هجوم خاموش برای تسخیر اندیشه های آینده ساز(1)
نگاهی آسیب شناسانه به بازی های رایانه ای
«گیمر»ها، در فضای تنگ و تاریك «گیم نت»، به دنیایی پا می گذارند كه «دیگران» برای آنها ساخته اند؛ دنیایی با ارزش ها، آداب، باورها و ایمان و عقیده ای بیگانه با آنچه تاكنون تجربه كرده اند.
«گیمرها» (بچه های ساده دل من و شما) با تكرار این حضورها، اندیشه هایشان، اندك اندك دگرگون می شود؛ باورهایشان شكل دیگری می گیرد و آمال و آرزوهایشان، مطابق خواست طراحان بازی ها ساخته می شود.
صدها گیم نت در سراسر كشور، ساعتها فرزندان ما را به خود مشغول می كنند؛ غافل از آنكه این مشغولیت بهظاهر آرام، طوفانی سهمگین را در آینده فرزندان ما شكل خواهد داد.
بیش از سه دهه از زمان تولید اولین بازی های رایانه ای می گذرد. گذشت سه دهه زمان كافی است تا هم اكنون شاهد بكارگیری عناصر خلاقیت، تكنیك و همچنین هنرنمایی هنرمندان گرافیك و نقاشی پیشرفته در خلق بازی های جدید رایانه ای باشیم.
امروز به جرأت می توان نوشت كه برنامه ریزان و تولیدكنندگان این بازی ها می كوشند تا بیش از پیش ذهن و روح بچه ها را در تسخیر خود درآورند. ذهن آنان را نسبت به بخشی از فرهنگ ملی خود به چالش بكشانند و در این درگیری ذهنی بخشی از فرهنگ خود را به آنان تحمیل كنند.
مروری بر سیر تولید بازی های رایانه ای موید این نكته است كه برنامه ریزان و تولیدكنندگان این نوع بازی ها با برخورداری از حمایت پنهان و آشكار برخی دولت ها، می كوشند در قالب بازی، بخشی از فرهنگ، رفتار، گفتار و همچنین باور كشور تولیدگر بازی را به بازی كنندگان یا به اصطلاح «بازی خورها» تحمیل كنند.
از سوی دیگر، استقبال جوامع از این بازی ها را نمی توان نادیده گرفت. اگر پیش از این كمتر تصور می رفت كه این نوع بازی ها به عنوان یك صنعت نوپا به یك حرفه پردرآمد برای تولیدكنندگان و در عین حال یك تفریح پرطرفدار- با توجه به تنوع این بازی ها در میان ملل مختلف- تبدیل شود، اما امروزه به جرأت می توان نوشت كه بازی های رایانه ای در ردیف جذابترین و محبوبترین سرگرمی های كودكان و نوجوانان قرار دارد.
كوچه و محله در آرزوی جست وخیز بچه ها
تا پیش از این كه بازی های رایانه ای بچه ها را در خانه ها یا مكان های انجام این بازی ها محبوس كند، بچه های محله دور هم جمع می شدند، برای بازی هفت سنگ، الك دولك، زو و یا فوتبال گل كوچك، یاركشی می كردند. البته برای یاركشی هم رفاقت فرد به فرد، موضوع همكلاسی یا همسایگی، جثه و فرزی و چابكی بچه ها، ملاك بود. هر كدام از بچه ها می كوشیدند یار متناسب با روحیه و توان خود را برای بازی در كنار خود انتخاب كنند. تیم ها كه تشكیل می شد، كوچه یا محله را فریادهای شادی بخش بچه ها پر می كرد و...اكنون اینگونه نیست. بازی های رایانه ای به دلیل تنوع و گستره تولیدو عرضه، از یكسو بسیاری از بازی های سنتی و بومی را زیر سایه سنگین خود محو می كنند و از دیگر سو، در پی ایجاد عوارض شدید جسمی و روحی برخی از بازی كنندگان بازی های رایانه ای، نگرانی های صاحب نظران و والدین رو به افزایش است.
بازی های رایانه ای بچه ها را از یكدیگر جدا كرده است. هر یك از بچه ها بدون آن كه نقشی در انتخاب هم بازی داشته باشد، مجبور به انجام آن بازی ای است كه دیگران برای او انتخاب كرده اند. شور ونشاط كودكی، نوجوانی و جوانی در یك فضای مجازی و در قربانگاه بازی های مملو از خشونت و... ذبح می شود.
