فردی که کبودی پوست و خونریزی دارد، علائم زیر را مشاهده کردید، فورا او را نزد پزشک ببرید:
- تغییر سطح هوشیاری و آگاهی
- تغییر شکل و از دست دادن عملکرد منطقه کبود شده
- سرگیجه
- درد شدید، ورم و احساس فشار در ناحیه کبود
- تب بالا
- تهوع و استفراغ
- پتشی
- مشکلات تنفسی مانند، تنگی نفس، خس خس سینه و احساس خفگی
- تشنج
- گرفتگی عضلات گردن
- استفراغ خونی، مدفوع خونی و یا خونریزی مقعد
- زرد شدن چشم ها و پوست (یرقان)
درمان کبودی در خانه
- در همان زمان، کیسه یخ را باید به مدت 20 تا 30 دقیقه روی منطقه آسیب دیده گذاشت. یخ را به طور مستقیم روی پوست قرار ندهید، بلکه یخ را در حوله ای بپیچید و بر پوست قرار دهید.
- اگر کبودی پا بسیار زیاد است و منطقه وسیعی را گرفته، باید 24 ساعت اولیه جراحت، پا را بالا قرار دهید.
- استامینوفن و یا ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده میشود.
- از مصرف آسپیرین دوری کنید، زیرا آسپرین باعث طولانی تر شدن خونریزی میگردد.
- بعد از 48 ساعت، به مدت 10 دقیقه منطقه آسیب دیده را گرم کنید (مثلا با حوله گرم) و این کار را 2 تا 3 بار در روز ادامه دهید. این کار باعث افزایش جریان خون به منطقه کبود میشود و باعث میشود که پوست به سرعت خون را جذب کند و کبودی ناپدید گردد.
هشدارها
- اگر پوست شما به راحتی کبود میشود، به خصوص اگر این کبودی با خونریزی بینی و یا لثه همراه است، باید فورا نزد پزشک بروید.
- اگر شما دارای پتشی کوچک و مسطح و با نقاط بنفش رنگ هستید، ممکن است در معرض ابتلا به مننژیت و دیگر بیماریهای مزمن باشید. لذا بهتر است هرچه زودتر نزد پزشک بروید.
- کبودی مداوم و ناگهانی میتواند به علت بیماری خونی و یا اختلال در لخته شدن خون باشد و باید فورا به پزشک مراجعه کنید.