موٍثرترین واکسیناسون فرزندشما

نقش خانواده در پیشگیری از بروز بزهكاری در نوجوانان و جوانان

خانواده به عنوان مهمترین جایگاه شکل گیری شخصیت کودکان و نوجوانان اساسی ترین نقش را در تربیت نوجوانان دارد.

بی شك محیط خانواده در بهداشت روانی و پیشگیری از آشفتگی‌های رفتاری نقش مهمی بازی می‌كند. خانواده محلی است كه كودك در آن چشم به جهان می‌گشاید و نخستین سنگهای بنای وجود روانی وی در آن نهاده می‌شود. بنابراین چنین مكانی می‌تواند سازنده و خلاق یا برعكس مخرب و بیماری‌زا باشد.

خانواده، نهاد جامعه‌پذیر كردن كودكان به ویژه در سال های حساس اولیه زندگی است. فرزندان در فرایند جامعه‌پذیری در خانواده، امر و نهی والدین، تقلید و همانندسازی را كه از مهم ترین شیوه‌های انتقال ارزش‌ها، هنجارها و سنت‌های اجتماعی است یاد می‌گیرند. در حقیقت در خانواده است كه فرزندان می‌آموزند چه چیزی درست و چه چیزی غلط است.

محیط خانواده در بهداشت روانی و پیشگیری از آشفتگی‌های رفتاری نقش مهمی بازی می‌كند.محیط گرم و دوستانه خانواده كه در آن پدر و مادر و اعضای دیگر خانواده، دارای روابطی خوب و صمیمانه هستند معمولاً كودكانی سالم، با شخصیت مثبت و فعال بار می‌آیند كه بازتاب عشق و علاقه خانوادگی را به صورت كار و كمك به دیگران نشان می‌دهند. برعكس، خانواده از هم پاشیده و زندگی در محیط‌های آلوده و منحرف كننده، عدم مراقبت دقیق والدین و بی‌توجهی آنان به امر تعلیم و تربیت فرزندانشان، اساس كجروی‌ها را در كودكی پایه‌گذاری می‌نماید كه این امر در نوجوانی با شدت و حدت ظاهر می‌شود.

علاوه بر تعارضات و اختلال‌های خانوادگی، كانون سرد و بی‌روح و عاطفه خانواده نیز اثر نامطلوبی بر كجروی فرزندان دارد. یافته‌های محققان از كجروان در بسیاری از نقاط جهان نمایانگر آن است كه تعداد زیادی از آنان در دوران كودكی از نوازش مادری و محبت پدری محروم بوده و همواره از این كمبود رنج برده‌اند. همچنین روانشناسان و روان‌كاوان بر روابط مادر و فرزند اهمیت زیادی می‌دهند و اعتقاد دارند مهمترین عامل بزهكاری جوانان محرومیت از داشتن مادر است. تردیدی نیست كه ناكامی‌ها یا محرومیت‌های كودكان در ارضای نیازهای اصلی از علل بزهكاری آنهاست. همچنین از دیگر عوامل مهم تاثیر گذار خانواده در بروز بزهکاری فرزندان نوجوان عبارتند از:

تبعیض:  تجربه نشان داده است که تبعیض در خانواده و توجه بیشتر به برخی از فرزندان و توجه کمتر نسبت به برخی دیگر، سبب ایجاد عقده حقارت و زمینه ساز به وجود آمدن نفرت و بدبینی در کودک و نوجوان و جوان می گردد.

خشونت: درگیری اولیا خانواده با یکدیگر و به وجود آوردن صحنه های خشونت آمیز، پیامدهای ناگواری را برای کودکان و نوجوانان در بر دارد. به نظر روان شناسان زمینه اصلی خیانتها و خشونتها در جامعه، اعمال خشوئنت آمیز و تنبیه های بدنی است که والدین در منزل انجام می دهند زیرا مشاهده صحنه های ناگوار از طرف فرزندان در خانواده عقده های روانی را در آنها شکل می دهد.

عقب ماندگی خانوادگی: برخی از خانواده ها که سیر قهقرایی را طی می کنند و نمی توانند خود را با وضعیت موجود وفق دهند فرزندانشان را بدبین، غیر اجتماعی و عصیانگر بار آورده و به جامعه تحویل می دهند.

عدم حضور والدین در خانواده:  نقشی که اولیا خانواده به خصوص مادر در تربیت عاطفی و روانی کودکان و نوجوانان دارد بر هیچکس پوشیده نیست لذا در صورت وجود خلا و عدم حضور هر یک از والدین در محیط خانه، باعث بروز مشکلات تربیتی و اختلالات عاطفی شده که زمینه ساز بروز ناهنجاری ها و بزهکاری های مهم است.

انحراف والدین: در صورتی که هر دو یا یکی از والدین دارای انحرافاتی باشند، زوال اخلاقی به وجود آمده این انحرافات باعث بروز مشکلات تربیتی برای سایر افراد خانواده خصوصا نوجوانان و جوانان خواهد شد.

بی سوادی:  تنها داشتن سواد خواندن و نوشتن و یا حتی تحصیلات عالیه کافی نیست بلکه باید به کودک و نوجوان اجتماعی شدن و توجه به قوانین نیز آموخته شود. عدم اطلاعات کافی از قوانین و مقررات اجتماعی در بروز این گونه انحرافات تاثیرگذارند.

بی‌گزاف می‌توان گفت كودك و نوجوان ناكام هنگامی كه می‌كوشد تا خود را از عدم تعادل عاطفی رهایی بخشد به طور ناخودآگاه امكان مقاومت در برابر فشار محیط را از دست خواهد داد و نمی‌تواند خود را ارضا كند بنابراین دست به بزه و جنایت می‌زند.

منابع:

پایگاه خبری پلیس ایران، کتاب مشکلات نوجوانی و جوانی، تالیف دکتر ابوالقاسم اکبری  همراه با تغییرات و اضافات