یکی از وظایف اساسی مدیران آموزشی نظارت و کنترل بر امور و جریان های آموزشی در مدرسه است. معمولاً اصطلاحات نظارت و کنترل با هم مورد استفاده قرار می گیرند....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نظارت و کنترل آموزشی

نظارت و کنترل آموزشی

 

یکی از وظایف اساسی مدیران آموزشی نظارت و کنترل بر امور و جریان های آموزشی در مدرسه است. معمولاً اصطلاحات نظارت و کنترل با هم مورد استفاده قرار می گیرند. عده ای از صاحب نظران نیز معتقد به جدائی دو مفهوم هستند.

 

گاهی اوقات از کلمه نظارت، معنی نظارت و کنترل و از مفهوم کنترل، معنی نظارت و کنترل ادراک می شود. به هر حال، اگر چه هر یک از اصطلاحات نظارت و کنترل دارای معانی متفاوتی هستند، اما در عین حال کاملاً به هم مربوط و وابسته هستند.

نظارت و کنترل یعنی، بازدید و مراقبت از طرز پیشرفت اجرای عملیات با مقایسه با وضع مطلوب و تغییر و تصحیح عملیات به منظور جلوگیری از انحراف از تحقق اهداف سازمان آموزشی است.
نظارت و کنترل آموزشی

تعریف فوق، از دو قسمت تشکیل شده است:

 

قسمت اول آن مربوط به کسب اطلاعات از طریق مشاهده و بررسی وضع موجود و تعیین پیشرفت کارها با مقایسه با وضع مطلوب است که نظارت نامیده می شود.

 

قسمت دوم تعریف به معنی بازگردانیدن سیستم آموزشی به شکل درست و مطلوب آن از طریق کارهای تصحیح کننده است که یک جریان عملیاتی و اجرائی می باشد.

 

پس به طور کلی، نظارت یک امر مشاهده ای و پژوهشی است که در نهایت به کسب اطلاعات از وضع موجود و مقایسه آن ها با شکل مطلوب منجر می شود. چنان چه در مقایسه با وضع مطلوب، انحراف یا مشکلی مشاهده شود، با اعمال کنترل، مدرسه به وضع درست مورد نظر بر می گردد. چه بسا به علت عدم مشاهده انحراف، نیاز به کنترل و تصحیح عملیات نباشد.

 

بنابراین، نظارت مقدم بر کنترل و به عبارتی مهم تر از آن می باشد، به همین دلیل با نظارت های درست و مستمر، شاید به اعمال کنترل نیازمند نباشیم.

 

نظارت و کنترل چهار مرحله اساسی به شرح زیر دارد:

١-   تعیین معیارها یا استانداردهای عمل: 

معیار یا استاندارد بیان کننده و توضیح دهنده انتظارات ما از یک کار به خصوص، اندازه، سطح، کمیت، کیفیت، و یا محدودیت های آن می باشد. معمولاً ، استانداردهای عملکرد سعی می کنند به سؤالاتی چون " کار روزانه منصفانه چقدر است؟ " و " چه اندازه از خوبی کار خوب است؟ " پاسخ دهند. این معیار ها ممکن است از اهداف سازمان، نیازهای مشتریان و جامعه و بازار کار، توان انجام کار افراد و سایر ضرورت ها استخراج گردد.

 

٢-   سنجش و اندازه گیری عملیات و عملکرد جاری:

اندازه گیری عملیات و عملکرد از طریق جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها انجام می گیرد. این اطلاعات شامل اطلاعات مالی، کیفیت تولید، کمیت عملکرد، وضعیت ابزار و وسایل، روحیه پرسنل و سایر بر آوردها و پیش بینی ها انجام می شود.

نظارت و کنترل آموزشی

 

٣-   مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب: 

این قسمت از طریق مقایسه اطلاعات بدست آمده در رابطه با وضع موجود و موارد ذکر شده در مرحله دوم با معیارها یا استانداردهای عمل که در مرحله اول اشاره شد انجام می گیرد. نتیجه نهایی این مرحله کشف میزان انحراف از یا انطباق با معیارها می باشد.

 

٤-   اقدامات تصحیحی:

اقدامات تصحیحی مجموعه عملیات یا رفتارهایی است که رفتارهای انحرافی را به وضعیت مطلوب باز می گرداند که ممکن است شامل اقداماتی چون اصلاح، تغییر، آموزش، گزینش، انگیزش، زدایش، سانسور و غیره باشد.

 

برگرفته از کتاب رهبری و مدیریت آموزشی – نوشته دکتر سید محمد میر کمالی


مرکز یادگیری سایت تبیان - تجمیع: شکوفه باصری