همسران نازا بخوانند؟!

باید ظرف6 ماه بچه‌دار شوید وگرنه تا ابد از شما سوال می‌کنند چرا بچه‌دار نشدید؟ بچه‌دار نمی‌شوید؟ عیب از کدامتان است؟ یک دکتر خوب سراغ داریم. دکتر می‌روید؟ کدام دکتر؟ این دکترها چیزی سرشان نمی‌شود، این دکتری را که من می‌گویم برو… و این پرس و جوها این قدر ادامه می‌یابد تا به نتیجه برسد یا اعصاب و روان شما را کلا به هم بریزد.

وقتی پای صحبت زوج‌هایی که فرزند یا فرزندانی دارند، می‌نشینید می‌گویند خوش به حال کسانی که بچه ندارند، راحت سفر می‌کنند، راحت خانه اجاره می‌کنند و خرجشان خیلی کمتر است؛ اما با این وجود، آن‌ها هرگز حاضر نیستند نقش پدر و مادر را از دست بدهند.

یک پژوهش نشان داده است بیشترین میزان رضایت و حس خوشبختی میان زوج‌های جوانی که فرزند ندارند، دیده شده است؛ اما این تا چند سال اول زندگی است و پس از آن افسردگی و تنش در خانواده رو به فزونی می‌نهد.

همه می‌گویند داشتن فرزند، سختی‌های زیادی دارد و آدم خودش را فراموش می‌کند؛ اما با این همه چرا سعی می‌کنند دیگران را تشویق به بچه‌دار شدن کنند.

تجربه ثابت کرده است مشارکت زن و شوهر در پرورش کودکان و تلاش برای هدفی مشترک و دوست‌داشتنی، اغلب بنیان زندگی آنان را محکم‌تر می‌کند. این چنین است که گاه می‌بینیم فقدان کودک در زندگی یک زوج به سست شدن پایه‌های خانواده می‌انجامد. گرچه کوچک‌ترین واحد خانواده 2 نفر تعریف شده است؛ اما اغلب افراد هنگام ازدواج خود را زن و مردی که تا پایان عمر در یک رابطه 2 نفره باقی می‌ماند، تصور نمی‌کنند.

در حال حاضر ناباروری در بین همسران جوان یکی از 5 علت اصلی طلاق در کشور است، این درحالی است که به گفته نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی، ایران در ردیف 10کشور برتر دنیا در درمان ناباروری قرار دارد.براساس آخرین آمارها، حدود 3 میلیون نفر از همسران در ایران از مشکل ناباروری رنج می‌برند و هر سال حدود 15 درصد به تعداد زوج‌هایی که نمی‌توانند صاحب فرزند شوند، اضافه می‌شود.

به هر حال هر چند ناباروری زوج‌ها این روزها در بسیاری موارد و با صرف هزینه‌های کلان قابل درمان است، اما به گفته بیشتر پزشکان، چشم‌انداز باروری در بین زنان و مسوولان در ایران روشن است و بسیاری از زوج‌هایی که آرزو دارند صاحب فرزند شوند با چند سال تامل سرانجام صاحب فرزند می‌شوند، اما طی این مسیر با فراز و نشیب‌هایی همراه است که گاهی زوج‌ها را مستاصل می‌کند و به انسداد مسیر آنها به سوی موفقیت می‌انجامد. حتی هنوز بسیاری از خانواده‌ها هستند  با فهمیدن بروز اولین مشکل در راه داشتن فرزند، خود را می‌بازند و کشمکش بین آنها و خانواده‌هایشان آغاز می‌شود.

بسیاری از همسران، با تمام علاقه به زندگی و همسرشان، دچار آشفتگی و هراس از آینده می‌شوند.

حسین عباسی مولید ، محقق و کارشناس ارشد مشاوره خانواده در پژوهشی باعنوان آسیب‌شناسی زندگی زوج‌های نابارور تاکید می‌کند که مشکلات روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی و فشار روانی مهم‌ترین و بیشترین مشکلاتی است که خانواده‌های نابارور با‌ آن روبرو هستند. عباسی مولید می‌گوید: 85 درصد زوج‌های مورد بررسی با مشکلات روانشناختی ناشی از ناباروری روبه‌رو هستند که مهم‌ترین آسیب زوج‌های نابارور ایرانی در بخش درون فردی شامل احساس خشم و عصبانیت، غم و اندوه، احساس حقارت و درماندگی، کاهش رضایت از زندگی، احساس گناه، کاهش امید به زندگی،حسادت به همسران صاحب فرزند و افسردگی و استرس است.

این کارشناس اضافه می‌کند: افت شدید ‌عزت نفس، احساس عدم زیبایی، خودسرزنش‌گری،ناامیدی و نبود هدف در زندگی از جمله آسیب‌های موجود در این‌گونه خانواده‌هاست.

