گنجینه‌ی بی‌نظیر شعر روسی

به مناسبت هفتادو پنجمین زادروز بلا آخمادولینا

او از همان سال‌های مدرسه شروع به نوشتن شعر کرد. در سال 1960 از موسسه‌ی گورکی فارغ‌التحصیل شد، موسسه‌ای که در آن برای دانشکده‌ی ادبیات درس می‌خواند. وی در آغاز دهه‌ی 60 شاعر معروفی شده بود و وارد دانشگاه‌ها و هم‌چنین موزه‌ی پلی‌تکنیک شد. در سال 1964 در فیلم واسیلی شوکشین به نام "او مثل یک جوان زندگی می‌کند" در نقش یک روزنامه‌نگار به ایفای نقش پرداخت. این فیلم در جشنواره‌ی فیلم ونیز برنده‌ی جایزه‌ی شیر طلایی شد. آخمادولینا در سال 1970 در فیلم "ورزش، ورزش، ورزش" حضور پیدا کرد.

بلا آخمادولینا در دهه‌ی شصت میلادی همراه با شماری از روشن‌فکران و نویسندگان روس برای پیش‌برد روند آزادی‌های فردی و اجتماعی در اتحاد جماهیر شوروی در مسکو دست به اعتراض زدند. در اواسط دهه‌ی 60 سبک شاعرانه‌ی او پرورش یافت و برای اولین بار به طور دقیق در آثار او می‌شد شیوه‌ی شاعرانه‌ی والایی را دید. اشعار او به لطف استعارات، سبک بدیع، تُن آزاد و موسیقیایی به کار برده شده در آن‌ها، به سادگی قابل فهم بودند.

اولین مجموعه‌ی اشعار او به نام "رشته" در سال 1962 به چاپ رسید که بی‌درنگ مورد توجه مخاطبان شعر در سراسر روسیه قرار گرفت. به دنبال آن، مجموعه اشعار "تب" (1968)، "درس‌های موسیقی" ( 1970)، "شعر" (1975)، "بوران" (1977)، "شمع" (1977)، "راز" (1983) و "باغ" (در سال 1989 موفق به کسب جایزه دولتی اتحادیه جماهیر شوروی شد) به چاپ رسیدند. علاوه بر آن اشعار آخمادولینا به طور مداوم در نشریات منتشر می‌شد. شعر "راز" و "شمع" توصیف زیبایی از گشت و گذار و مناظر گوناگون است و هم‌چنین رازی است که معنای آن قابل توصیف نیست.

استعاره‌های شعری به کار رفته در آثارش زمینه‌ساز تاویل‌ها و تفسیرهای گوناگونی در میان مردم عادی روس شد که ناچار به تحمل استبداد حاکم بودند. او در اشعار اولیه‌اش، معمولاً از مشاهدات روزانه‌ی خود در زندگی سخن می‌گفت؛ خریدن یك بطری سودا از یك ماشین سكه‌ای، بستری شدن برای ابتلا به آنفلوآنزا و... و با این حال از واژه‌هایی شاخص برای سرودن همین اشعار استفاده می‌كرد. این شاعر در اشعارش همیشه جنبه‌ای بارز از طنز و راهی ویژه برای جلب توجه مخاطب از طریق تصویر رخدادهای بیرون را نشان داده است.

بلا آخمادولینا از درد و رنج خود در قالب تمثیل سخن می‌گوید. این امر به ویژه در اشعار "این‌گونه رخ داد..."، "برای من گریه نکن! من زنده می‌مانم..." و ... قابل مشاهده است. آخمادولینا در سال 1970 از گرجستان دیدن کرد و از آن زمان، این سرزمین در آثار او جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. وی آثاری از باراتاشویلی، تابیدزه، آباشیدزه و دیگر نویسندگان گرجی را ترجمه کرده است.

او در سال 1979 در فراهم آورون مجموعه‌ی ادبی بدون سانسور "متروپل" مشارکت کرده  و در بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی شعر از جمله جشنواره بین‌المللی شعر در کوالالامپور شرکت داشته است. در سال 1993 "نامه‌ی چهل و دوم" را نوشت و در سال 2006 قهرمان کتاب "دست‌خط  قرن" شد که در آن، یک فصل به او اختصاص داده شده بود.

با وجود اشعار غیرسیاسی، او همواره پشتیبان شاعران و نویسندگانی چون بوریس پاسترناك و آلكساندر سولژنیتسین بود و از چهره‌های سیاسی چون ساخاروف دفاع می‌كرد. جوزف برادسکی، شاعر روس‌تبار و برنده جایزه نوبل ادبیات در نقد و بررسی آثار آخمادولینا نوشته بود: "اشعار آخمادولینا گنجینه‌ی بی‌نظیر شعر روسی است." آخمادولینا از چهره‌های ادبی روسیه بود كه هر سال در فهرست احتمالی دریافت جایزه ادبی نوبل جای داشت.

در سال‌های آخر، آخمادولینا به شدت بیمار شد، تقریباً نابینا شده بود و با لمس کردن می‌توانست حرکت کند. وی در شب 29 نوامبر سال 2010 در سن 74 سالگی در ماشین اورژانس درگذشت. بر اساس گفته‌های همسرش، باریس مِسه‌رِر، علت فوت شاعر، نارسایی قلبی اعلام شده است. وداع با بلا آخمادولینا در سوم دسامبر 2010 در کاخ مرکزی نویسندگان مسکو برگزار شد و همان روز در گورستان ناوادویچی به خاک سپرده شد. دیمیتری مدودیف، رییس جمهورِ آن زمان روسیه و ولادیمیر پوتین، درگذشت این شاعر سرشناس را به مردم روسیه تسلیت گفتند.

1. ویکی‌پدیا روسی، بلا آخاتوونا آخمادولینا

http://ru.wikipedia.org/wiki/ذگر…ذ¼ذ°ذ´رƒذ»ذ¸ذ½ذ°,_ذ‘ذµذ»ذ»ذ°_ذگر…ذ°ر‚ذ¾ذ²ذ½ذ°

2. لیدیا گرادووا، "بلا آخمادولینا درگذشت"، 29 نوامبر 2010

http://www.utro.ru/articles/2010/11/29/940587.shtml

3. بلا آخمادولینا، غزل‌سرای معروف روس

http://www.calend.ru/person/1815/

4. خبرگزاری كتاب ایران، "بلا آخمادولینا، شاعر روس درگذشت"، 15 آذر 1389

http://www.ibna.ir/vdcauana.49noy15kk4.html

نویسنده: مرضیه موسوی( موسسه مطالعات ایران و اوراسیا)