مهم‌ترین علل پوسیدگی دندان در کودکان

با این که بسیاری از والدین نسبت به پاکیزگی دندان های کودکان خود توجه ویژه ای نشان می دهند، باز هم آمار پوسیدگی دندان در بین کودکان بسیار بالاست.

آمارها نشان می دهد، یک سوم مراجعات کودکان به بیمارستان ها و مراکز درمانی به دلیل دندان درد و پوسیدگی دندان آن هاست. این موضوع باعث شد، محققان به دنبال عوامل دیگری غیر از عدم رعایت بهداشت برای توضیح علت خرابی دندان های کودکان بیفتند.

بعد از انجام تحقیقات گسترده مشخص شد، درصد زیادی از پوسیدگی های دندان در بین کودکان به دلیل اشتباهات پدر و مادرها و باورهای غلط آن هاست.

استفاده از خمیردندان های معمولی

بر خلاف باور بسیاری از والدین، خمیردندان های معمولی نمی توانند به خوبی از دندان های کودکان محافظت کنند. دلیل این موضوع هم کاملا مشخص است، زیرا در این خمیر دندان ها فلوراید کافی وجود ندارد.

به اعتقاد کارشناسان باید خمیردندان هایی برای کودکان تهیه کرد که بیش از میزان معمول فلوراید دارند تا به این ترتیب محافظت بهتری از دندان های آن ها صورت بگیرد. البته باید توجه داشت که استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی شود، زیرا در این زمان کودکان ممکن است بخش زیادی از خمیردندان را بلعیده و به این ترتیب دچار فلوروسیس شوند.

در سال های اولیه زندگی کودکان که دندان ها در حال شکل گیری هستند، وارد شدن بیش از اندازه فلوراید به داخل بدن می تواند باعث لکه دار شدن و ناهمواری سطح دندان ها شود که از آن با عنوان فلوروزیس یاد می شود.

البته تا قبل از 6 سالگی، خطر خوردن خمیردندان توسط کودکان وجود دارد، اما اگر در این دوران شما از مقدار بسیار کم از خمیردندان هایی استفاده کنید که فلوراید زیادی دارند، تا حد زیادی این مشکل برطرف خواهد شد. به هر حال برای کودکانی که در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند، فواید استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید بالا به مراتب بیشتر از مضرات احتمالی آن است.

بازی های کامپیوتری

حتما از شنیدن این موضوع تعجب خواهید کرد، اما حقیقت این است که بازی های کامپیوتری هم باعث پوسیدگی دندان می شود.

نتایج مطالعات کارشناسان نشان می دهد، کودکانی که بیش از اندازه بازی های کامپیوتری انجام می دهند، دو برابر کودکان دیگر دچار پوسیدگی دندان می شوند. زمانی که کودکان مشغول این بازی ها می شوند، بیش از اندازه خوراکی های شیرین می خورند و کنترلی روی میزان غذا خوردن خود ندارند. توجه بیش از اندازه به این بازی ها همچنین باعث می شود، کودکان نسبت به بهداشت دهان خود توجه کمتری داشته باشند و مسواک زدن را فراموش کنند.

شیر دادن هنگام شب

درصد بالایی از پوسیدگی دندانی کودکان ناشی از شیردادن به کودک هنگام شب است. بیشتر مادران در طول شب به دفعات مکرر به کودک خود شیر می دهند، غافل از این که همین کار بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندان ها دارد. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودک بعد از یک سالگی، باید شیر دادن هنگام شب به صورت کنترل شده باشد.

کارشناسان معتقدند، با نزدیک شدن به ساعت های پایانی شب، باید تغذیه کودکان با استفاده از مواد شیرین متوقف شده یا به حداقل برسد، زیرا ترشح بزاق دهان هنگام خواب کاهش می یابد و مواد شیرین مدت بیشتری روی دندان ها باقی می مانند.

میوه و آبمیوه

همیشه به والدین توصیه می شود، هر روز در پنج نوبت به فرزندان خود تکه های میوه بدهند، اما این کار می تواند در دراز مدت باعث پوسیدگی دندان ها شود.

درصد زیادی از میوه ها و آبمیوه ها باعث اسیدی شدن محیط دندان می شود و همان طور که در بالا ذکر شد این عامل باعث تخریب مینای دندان می شود.

با این که میوه ها مقادیر زیادی از ویتامین ها را داشته و اهمیت زیادی برای سلامت بدن دارند، اما مقدار قندهای طبیعی هم در آن ها بسیار بالاست که پوسیدگی دندان ها را باعث می شود. دانشمندان معتقدند، بهتر است به جای آبمیوه ها از خود میوه استفاده کرد. آبمیوه ها دندان را بیشتر در معرض قند طبیعی موجود در میوه قرار می دهند و به این ترتیب احتمال پوسیدگی را بیشتر می کنند. هم چنین بهتراست آبمیوه را به سرعت و به یک باره نوشید. هر چقدر نوشیدن یک آبمیوه با زمان بیشتری همراه باشد، به همان اندازه احتمال پوسیدگی بیشتر می شود.

