یادگیری حقیقت روان
روانشناسی به دنبال شناخت روان یا ذهن انسان است. مشاهده ی فرآیند عینی ذهن ناممکن می‌نماید لذا یک روانشناس سعی دارد که بازتاب عملکرد روان فرد را در رفتار او مورد مطالعه قرار دهد. می توان گفت که تلاش برای شناخت روان انسان از زمان خلقت بشر وجود داشته اما تاریخ روانشناسی علمی به زمانی باز می گردد که ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه روانشناسی را در شهر لایپزیک آلمان بنا نهاد.
گنجی، حمزه. روانشناسی عمومی. تهران: نشر ساوالان، 1388. 344 صفحه. قیمت: 60000ریال
کتاب روانشناسی عمومی در پی آن است که مفاهیم کلیدی مختصّ این علم را که به مثابه ی درهای ورودی آن هستند، به ساده ترین شکل ممکن برای مخاطب خود بیان کند. یادگیری حقیقت علم روانشناسی، برای همگان ضروری است. امروزه شخص باید توانایی تمیز مفاهیم غیر علمی و عموما کوچه بازاری را از موضوع های اصلی روانشناسی که پشتوانه ی علمی دارند، داشته باشد.
روانشناسی به دنبال شناخت روان یا ذهن انسان است. مشاهده ی فرآیند عینی ذهن ناممکن می‌نماید لذا یک روانشناس سعی دارد که بازتاب عملکرد روان فرد را در رفتار او مورد مطالعه قرار دهد. می توان گفت که تلاش برای شناخت روان انسان از زمان خلقت بشر وجود داشته اما تاریخ روانشناسی علمی به زمانی باز می گردد که ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه روانشناسی را در شهر لایپزیک آلمان بنا نهاد.
یکی از موضاعات اصلی روانشناسی علمی، هوش است. سوالی که یک روانشناس در جستجوی پاسخ دادن به آن است این است که آیا هوش فرد، ذاتی و بالقوه است یا طی فرایند خاصی کسب می‌شود. تعریفی که از هوش ارائه شده این است «مجموعه استعدادهایی که با آنها شناخت پیدا می کنیم، شناختها را به یاد می سپاریم و عناصر تشکیل دهنده ی فرهنگ را به کار می بریم تا مسائل زندگی روزانه را حل کنیم و با محیط ثابت و محیط در حال تغییر سازگار شویم.»{1} آزمون های هوشی که توسط روانشناسان انتخاب می شوند به ما کمک می کنند که ضرایب هوشی افراد را اندازه گیری کنیم. عقب مانده های ذهنی افرادی هستند که ضریب هوشی پایین تر از 70 داشته و سرآمدها آنانی هستند که ضریب هوشیشان بالاتر از 140 باشد.
بیشتر مردم از ضعف حافظه ی خود گله دارند. بسیار پیش آمده که فرد بدون اینکه بداند چرا، مفاهیم آموخته شده را فراموش کرده و یا گاهی اطلاعات را مطابق میل خود در ذهنش تغییر داده است. مسأله ی مهم در یادگیری این است که برای جا افتادن اطلاعات نیازمند تکرار آنها و گذر زمان هستیم. گنجایش حافظه ی کوتاه مدت محدود است و تنها توانایی حفظ بین 5 و 9 عنصر را دارد.فرد باید بتواند اطلاعات متفاوت را گروه‌بندی و یا جمع بندی کند. حتی می تواند اطلاعات را در ذهن خود کد‌گذاری کرده و به جای توجه به ویژگی های سطحی اطلاعات، به معنای حقیقی و عمیق آن توجه کند.
همیشه ما به یک حالت باقی نمی مانیم گاهی بسیار شاد و گاهی هم بسیار غمگین می شویم. این حالتهای زودگذر را هیجان می خوانند.« هیجان عبارت است از واکنش کلی، شدید و کوتاه ارگانیسم به یک موقعیت غیر منتظره، همراه با یک حالت عاطفی خوشایند یا ناخوشایند. هیجان عاملی ست که ارگانیسم را به حرکت در می‌آورد.»{2} در علم روانشناسی، هیجان دارای جایگاه بسیار حساسی می باشد زیرا رابطه‌ی نزدیکی با نیاز‌ها و انگیزشها‌ی فرد دارد. در نتیجه همین هیجان است که می توان ریشه‌ی بسیاری از اختلالهای روانی یا روان-تنی را پیدا کرد.
مباحث متنوع دیگری از جمله: شرطی شدن و یادگیری، عوامل مؤثر بر رفتار فرد، ناکامی و تعارض، احساس و ادراک، اختلال های رفتاری و پایه های زیستی رفتار در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. قرار دادن آزمون های متنوع در بعضی از بخش‌ها‌ی کتاب به فرد این توانایی را می دهد تا خودش را بیشتر بشناسد. زبان ساده و بهره گیری از مثال های روزمره به منظور هرچه بیشتر ملموس کردن مفاهیم، از ویژگی های مثبت این کتاب محسوب می شود. اگرچه گاهی هم برخی از مثال هایی که دکتر گنجی به کار برده بیش از حد سطح پایینی دارند و مفاهیم مهم را به شدت تنزل داده، اما در مجموع کتاب برای معرفی روانشناسی عمومی برای مخاطبین عامش به نظر موفق بوده است.
پی نوشت:
{1}- صفحه ی 92
{2}- صفحه ی 217
مریم سمیعی بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