زوج‌ها بتدریج درگیر مسائلی مانند مشاجره درباره هزینه‌های درمان ناباروری،  کاربرد شیوه‌های مقابله ناکارآمد و مشکلات مربوط به فرزندخواندگی و حتی مشکلات مربوط به ازدواج مجدد می‌‌شوند . این روند نشان می‌دهد که در ایران برای بسیاری از همسران بچه‌دار نشدن مساوی است با بن بست و این بن بست به بهای خراب کردن تمام پل‌های پشت سر به پایان می‌رسد.

از سوی دیگر، دکتر بهمنی، روان‌شناس خانواده در این مورد می‌گوید: «تعریفی که ما از خودمان و از هویتمان داریم، نوع برخورد ما را با مسائل رقم می‌زند».

خیلی‌ها وقتی نقص عضو پیدا می‌کنند نیز از همسرشان جدا می‌شوند؛ زیرا فکر می‌کنند با نقص عضوی که دارند، نوع زندگی‌تان تغییر می‌کند. بعضی‌ها بچه‌دار نشدن را نیز نوعی نقص عضو می‌دانند و باور ندارند بدون بچه نیز آن‌ها انسانی کامل هستند که می‌توانند از همه آرزوها، غیر از یکی بهره‌مند شوند.مشکل او، با هویت خودش است، نه با دیگران و همسرش.

گاهی مردان نیز مردانگی خود را فقط با فرزند آوری تعریف می‌کنند.این باور تک‌بعدی اغلب از خانواده و اجتماع کسب می‌شود و اگر شخص با آن مبارزه نکند و باورش کند، گاه تسلیم آن می‌شود. خداوند همه ما را موجوداتی چندبعدی آفریده با انواع علاقه‌ها، استعدادها و نبود یکی به معنی ختم زندگی نیست.

با نازایی خود کنار بیایید

تحمل نداشتن فرزند و ماندن در کنار همسر، برای بسیاری از همسران کابوس است، اما خیلی‌ها از این واقعه، برای خود فرصت ساخته‌اند. در ادامه  توصیه‌هایی برای این همسران بیان می شود که برخی از آنها قابل تامل است:

ـ آسودگی خاطر داشته باشید، چون آرامش، روند درمان شما را تسریع می‌بخشد.

ـ رابطه عاطفی‌تان با همسرتان را ارتقا بدهید، قبول کنید که همسرتان اگر بارور نمی‌شود احساس خشم و گناه می‌کند، برای آنان تسلی خاطر باشید.

ـ بیشتر با هم بخندید و تفریح کنید. نازایی ممکن است یاس و ناامیدی را به همراه بیاورد، تفریح و با هم بودن می‌تواند فشار روانی را بکاهد.

ـ به هم مهلت بدهید. بسیاری از مراحل درمان نازایی زمانبرند، شاید شکست بخورید، اما اگر به طرف مقابل مهلت بدهید، او را به ادامه راه دلگرم می‌کنید.

ـ‌ سراغ علاقه و هدفتان بروید، یادتان بیاید که همه راه‌ها به فرزند ختم نمی‌شود و شما صاحب آرمان‌ها و ایده‌‌ال‌های بزرگی بوده‌اید که پیش از ازدواج در حسرت‌ آنها بودید، حالا زمان مناسبی برای برنامه‌ریزی در راه رسیدن به اهداف بزرگ زندگی‌تان است.

ـ و بالاخره این که سرزنش همسرتان، سرزنش و بی‌انصافی در حق خودتان است، پزشکان از زوج‌هایی که طرف مقابلشان باردار نمی‌شود یا عقیم است غالبا می‌پرسند، آیا تنها هدفتان برای ازدواج با او، داشتن فرزنده بوده است؟ مسلما زناشویی ابعاد گسترده‌ای دارد که تنها یک بعد آن فرزندآوری است.

توصیه‌ای به اطرافیان

ـ زوج فاقد فرزند، خود در تلاشی که برای بچه‌دار شدن می‌کند، عذاب و سختی فراوانی را تجربه می‌کند. بکوشید کنجکاوی خود را مهار کنید و تا خود خبری در مورد وضعشان به شما نداده‌اند، سوال نکنید.

ـ از به رخ کشیدن فرزندان خود با تعریف از محاسن داشتن فرزند و بی‌فایده بودن زندگی 2 نفره خودداری کنید. این کار بیش از هر چیز با عث قطع رابطه شما می‌شود.

ـ سعی کنید با فردی از خانواده‌تان که این مشکل را تجربه می‌کند، رفت‌وآمد کند، حمایت مناسبی از او نشان دهید و او را تشویق به تجربه‌های جدید و بارورسازی بخش‌های دیگر زندگی کنید.

ـ از مداخله و دامن زدن به چالش میان زوج نابارور خودداری کنید. اجازه دهید آن‌ها خود مسیرشان را پیدا کنند.

منابع: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان /ایرنا