تفاوت‌های مردم در دنیا و آخرت
هر کسی در اطراف خود بنگرد، تفاوت‌های فراوانی بین مردم می‌بیند. در این نوشته، می‌خواهیم به تفاوت‌های بین مردم با نگاهی وسیع‌تر نگاه کنیم و نشان دهیم که قرآن چگونه دید ما را از سطح دنیا به سطح حقایق جهان ارتقا می‌دهد.
مفهوم آخرت در قرآن کریم افق دید ما را وسیع می‌کند و دید ما را از ظاهر بینی و سطحی نگری، به دور اندیشی و عمیق نگری می‌کشاند.
روزی پیامبر صلی الله علیه و آله بعد از نماز جماعت صبح جوانی را در مسجد دید که حالات جسمی او به خاطر لاغری بدن و زردی رنگ، طبیعی به نظر نمی‌آمد. پیامبر حال او را پرسید:
- امروز صبح چطوری؟
- در حالت یقین هستم ای رسول خدا.
- هر چیزی نشانه ای دارد. نشانه یقین تو چیست؟
- ای رسول خدا، یقینم مرا غمگین کرده و شب زنده دار و روزه دارم کرده است و از دنیا و آنچه در آن است روی گردانم کرده است. گویا به عرش پروردگارم می‌نگرم که برای حساب برافراشته شده و من در بین مردمی هستم که برای حساب جمع شده‌اند و گویا بهشتی‌ها را می‌بینم که در بهشت بهره‌مند می‌گردند و همدیگر را می‌شناسند و بر پشتی‌ها تکیه می‌زنند و اهل آتش را می‌بینم که در آن عذاب می‌شوند و فریاد می‌آورند و گویا همین الآن صدای (شعله های) آتش را با گوش‌هایم می‌شنوم.
(در اینجا پیامبر به یاران خود فرمود: این شخص بنده ای است که خدا قلبش را با ایمان نورانی کرده است)
پیامبر به جوان فرمود: این حالت خود را حفظ کن. او گفت: ای رسول خدا دعایم کنید در کنار شما شهادت نصیبم شود. پیامبر برایش دعا کرد و در یکی از جنگ‌ها شهید شد. (کافی، ج 2، ص 53)
بنابراین دیدن آخرت مخصوص بعد از مرگ نیست. در همین زندگی قبل از مرگ هم اگر یقین به قرآن و گفته های پیامبر داشته باشیم می‌توانیم آخرت را ببینیم. در قرآن می‌خوانیم که اگر کسی پیدا شود که علم یقین داشته باشد حتماً جهنم را خواهد دید. این آیه مربوط به قبل از مرگ است:
کَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقین لَتَروُنَّ الجَحیم (سوره تکاثر، آیه 5)
با این مقدمه، به سراغ یکی از تفاوت‌های دنیا و آخرت می‌رویم. با نگاهی سریع به اطراف خود می‌بینیم که مردم با همدیگر بسیار فرق دارند. عده ای فقیرند و عده ای ثروتمند. عده ای توان کارهای ابتدایی و شخصی خود را هم ندارند اما عده ای بسیار قوی و تنومند هستند. عده ای افسرده‌اند و عده ای شاداب. عده ای کودن هستند و عده ای تیزهوش ...
از هر جهتی که نگاه کنیم، مردم در بهره‌مندی‌های زندگی یعنی مال یا شهرت یا زیبایی یا قدرت یا دانش یا قدرت بیان یا نفوذ کلام و غیره با هم فرق دارند.
اگر به «ترین» ها توجه کنیم، متوجه اختلاف طبقاتی بسیار زیاد در جهان می‌شویم.
وقتی از نظر مال، فقیرترین انسان را با ثروتمندترین انسان مقایسه می‌کنیم یا وقتی از نظر قدرت بدنی یا مهارت‌های ذهنی قوی‌ترین انسان را با ضعیف‌ترین انسان مقایسه کنیم یا وقتی از نظر قدرت سیاسی، کلیدی‌ترین تصمیم گیران دنیا را با کسانی که هیچ گونه تأثیری در تصمیم‌ها ندارند مقایسه کنیم یا وقتی از نظر اجتماعی، محبوب‌ترین افراد را با بدنام برین افراد مقایسه می‌کنیم ... از هر جهت که نگاه کنیم مردم با هم اختلاف دارند.
این تفاوت‌ها بسیار فاحش است. هر ملاکی را که داشته باشیم، در دنیا اختلاف طبقاتی بسیار شدیدی بین مردم حاکم است.
حال ببینیم با کمک قرآن، چه بهره ای می‌توانیم از این دیدگاه ببریم:
در آیه 21 سوره اسراء می‌خوانیم:
انْظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَکْبَرُ تَفْضیلا
(ای پیامبر) ببین که چگونه برخی از مردم را بر برخی برتری داده‌ایم و (توجه داشته باش) که اختلافات در آخرت بیشتر از این است و میزان برتری هم در آخرت بیشتر از این است.
از آنجا که قرآن به صورت «به در بگو که دیوار بشنود» نازل شده است، این آیه خطاب به ماست که هر وقت در اطراف خود متوجه اختلاف مردم با همه شدیم، یاد آخرت بیفتیم که تفاوت‌ها در آن بسیار بیشتر از اختلافات دنیایی است.
کسانی که دیدگاه حق بین و آخرتی دارند، از اختلاف‌های مردم، خیلی هم متعجب نمی‌شوند مانند کسانی که شاهد معاملات درشت بازرگان‌های بین‌المللی بوده‌اند، دیگر ارقام معاملات خرده فروش‌های درون شهرها آن‌ها را به تعجب نمی‌دارد. به همین صورت، نعمت‌های آخرتی و نیز عذاب‌های آخرتی با نعمت‌ها و عذاب‌های دنیایی قابل مقایسه نیست.
تفاوت بزرگی بین دنیا و آخرت وجود دارد.
زندگی آخرتی، همان زندگی حق است. برتری در آخرت به اختلافات نژاد و خانواده و ژن‌ها و کشور تولد و زبان مادری و مکان و زمان تولد، در آخرت هیچ ربطی ندارد. گرامی‌ترین افراد نزد خدا باتقواترین آن‌هاست یعنی کسی است که خودش را به بهترین وجه در مسیر تعادل انسانی نگه داری کند. نام این راه، صراط مستقیم است یعنی راه پراستقامت است.
روح الله رستگار صفت