مكانی تاریك و خفه مثل «گیم نت»
در هر یك از بازی های بچه ها، «همبازی» بسیار مهم است. هم بچه ها و هم والدین آنان در انتخاب همبازی بسیار حساسیت نشان می دهند. بعضا این حساسیت ها زمینه اختلاف نظر میان بچه ها و والدین را ایجاد می كند.والدین با وسواس بسیار درباره چگونگی رفتار و گفتار همبازی كودكان خود، به آنان تذكر می دهند.
انتخاب همبازی در بازی های رایانه ای نیز بسیار با اهمیت است. البته در دنیای این گونه بازی ها، نقش مشاور و راهنمای بچه ها را «گیم نت »ها ایفا می كنند.
گیم نت ها، مكان هایی تعریف شده برای انجام بازی های رایانه ای هستند. اگر چه این مكان ها نیز باید براساس تعاریف و الگوی جهانی از مطلوب ترین فضا، نور و رنگ برخوردار باشند، تا شاید فضایی نزدیك به فضای شاد كوچه و محله را برای استفاده كنندگان یا به اصطلاح «گیمر »ها فراهم كنند؛ اما در كشورمان متاسفانه اینگونه نیست.
گیم نت ها در تهران و برخی از شهرستان های كشورمان تنها در یك فضای كوچك و محدود با چند رایانه كه از طریق شبكه داخلی با یكدیگر ارتباط برقرار می كنند، خلاصه می شوند.
اگرچه برخی از كارشناسان، گیم نت ها را ابزاری برای برقراری ارتباط بیشتر بچه ها و افزایش حس همكاری آنان می دانند؛ اما بدون رودربایستی باید نوشت كه نظارت محسوسی دراین باره مشاهده نمی شود.
عدم نظارت براین اماكن سبب شده تا داخل آن به صورت بسته تر و تاریك تر طراحی شود.
نورنامناسب، عدم رعایت تناسب سنی گیمرها و عدم نظارت بر رفتار و گفتار آنان از جمله معایب برخی گیم نت ها در كشورمان است.
رشد قارچ گونه درپی سراب پول
اولین گیم نت در ایران درسال 1379 در محدوده مركزی شهر تهران افتتاح شد.استقبال گسترده بچه ها از بازی ها و فعالیت گیم نت ها از یك سو و طمع كسب درآمد بیشتر از دیگر سو، رشد قارچ گونه گیم نت ها در تهران را به همراه داشت.
به گونه ای كه اكنون نمی توان آمار دقیقی از تعداد آن ها ارائه كرد!
تنها می توان نوشت براساس اعلام اداره اماكن ناجا در تهران، حدود 2 هزار گیم نت فعالیت می كنند كه از این تعداد، تنها 150 مورد دارای مجوز هستند.
بی تردید نمی توان محبوبیت بازی ها در نزد كودكان و جذابیت های تكنیكی و تصویری آن ها را انكار كرد. از این روی هم اكنون در كوچكترین شهرهای ایران هم می توان ردپای گیم نت ها را دید.
صاحب یك گیم نت در تهران در پاسخ به سؤالم درباره علت رشد بی رویه این گونه مكان ها می گوید: «بنویس سراب پول! برخی با سرمایه گذاری اندك مانند تهیه چند دستگاه رایانه و یك مغازه كوچك، به اصطلاح گیم نت راه اندازی كردند تا شاید بتوانند درآمد خوبی به دست آورند؛ اما وقتی نتوانستند حتی اجاره مكان یا دستگاه ها را بپردازند، مجبور شدند در به اصطلاح گیم نت خود، سی دی های بازی یا فیلم و كارتون را هم عرضه كنند.
البته برخی نیز به كارهای خلاف روی آوردند.
از تعداد گیم نت ها در تهران نوشتیم، حال اگر بخوانید و بدانید كشور سوئد به عنوان مهد گیم نت ها و بزرگترین ارائه كننده بازی های رایانه ای، تنها به 200 گیم نت مجوز فعالیت داده است یا در آمریكا تنها 700 گیم نت فعالیت دارند، چه احساسی به شما دست می دهد؟!
