از كلمه به تصویر

فیلم‌های اقتباسی یكی از مهم‌ترین بخش‌های مراسم اسكار است

به همین دلیل است كه از این فیلمنامه‌ به عنوان یك كار اصیل و اورجینال اسم نمی‌برند. فیلمنامه‌های اقتباسی كه موفق به دریافت جایزه اسكار شده‌اند، اقتباسی سینمایی از یك نمایش صحنه‌ای، قصه كوتاه یا حتی یك نمایش تلویزیونی هم بوده‌اند. بر همین اساس، هر فیلمنامه‌ای كه دنباله‌ای تازه بر یك فیلمنامه‌ اقتباسی باشد هم ضرورتا در همین رشته جای گرفته و براساس همین استاندارد مورد بحث و قضاوت قرار می‌گیرد. دلیل اصلی‌اش هم این است كه فیلمنامه‌ قسمت‌های دوم و سوم و... یك فیلمنامه‌ اقتباسی براساس همان متن و قصه اولیه نوشته شده و جدای از آن نیست. فیلمنامه‌نویسانی كه فیلمنامه‌هایشان اقتباسی از یك متن دیگر است، برای جایزه اسكار بهترین فیلمنامه‌ اقتباسی ارزش زیادی قائل هستند. بعضی وقت‌ها این خود نویسندگان رمان‌ها و كتاب‌ها هستند كه امر نگارش فیلمنامه اقتباسی نوشته‌های خود را به عهده می‌گیرند. ولی حتی در این حالت، حداقل یك فیلمنامه‌نویس حرفه‌ای هم در كنار او حضور دارد و (تقریبا)‌ كار اصلی نگارش فیلمنامه‌ را انجام می‌دهد. علت هم این است كه نویسنده مذكور با وجود توانایی‌های ادبی خود،‌ فاقد نگاه هنری و سینمایی است و نمی‌داند فن فیلمنامه‌نویسی اقتباسی برای سینما و یك فیلم سینمایی چگونه است.

اولین فیلمنامه‌نویسی كه موفق شد 2 بار جایزه اسكار بهترین فیلمنامه اقتباسی را بگیرد، جوزف ال‌منكیه‌ویچ، فیلمساز كلاسیك سینماست. او در سال‌های 1950 و 1951 این جایزه را دریافت كرد. كسانی كه بعد از او توانستند چنین موفقیتی را تكرار كنند اینها هستند: جورج ستین، رابرت بولت (كه او هم مثل منكیه‌ویچ 2 سال پی‌درپی این جایزه را گرفت)، فرانسیس فورد كاپولا، ماریو پوزو (كه در حقیقت نویسنده بود و نه فیلمنامه‌نویس) و آلوین سارجنت. چند فیلمنامه‌نویس هم در این فهرست قرار می‌گیرند كه البته به صورت مشترك با یك نفر دیگر، كار نگارش فیلمنامه‌های خود را انجام داده بودند. مایكل ویلسن از جمله فیلمنامه‌نویسانی است كه با آن كه 2 بار این جایزه را گرفت، ولی یك بار نام وی در مراسم اسكار اعلام شد. از آنجا كه نام وی پس از دادگاه ارتجاعی فعالیت‌های ضدآمریكایی دوران مك‌كارتیسم در فهرست سیاه (بلك لیست) قرار گرفت، دومین اسكار او به یك فیلمنامه‌نویس دیگر داده شد. ویلسن كه اجازه فعالیت در هالیوود را نداشت، مثل تعداد دیگری از همكاران خود، فیلمنامه‌هایش را با نام مستعار می‌نوشت و در تیتراژ فیلم‌ها هم همین نام مستعار به عنوان نویسنده اصلی فیلمنامه مطرح و نوشته می‌شد. با این حال، آكادمی اسكار چند سال بعد، وی را به عنوان برنده اصلی اسكار بهترین فیلمنامه معرفی كرد و شناخت.

نویسنده با وجود توانایی‌های ادبی خود فاقد نگاه هنری و سینمایی است و نمی‌داند فن فیلمنامه‌نویسی اقتباسی برای سینما و یك فیلم سینمایی چگونه است

فرانیس ماریون، اولین زن فیلمنامه‌نویسی بود كه توانست در رشته بهترین فیلمنامه اقتباسی موفق به دریافت جایزه شود. او این جایزه را در سال 1939 گرفت. پیرس كالینگز و شریدان گیبنی هم اولین فیلمنامه‌نویسانی بودند كه به خاطر اقتباس سینمایی نوشته خود «زندگی امیل زولا» این جایزه را گرفتند. فیلیپ جی اپساین و ژولیوس جی اپساین لقب اولین زوج هنری را گرفتند كه برای فیلم كلاسیك «كازابلانكا» موفق به دریافت اسكار بهترین فیلمنامه اقتباسی شدند.

جیمز گلدمن و ویلیام گلدمن هم اولین زوج نویسنده‌ای هستند كه این جایزه را برای فیلم‌های جداگانه‌ای گرفتند و بالاخره برادران كوئن (جوئل و ایتن)‌ سومین زوج نویسنده فامیل هستند كه در این رشته برای «سرزمینی برای پیرمردها نیست» اسكار خود را دریافت كردند. ماریو پوزو دومین نویسنده‌ای است كه نتیجه اقتباس سینمایی نوول‌هایش، دریافت جایزه اسكار بود. او 2 بار جداگانه و در سال‌های 1972 و 1974 برای «پدرخوانده» (نوول معروف گنگستری خود)‌ اسكار گرفت. نویسنده دیگر، ای‌ام فورستر انگلیسی است كه 2 نوول او «اتاقی با یك چشم‌انداز» و «هاوارد زاند»، نویسنده فیلمنامه اقتباسی این دو فیلم روث پراور جابوالا را صاحب اسكار كرد. لری مك كورتی تنها كسی است كه برای «كوهستان بروكبك» ـ كه اقتباسی سینمایی از كار ادبی یك نویسنده دیگر بود ـ اسكار بهترین فیلمنامه اقتباسی را از آن خود كرد و اثری از او «دوران مهرورزی» توسط فیلمنامه‌نویس دیگری نوشته شد و همین جایزه را گرفت.

اما تامپسن، بازیگر انگلیسی هم تا به امروز لقب تنها بازیگر سینما را در اختیار دارد كه موفق شده در هر دو رشته بازیگری و فیلمنامه‌نویسی اقتباسی جایزه اسكار را دریافت كند. پس از او بیلی‌باب تورنتن و جان هیوستن، فیلمساز كلاسیك سینما تنها كسانی هستند كه در هر دو رشته فوق نامزد شدند، ولی نتوانستند در رشته بازیگری، جایزه اسكار را تصاحب كنند. پیتر جكسن و فران والش تنها زن و شوهری هستند كه در رشته فیلمنامه اقتباسی موفق به دریافت جایزه شده‌اند. آنها این جایزه را برای «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» گرفتند.

جفری اس فلچر هم هنوز عنوان تنها آمریكایی آفریقایی‌تبار را به خود اختصاص داده كه (برای درام اجتماعی و ضد تبعیض نژادی «پرشس»)‌ این جایزه را دریافت كرده است. در رشته بهترین فیلمنامه اصیل و غیراقتباسی (اورجینال)‌ هم هنوز هیچ هنرمند و نویسنده رنگین‌پوستی نتوانسته موفق به دریافت این جایزه شود.