آداب درس طلبگی

طالب علم باید نیت خود را تصحیح ، و قلبش را از هر گونه آلودگى و نیت پلید تصفیه كند تا براى پذیرش علم و حفظ و استمرار آن شایستگى پیدا كند.

درس خواندن هم مانند خیلی چیزهای دیگر آداب دارد. باید با شیوه و روش آن آشنا باشیم تا بتوانیم موفق شویم. البته شیوه هر درس و بحثی ارتباط تنگاتنگی با محتوای آن دارد.

شیوه های درس خواندن اگرچه نقاط مشترکی با هم دارند اما در برخی نقطه ها از هم زاویه می گیریند. به عنوان مثال شیوه های آموزشی در حوزه با دانشگاه متفاوت است. چرا که محتوای دروس با هم تفاوت دارد.

اما برخی نقاط هم مشترک است و هر کس که بخواهد درس بخواند و چیزی یاد بگیرد می تواند از آن استفاده کند. حالا اگر شما هم تازه وارد حوزه شدید و قصد دارید مراحل را یکی پس از دیگری پشت سر بگذارید باید با شیوه های درس خواندن در حوزه آشنا شوید.

در این مقاله به برخی از این شیوه ها اشاره می کنیم.

1. طالب علم باید نیت خود را تصحیح ، و قلبش را از هر گونه آلودگى و نیت پلید تصفیه كند تا براى پذیرش علم و حفظ و استمرار آن شایستگى پیدا كند. پاك سازى دل براى تحصیل همانند پاك سازى زمین براى كشت و زرع است و بذر دانش در دل انسان بدون تطهیر رشد نمى كند.

2. مداومت بر تحصیل و مطالعه از دیگر آداب تحصیل است . طالب علم نباید خود را به مسائلى سرگرم كند كه به تحصیل ارتباطى ندارد. به عبارت دیگر طلبه باید یكدل باشد.

تحصیل دوام خواهد و جد و طلب                                    پیوسته به روز درس و تكرار به شب

طاعات و ریاضات و عبادات و ادب                          بى این همه ، تحصیل محال است و عجب

یكى از شاگردان علامه شعرانى رحمه الله مى فرمود:

روزى از روزهاى زمستان كه برف سنگین مى بارید براى حضور در مجلس ‍ درس دودل بودم ، هم به لحاظ مراعات حال استاد و هم حال خودم .

سرانجام روى شوق تحصیل به راه افتادم تا به در خانه استاد رسیدم . مدتى كنار در خانه مكث كردم . سپس كوبه در را زدم . چون به حضور استاد رسیدم عذرخواهى كردم كه در چنین سرماى سوزان مزاحم شدم .

 استاد فرمود: از مدرسه تا بدین جا كه آمدى آیا گدایانى كه روزهاى گذشته در كنار خیابانها و كوچه ها مى نشستند و گدایى مى كردند، امروز تعطیل كرده بودند؟ عرض ‍ كردم : بازار كسب و كار آنان در چنین روزهایى گرم است . فرمود: ((وقتى گداها دست از كارشان نكشیدند ما چرا تعطیل كنیم ؟))

هنگامى كه در خدمت آیه الله شعرانى بودم در طول سال تعطیلى نداشتیم . بنده یادم نمى رود سالى بر ما گذشت كه دو روز را تعطیل كردیم : یكى روز عاشورا بود و دیگر روز شهادت حضرت امام مجتبى (علیه السلام )، و بقیه روزها را درس خواندیم . چه بسا پیش آمده بود كه بین الطلوعین خدمت ایشان مى رفتم و همچنان درس ادامه داشت تا اینكه مى دیدم اذان ظهر را مى گویند.

در روزى برفى عده اى از شاگردان آیه الله آخوند ملا على معصومى همدانى قدس سره در درس استاد حاضر نشده بودند. استاد سوال كردند: چرا عده اى در درس حاضر نشده اند. برخى از طلاب گفتند: چون برف زیادى باریده است آنان نتوانسته اند بیایند. استاد فرمود: ((آیا كسبه و مغازه دارها هم سر كسب و كارشان نیامده اند؟))

مرحوم آیه الله بروجردى قدس سره روزى در جلسه درس به مناسبتى فرمودند:

من از اول تحصیل یك شغل داشتم و آن تحصیل بود تا به اینجا رسیده ام ، اما شما چندین شغل دارید كه یكى از آنها تحصیل است و همه كارها را هم بر تحصیل مقدم مى دارید، با این حال به كجا خواهید رسید!

آیه الله اراكى رحمه الله مى گوید:

آیه الله حاج شیخ عبدالكریم حایرى رحمه الله مى فرمود: طلبه باید ((اعمى مسلك )) و ((بى قید و ساده )) باشد، اگر بخواهد به شرط شى ء و اخصى باشد و بگوید حتما باید غذایم ، لباسم ، منزلم آن چنان باشد، كارش ‍ لنگ است . باید اعمى باشد، هر پیشامدى كه شد نباید درسش را رها كند. خود حاج شیخ هم اعمى مسلك بود. تنها پیشامدها و ناملایمات دینى به او صدمه مى زد.(416)

منابع:

شرح احوال آیه الله العظمى اراكى ، ص 296.

برگرفته از کتاب اخلاق محمود اکبری

تهیه و فرآوری: محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان