وقتی حریم زنان می‌شکند

زن 33 ساله ای کنار خیابان، به انتظار تاكسی جهت رسیدن به مقصدش، ایستاده است. یک زن جوان با لباسهایی معمولی و با سر و وضعی شبیه به میلیون ها زن دیگر...

اما یک تویوتا چند قدم جلوتر ترمز می کند.

راننده نگاهی از توی آیینه به زن می اندازد و بوق می زند! زن نگاهش را برمی گرداند و به تاکسی پشت سری می گوید: میدان...! تاکسی می گذرد، تویوتا کمی جلوتر کنار خیابان پارک می کند. مردی که پشت فرمان نشسته، از توی آیینه به زن لبخند می زند! و زن با نگاهی غضب آلود چشمش را بر می گرداند .

به اولین پیکانی که بوق می زند، اعتماد می کند و سوار می شود تا شاید از مزاحمت آن مرد خلاص شود. البته اگر از چاله به چاه نیفتاده باشد!!

راننده تویوتا هم بعد از این انتظار بی نتیجه پایش را روی پدال گاز می گذارد و در ازدحام خودروها گم می شود.

یک زن کنار خیابان منتظر تاکسی ایستاده است اما تعدادی ماشین کنار پایش نگه می دارند، بوق می زنند، گاهی یك بوق یا بیشتر چراغ اتومبیل خود را روشن و خاموش می كنند. برخی توقف می كنند و با سماجت قصد سوار كردن او را دارند. بعضی ها هم نیش ترمز می زنند، وقیجانه تر آن که بعضی ها حتی شیشه را پایین کشیده کلماتی را پرتاب می کنند.

خانم کجا؟ برسونمتون؟!

آن ها دنبال مسافر نیستند و برایشان تفاوتی نمی كند تقریبا این عمل را روزانه در مقابل هر زنی كه در كنار خیابان ایستاده باشد انجام می دهند.

این صحنه ها برایتان آشنا نیست؟  بی تردید در رفت و آمدهای روزمره  خود با چنین وقایعی مواجه شده اید و ذهنتان به عنوان یکی از شهروندان همین شهر اندکی آشفته شده و با خود هزاران اندیشه درست و غلط را مرور کرده اید، اگر دخترم .... اگر همسرم ..... اگر پسرم ...

هر روز اتفاقاتی از این دست در خیابان های شهر نظرها را به خود جلب می کند. مزاحمت های بی پایان هر روز باعث اذیت و آزار زنان می شود. علی رغم حضور گسترده زنان در حوزه های مختلف اجتماعی هنوز نگاه منفی بسیاری از مردم به آنها تغییر نکرده است وتقریبا اكثر زنان و دختران با هر گروه سنی و هر گونه پوشش و تركیب ظاهری در تمام ساعات شبانه روز با این مزاحمت های خیابانی روبرو شده اند.

در روزگاری که زنان بیش از پیش برای فعالیت های اجتماعی و انجام امورات زندگی ناچارند در خیابان ها رفت و آمد کنند، وجود مزاحمت هایی از این دست می تواند باعث پریشانی روحی و روانی آنها شود.

نکته قابل تأمل در این اتفاق ها نگاه بی تفاوت مردمی است که می توانند خود پلیس جامعه باشند. مزاحمت های خیابانی از آن دست اتفاقاتی است که اغلب زنان و دختران جوان که هر روز ساعاتی را در خیابان ها به رفت و آمد می پردازند، آنرا تجربه کرده اند.

براستی علت این معضل اجتماعی و راهكار مهارآن كدام است؟!

آمار و ارقام نشان می‌دهند که اکثریت زنان در طول زندگیشان یک بار مزاحمت‌های خیابانی را تجربه کرده‌اند. در کشورهایی مثل هند این رقم به صد در صد زنان و در کشورهای دیگر نیز گرچه کمتر بوده ولی به زیر هفتاد درصد زنان نرسیده است! حقیقتی که در پس این آمار‌ها نهفته یک حقیقت بسیار تلخ است: «مزاحمت‌های خیابانی یک ناهنجاری مزمن در طول تاریخ است که زیرپوست جامعه رخنه کرده و به مرور رشد نموده و در جاهایی عمیق‌تر شده و حتی به خشونت‌های خیابانی سرک کشیده و به یک ناامنی پایدار در روح و روان یک زن در جامعه تبدیل شده است. شاید اگر بگوییم بسیار کمند زنانی که اضطراب مواجهه با این مزاحمت‌ها را ندارند دروغ نگفته‌ایم. گوشه دل یک زن حضور در جامعه همواره با نوعی از استرس مواجهه با مردهایی همرا بوده است که به دنیای امن و آرامشان خدشه وارد کرده‌اند و انگار این نگرانی تا همیشهء تاریخ نیز بر دل زنان سنگینی خواهد کرد!

