حرف و انواع آن
در این مقاله می خواهیم درباره ی حروف صحبت کنیم و پیش از هر چیز باید بدانیم حرف چیست ؟ و چه ویژگی هایی دارد ؟
در زبان فارسی نیز کاربرد حروف به همین شکل می باشد مانند " از ، به ، در ، برای ، با ، و ... "
حروف در زبان عربی به سه دسته تقسیم می شود :
و امّا حروف مخصوص اسم :
این حروف به هشت گروه تقسیم می شوند :
حروف جر که پر کاربردترین حروف در زبان عربی می باشند عبارتند از :" مِن ( از ) ، إلی ( به سوی ) ، عَن ، علی ( بر روی ) ، فی ( در ) ، رُبّ
( چه بسا ) ، الکاف ، اللام ، البلاء ، التاء ، الواو ، حتی ، مُذ ، منذ ، خلا ، عدا ، حاشا ، لولا و کَی "
حروف قسم 3 تا می باشند که معمولاً در ابتدا قرار می گیرند : " باء ، تاء ، واو "
حروف استثناء 4 تا می باشند : " إلّا ، خلا ، عدا ، حاشا "
این حروف برای جدا ساختن کلمه ی ما بعد خود از حکم کلی می باشد .
حروف ندا که عبارتند از : " أ ، یا ، آ ، أی ، أیا ، هیا ، وا "
کاربرد حروف ندا این است که برای صدا زدن شخصی از آن ها استفاده می شود مانند : " یا محمّد "
حروف مشبّهه بالفعل : " إنَّ ، أَنَّ ، کأَنَّ ، لکنَّ ، لیتَ ، لعلَّ "
این حروف معمولاً در ابتدای جمله می آیند و اسم ما بعد خود را اسم خود و منصوب کرده و کلمه ی ما بعد را خبر خود ساخته و مرفوع می کند مانند : " إِنَّ اللّهَ غفورٌ "
حروف مفاجأة : إذا ، إِذ
حروف مفاجأ گاهی اوقات برای خبر دادن ناگهانی به کار می روند .
حروف تفصیل : " أَمّا ، إِمّا "
این حروف ، حروفی هستند که برای شرح و توضیح بیشتر در جمله به کار می رود .
حروف تنبیه : " ها ، أما ، ألا "
حروف تنبیه ، برای آگاهی دادن و جلب توجه کردن مخاطب به کار می روند .
اکنون برای آشنایی بیشتر با این حروف که حروف مخصوص اسم نام دارند به تمارین زیر دقت کنید :
و قالَ الرَّسولُ یا رَبِّ إِنَّ قَومی اتَّخَذوا هذا القرآنَ مَهجوراً ( فرقان – آیه 30 )
( و پیامبر عرضه داشت : پروردگارا ! قوم من قرآن را متروک ساختند )
یا : حرف ندا إِنَّ : حرف مشبهه بالفعل
ربّ : منادا قَوم : اسم إنَّ
إتخذوا : خبر إِنَّ
لَقَد أَضَلَّنی عَنِ الذِّکرِ بَعدَ إذ جاءَنی وَ کانَ الشَّیطانُ لِلإِنسانُ خَذولاً ( فرقان – 29 )( او مرا از یادآوری حق گمراه ساخت بعد از آن که یاد حق به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه انسان را تنها و بی یار و یاور می گذارد )
عَن : حرف جر إِذ : حرف مفاجأة
الذِّکر : مجرور لِ : حرف جر
الإنسان : مجرور
ما قُلتُ لَهُم إِلّا ما أَمَرتَنی بِه أَنِ اعبُدُوا اللّهَ رَبّی وَ رَبَّکُم و کنتُ علیهم شهیداً ( مائده – 117 )
من ، جز آن چه مرا به آن فرمان دادی چیزی به آن ها نگفتم ، ( به آن ها گفتم : ) خداوندی را بپرستید که پروردگار من و شماست و تا زمانیکه در میان آن ها بودم ، گواه بر اعمال آن ها بودم .
إلّا : حرف استثنا علی : حرف جر
بِ : حرف جر هم : مجرور
ه : مجرور
کَأَن لَم یَغنَوا فیها ألا إنَّ ثَمودَ کفروا رَبَّهُم أَلا بُعداً لِثَمود ( هود – 68 )
آن چنان که گویی هرگز ساکن آن دیار نبودند ! بدانید قوم ثمود پروردگارشان را انکار کردند ، دور باد قوم ثمود از رحمت خدا .
فی : حرف جر ألا : حرف تنبیه
لِ : حرف جر ها : مجرور
إِنّ : حرف مشبهه بالفعل ثمود : مجرور
أَمَّا الذینَ آمَنوا و عَمِلوا الصالحاتِ فَلَهُم جَنّاتُ المَأوی نُزُلاً بِما کانوا یعلمون ( سجده – 19 )
اما کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند ، باغهای جاویدان بهشتی از آن آنها خواهد بود ، این وسیله ی پذیرایی ( خداوند ) از آنهاست به پاداش آن چه انجام می دادند .
أمّا : حرف تفصیل بِ : حرف جر
ل : حرف جر ما : مجرور
هم : مجرور
وَ مِن آیاتِه خَلقُ السَّمواتِ وَ الأَرضِ وَ ما بَثَّ فیهِما مِن دابَّةٍ و هُوَ عَلی جَمعِهِم إِذا یَشاءُ قدیر ( شوری – 29 )
و از آیات اوست آفرینش آسمان ها و زمین آن چه از جنبندگان در آن ها منتشر نموده و او هرگاه بخواهد بر گردآوری آن ها تواناست .
مِن : حرف جر فی : حرف جر
مِن : حرف جر علی : حرف جر
آیات : مجرور هما : مجرور
دابَّة : مجرور جمع : مجرور
إِذا : حرف مفاجأة
وَ إِذ قُلنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاط بِالنّاسِ و ما جَعَلنا الرُّویا الَّتی اَرَبناکَ إلّا فِتنَةً لِلنّاسِ و الشَجَرَةَ المَلعُونَةَ فی القُرآنِ وَ نُخَوِّفُهُم فَما یَزیدُهُم إلّا طُغیاناً کبیراً ( اسراء – 60 ) ( به یاد آور ) زمانی را که به تو گفتیم : پروردگارت احاطه و آگاهی کامل به مردم دارد و رویایی را که به تو نشان دادیم و درخت نفرین شده را که در قرآن ذکر کرده ایم، فقط برای آزمایش مردم بود و ما آن ها را بیم می دهیم اما جز طغیان شدید چیزی بر آن ها نمی افزاید.
إِذ : حرف مفجأة إنَّ : حرف مشبهه بالفعل
إلّا : حرف استثنا فی : حرف جر
لَ : حرف جر ب : حرف جر
لِ : حرف جر القرآن : مجرور
ک : مجرور النّاس : مجرور
النّاس : مجرور
