بیماریهای لامپ کم مصرف!
جیوه كه در ساخت لامپهای کم مصرف بكار میرود، یک فلز سنگین خطرناک است که نشت آن در محیط موجب بروز بیماریهای عصبی میشود، البته تا زمانی که این لامپها شکستگی نداشته باشند احتمال نشت بخار جیوه وجود ندارد.
رئیس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت به عنوان یک متخصص بهداشت محیط گفت: مکانیزم تولید نور در لامپهای فلورسنت فشرده یا CFL که در بین مردم به لامپهای کم مصرف معروف شدهاند تحریک الکتریکی بخار جیوه است.
بخار یا اتم جیوه در صورت تحریک الکتریکی اشعه ماورا بنفش تولید میکند و این اشعه بعد از برخورد با فلورسنت که به صورت یک لایه پودر روی لامپ قرار دارد به نور مرئی تبدیل میشود.
در این فرآیند تولید نور، دو خطر مهم وجود دارد؛ اول اینکه به هر علت از جمله کیفیت پایین لامپ، اندود نشدن کامل سطح لامپ با پودر فلورسنت و یا هر دلیل دیگری، ممكن است كه اشعه ماورا بنفش از لامپ نشت کند كه بسیار خطرناک است و بیماریهای پوستی و چشمی را برای افراد به دنبال دارد.
به همین علت توصیه میشود تا جای ممکن از لامپهای فلورسنت فشرده که شبیه لامپهای مهتابی قدیمی اما فشرده شده هستند، کمتر استفاده شود و در صورتی که استفاده میشود نیز فاصله فرد تا لامپ همواره بیشتر از 30 سانتی متر باشد و هرگز برای مطالعه نباید از این لامپها استفاده کرد.
بررسیها نشان داده است که در موارد بسیاری لایه فلورسنت در این لامپها به طور کامل مالیده نشده است یا قسمتی از آن کاملاً پوشیده نشده است و به هر حال به علت کیفیت برخی از این لامپها احتمال نشت اشعه ماورا بنفش بالاست.
تهدید دیگر مهم این لامپها استفاده از بخار جیوه است. جیوه یک فلز سنگین خطرناک است که نشت آن در محیط موجب بروز بیماریهای عصبی میشود، البته تا زمانی که این لامپها شکستگی نداشته باشند احتمال نشت بخار جیوه وجود ندارد، اما در صورت شکستن، باید فرآیند جمع آوری و ایمن سازی محیط به درستی توسط مردم رعایت شود که متأسفانه این فرآیند نیز در کشور ما آموزش داده نشده است.
بخار جیوه، توسط ریه که جذب بالایی هم دارد به سرعت جذب میشود و به خصوص برای مادران باردار و کودکان بسیار خطرناک است و موجب بروز بیماریهای عصبی میشود. این لامپها هرگز نباید شکسته شوند و در صورتی که این اتفاق افتاد، باید بلافاصله در و پنجرهها را باز کرد تا غلظت بخار جیوه در محیط کم شود و بعد از مدتی بدون استفاده از جارو برقی و با كمك دستکش باید ابتدا تکههای بزرگ و بعد تکههای کوچک آن را جمعآوری کرد و پودر فلورسنت آن هم که بیماریزاست باید با یک حوله خیس جمعآوری شود.
استفاده از جاروبرقی برای جمع کردن لامپهای فلورسنت شکسته، به علت خروج هوا از قسمت عقب جاروبرقی موجب پراکندگی پودر فلورسنت در هوا میشود که تنفس آن بسیار خطرناک است و میتواند سرطان زا باشد. سم جیوه در این لامپها حاوی ماده خطرناک نوروتوکسین است که عامل بیماریهای عصبی خطرناک است.
متأسفانه به علت تأخیر آموزش بعد از ورود تکنولوژی در کشور، آگاهی مردم از این خطرات کافی نیست، پروتکل جمع آوری این لامپها نیز در کشور نداریم و به علت پرداخت یارانه از سوی دولت برای این لامپها با مصرف بالا و به همین نسبت خطرات بالای این نوع لامپها در جامعه مواجه هستیم.
در زمان ورود این تکنولوژی به کشور، خطرات آن از سوی وزارت بهداشت گوشزد شد اما به هر علت از جمله مسائل اقتصادی مورد توجه قرار نگرفت.
البته قطعاً جایگزینی این لامپها با لامپهای رشتهای قدیمی کار عاقلانهای نیست زیرا لامپهای رشتهای قدیمی بیش از نور، گرما تولید میکنند و از نظر اقتصادی هیچ توجیهی ندارند. بهترین جایگزین فعلی برای این لامپها، لامپهای LED است که هیچکدام از این خطرات و مشکلات را ندارند و بسیار کم مصرفتر از لامپهای فلورسنت هستند و مصرف آنها در حد دو تا سه وات است.
این لامپها بخار جیوه و ماده فلورسنت ندارند و بر اساس تکنولوژی نزدیک کردن دیودهای ید به هم عمل میکنند و بهتر است كه دولت یارانه لامپها را به این سمت ببرد، ضمن اینکه قطعاً در آینده نزدیک لامپهای با تکنولوژیهای جدیدتر و پیشرفتهتر نیز وارد بازار میشود.
منبع: خبرگزاری فارس