بسیار گفته‌اند و بسیار‌تر شنیده‌ایم که عفت و حجاب زنان یک عامل کنترل کننده برای مزاحمت‌های خیابانی است، اما به نظر می‌رسد حتی خیابانی‌ترین زنان نیز که برای ابراز و ارائه خود وارد جامعه می‌شوند، باز دل ِخوشی از این ناهنجاری موذی اجتماعی ندارند. این امر به این دلیل است که مزاحمت‌ها و التذاذات زودگذر خیابانی دربرگیرنده نوعی تحقیر جنسی است که نه تنها باشان و کرامت زن بلکه با ذات لطیف او نیز در تضاد است.

این یادداشت ذکر نکات زیر را در خصوص این مقوله ضروری می‌داند:

خانواده و تربیت جنسی : فرآیندی است که در خانواده‌های ما کمتر به چشم می‌خورد. به علت حیای کاذب شکل گرفته در خانواده، فرزندان و به ویژه پسران برای مقابله با جنس مخالف تربیت نمی‌شوند. پدر‌ها در مورد جایگاه یک زن در جامعه و خطوط قرمزی که باید رعایت شود صمیمانه با نوجوانشان برخورد نمی‌کنند و حتی طرح این موضوعات را قبیح می‌دانند. نوع برخورد با یک زن در جامعه، شیوه صحبت با او و رعایت حریم‌های زنانه جز رفتارهای کاملا اکتسابی است که بستری بهتر از خانواده برای یادگیری‌اش وجود ندارد. ولی متاسفانه در اکثر موارد دیده می‌شود؛ نوجوان نوبلوغ با کلی ابهام وارد دنیای دوستانی می‌شود که قطعا چیز بیشتری برای یادگیری برای او ندارند و به مرور با آزمون و خطاهایی که در جامعه برایش اتفاق می‌افتد، حریم وجود پاک خود و جامعه زنان اطراف خود را لکه دار کرده و به عنوان سهل الوصول‌ترین روش دسترسی به جنس مخالف روانه خیابان‌ها می‌شود…. و به همین راحتی از پسران خانگی ما مردان خیابانی‌ای ساخته می‌شود که دیگر مال ما نیستند و همین‌ها به این مزاحمت‌ها دامن می‌زنند!!

نقش خود زنان : بی‌شک که هیچ عقل سلیمی خانه نشینی مطلق زنان را نمی‌پذیرد اما… حضور بی‌دلیل و بی‌رویه و از سربیکاری زنان در جامعه یکی از علل مهم گسترش مزاحمت‌های خیابانی است. حضور در جامعه برای زنان حتی شده برای تفریح و خرید باید بابرنامه و هدفمند باشد. خیابانگردی‌های باری به هرجهتی و کارهایی از این دست می‌تواندشان و حرمت زنان را زیر سوال برده و زمینهء آزار و اذیت‌های خیابانی فراهم کند.

جامعه و اعتراض : هرچند استفاده ابزاری و تبلیغاتی از زنان در دنیای غرب مقوله‌ای بسیار تکراری است و علاوه بر اینکه همین سیاست خود اثر سینرژیسم بر مزاحمت‌های خیابانی دارد اما… به جای خود می‌بینیم که در همین جامعه مردانی معترض به این امر هستند و اعتراضات خود را فریاد می‌کشند. مقاله می‌نویسند. کتاب چاپ می‌کنند حتی!! و می‌کوشند که در جهت پایان بخشیدن به این ناهنجاری مزمن اجتماعی قدمی بردارند و به یقین این روش‌ها از به کارگیری صد‌ها پلیس امنیتی و اجتماعی و… بسیار بسیار مفید‌تر می‌باشد. زیرا آن‌ها به پایان مزاحمت‌های خیابانی می‌اندیشند و ما به توقف آن!!!

لذا، یك متخصص جامعه شناسی می گوید باید صراحت بیشتری در اجرای قوانین در این زمینه به كار برد. طبق ماده 619 قانون مجازات اسلامی هر كسی كه در اماكن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حركات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین كند به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محكوم خواهد شد. در دیگر مفاد قانونی نیز بر تنبیه فرد مجرم تاكید شده است از آن جمله ماده 618 قانون مجازات اسلامی كه می گوید هر كس با هیاهو و جنجال یا حركات غیر متعارف یا متعرض به افراد موجب اخلال نظم و آرامش عمومی گردد با مردم را از كسب و كار بیندازد. به حبس از سه ماه تا یك سال و تا 74 ضربه شلاق محكوم خواهد شد. هر چند زنان با استناد به این موارد می توانند مزاحمان را به مراجع قضایی معرفی كرده و خواستار پیگیری قانونی شوند. اما كمتر زنی تا پای معرفی افراد خاص و مجازات رساندن آن ها پیش می رود. شاید فراوانی چنین برخوردها و مزاحمت هایی در زندگی زنان و از سویی دشوار بودن مراحل طرح دعوی محاكم زنان را از صرافت پیگرد قانونی می اندازند.وی افزود دختران و زنان جوان از جوانان نهراسند و با جوانان متلك پران مقابله كنند و آنان را به پلیس و مراجع قضایی معرفی كنند. البته دختران و زنانی وجود دارند كه با جوانان متلك پران و مزاحم به تنهایی برخورد فیزیكی می كنند. اما اصولی ترین راه برای مجازات جوانانی كه ایجاد مزاحمت می كنند قانون است.