کارشناسان توصیه می کنند، کودکان درست مانند گذشته به مصرف میوه ادامه دهند، اما بهتر است بلافاصله بعد از خوردن میوه ها، آب بنوشند تا اسید موجود در دهان شسته شود. هم چنین بهتر است بعد از مصرف میوه، یک ماده حاوی کلسیم مانند پنیر خورده شود تا اثر اسیدی دهان را خنثی کند.

نوشیدنی های شیرین و نوشابه ها

یکی از مهم ترین عوامل شیوع بیش از حد پوسیدگی دندان در بین کودکان، رواج استفاده از نوشابه های مختلف، آبمیوه های صنعتی و نوشیدنی های شیرین است.

متاسفانه بعضی از کارخانه ها موادی را به محصولات خود اضافه می کنند که خطر پوسیدگی را بیش از پیش افزایش می دهد. بیش از دو سوم افراد بین 4 تا 18 سال دچار پوسیدگی دندان هستند که این موضوع می تواند در آینده، هزینه های سنگینی را برای درمان به خانواده آن ها وارد کند.

آمارها نشان می دهد، یک پنجم کودکان در هفته بیش از 10 بطری از انواع مختلف نوشابه ها و نوشیدنی های صنعتی مصرف می کنند. اسید موجود در این محصولات به سطح دندان حمله کرده و مینای دندان را در خود حل می کند.

دندان های خراب مادر

اگر از خواندن این بخش متعجب شدید، باید بگوییم که پوسیدگی دندان هم می تواند مانند بیماری های مسری منتقل شود.

پوسیدگی دندانی یک بیماری عفونی و قابل سرایت است و بیشترین انتقال آن هم از مادر به فرزند اتفاق می افتد. صرف نظر از این که چه ماده غذایی می خورید، پوسیدگی دندان ها بدون وجود باکتری ها به وجود نمی آید. این میکروب ها و جرم ها می توانند از دهان شخصی به دهان افراد دیگری از راه های مختلف مانند استفاده از غذاهایی که به صورت مشترک خورده می شوند، یا ظروفی که به صورت مشترک استفاده شوند، منتقل شود. به علت ارتباط نزدیک بین مادر و فرزند بخشی از این باکتری ها از طریق مادر به فرزند انتقال پیدا می کند.

یکی از بهترین راه های پیشگیری از پوسیدگی های کودکان، کنترل پوسیدگی های مادر و کاهش سطح میکروبی دهان آن هاست و بهتر است این کار قبل از تولد فرزندان صورت بگیرد.

شروع کردن دیرهنگام مسواک

تقریبا همه مادران می دانند که بعد از رشد دندان های شیری در نوزادشان، باید مسواک زدن را شروع کنند، اما اکنون دانشمندان توصیه می کنند مادران نباید منتظر رشد دندان های شیری شوند و از همان ماه های اول، تمیز کردن لثه ها را آغاز کنند.

پوسیدگی دندان درست مانند بسیاری از بیماری های دیگر در نتیجه تجمع باکتری ها در بدن به وجود می آید و هر چه مراقبت از لثه ها از سن پایین تری آغاز شود، به همان اندازه شانس سالم ماندن دندان ها بعد از رشد بیشتر می شود.

هم چنین والدین بهتر است برای تغذیه نوزادان و کودکان خود از غذاها و نوشیدنی هایی استفاده کنند که مقادیر پایین قند را دارند. البته این یافته ها چندان در مورد کودکانی که به طور اختصاصی با شیر مادر تغذیه شده اند کاربرد ندارد. شیر مادر، آنتی بادی و آنتی اکسیدان هایی دارد که به خوبی وظیفه محافظت از دندان ها را انجام می دهد، این در حالی است که شیر خشک نه تنها این خاصیت را ندارد، بلکه مقادیر زیادی قند دارد که منجر به پوسیدگی دندان ها می شود.

هم چنین بهتر است از دادن آبمیوه به کودکان در شیشه های شیر اجتناب کرد و به جای آن، این نوشیدنی را با قاشق های کوچک در گلوی کودکان ریخت تا تماس نوشیدنی ها با سطح دندان به کمترین میزان برسد.

مسواک زدن بلافاصله بعد از خوردن غذا

بر خلاف تصور بسیاری از والدین، مسواک زدن کودکان بلافاصله بعد از غذا خوردن باعث آسیب رساندن به دندان های آن ها می شود.

تحقیقات نشان می دهد، اسید موجود در غذا و نوشیدنی ها باعث نرم شدن مینای دندان می شود. بنابراین استفاده از مسواک بلافاصله بعد از صرف وعده های غذایی می تواند باعث خراشیده شدن سطح دندان و خرابی آن شود. مصرف موادی که اسید بالایی دارند، مانند آبمیوه و بعضی از انواع سس ها می تواند بیشتر از حد معمول، میزان اسیدی شدن محیط دهان را بعد از مصرف غذا افزایش دهد. بر اساس آمار نزدیک به 53 درصد از کودکان 5 ساله در اثر همین اشتباه دچار خرابی دندان شده اند.

بخش سلامت تبیان

مطالب مرتبط:

دندان کودک را تمیز کنید

نکاتی درباره دندان‌های شیری

آیا دندان‌های شیری مهم‌اند؟

راهنمای خرید خمیردندان کودک

پوسیدگی دندان کودک باید پُر شود؟