هوشمند سفیدی

نخبگی و نخبه گرایی در حوزه روابط عمومی

روابط عمومی نیز همچون سایر علوم در حوزه های نظری و عملی باید نخبگی و نخبه گرایی را تعریف کند تا امکان تمیز بین آنها که با تلاشهای لازم متمایز از سایرین هستند و آنها که برای مرغوبیت و بهتر شدن، کمتر تلاش می کنند، ایجاد شود.

گرچه در حوزه نظری، چند سالی است که بحث های مربوط به تعالی و ارتقای کیفیت مطرح شده و انجمن بین المللی روابط عمومی نیز با انتشار مقاله طلایی شماره 10، مسیر تعالی و سرآمدی را روشن ساخته است، در کشور ما از دهه هفتاد با برپایی "جشنواره روابط عمومی برتر" و پس از آن، با عناوین مشابه یا متفاوت، تلاشهایی برای متمایز سازی گروهی از روابط عمومی ها انجام شده است. لیکن، موضوع سرآمدی و معرفی روابط عمومی های سرآمد، از سال قبل و با برگزاری هفتیمن دوره سمپوزیوم بین المللی روابط عمومی در تهران، از لحاظ تئوری و عمل بیشتر مدنظر قرار گرفته است.

در واقع، آن نوع ممیزی که در کشور ما تحت عنوان برترین ها یا روابط عمومی های برتر صورت می پذیرد، نیازمند تغییر عنوان و رویکرد است، زیرا عنوان "برتر" عملاً مورد سوء استفاده قرار می گیرد و هر روابط عمومی با کسب عنوان در یک رشته و در بین چند روابط عمومی حاضر در مسابقه، خود را " روابط عمومی  برتر" معرفی می کند.

موضوع روابط عمومی سرآمد به عنوان یک الگوی نظری- عملی، علاوه بر اینکه نظامی جدید در روابط عمومی را معرفی می کند، زمینه پایان دادن به سوء تفاهم مذکور را نیز مهیا می سازد.

نخبه گرایی یا الیتیسم در روابط عمومی، زمینه ساز معرفی روابط عمومی های متمایز یا پیشرفته در بین سایر روابط عمومی های کشور فراهم می سازد، زیرا وقتی برای روابط عمومی سرآمد، وجوه متمایز کننده ای را ذکر و برای هر وجه، شاخص هایی را معرفی می کنیم، آن موقع، امکان هیچگونه سود برداشت، سوء تفاهم یا سوء استفاده از عنوان سرآمدی ممکن نخواهد بود.

بی تردید، وجوه زیر را برای روابط عمومی سرآمد می توان ذکر کرد:

1- وجه زیرساختی

ما وقتی از روابط عمومی سرآمد سخن می گوییم، در واقع با رویکردی ساختارگرایانه برای روابط عمومی، مدلسازی می کنیم. در واقع یک روابط عمومی متمایز ناگزیر باید دارای زیرساختهای لازم مثل منابع انسانی، فیزیکی، مالی و لجستیکی برخوردار باشد.

2- وجه عملکردی

در مدل روابط عمومی سرآمد، با رویکرد کارکردگرایانه، برای آن یکسری کارکردها، ضروری محسوب می شود. برای مثال می توان از کارکردهایی مثال زد که در روابط عمومی به معنی عام، کلیشه ای و جزیی تلقی شوند. مثل تولید بریده جراید، تهیه عکس و فیلم، برگزاری کنفرانس خبری و... در حالی که در روابط عمومی سرآمد کارکردهایی چون سنجش افکار عمومی، مشاوره های مدیریتی، ممیزی و تحلیل مخاطب و... بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.

3- وجه ارزشی

در مدل روابط عمومی سرآمد، با رویکرد ارزش گرایانه، برای این مدل، رعایت ارزش هایی کاملاً ضروری بحساب می آید.

جیمز گرونیک در مدلهای چهارگانه ای که برای روابط عمومی از نازلترین تا عالی ترین نوع روابط عمومی بر می شمارد. به این ارزش ها توجه دارد. همسنگی طرفین ارتباط، پذیرش امکان تغییر نگرش و رفتار در طرفین ارتباط و... مثال هایی در این زمینه هستند.

ارزش های محلی و مذهبی در هر کشوری، در این بخش جای می گیرد. در کشور ما نیز ارزشهای اسلامی- ایرانی، همچون سعه صدر یا کرامت انسانی، ضمن ترکیب با زیرساخت ها و کارکردهای متعالی، الگوی روابط عمومی اسلامی را شکل می دهند.

بنابراین، روابط عمومی سرآمد هم در وجه ارزشی، هم در وجه ساختاری و هم در وجه کارکردی باید متمایز از سایر روابط عمومی ها باشد و مهمتر اینکه هر سه وجه را با هم داشته باشد. در این صورت می توان گفت که دارای ثبات و پایداری خواهد بود و متکی به فرد نبوده و توفیقات آن، منحصر به یک دوره نخواهد بود.

پس، اطلاق عنوان نخبگی یا نخبه گرایی در روابط عمومی، صرفاً بازی با کلمات نیست و نمی توان هر روابط عمومی را نخبه نامید.

لازم به ذکر است که نخبه، به گونه ای گسترده برای اشاره به گروهی برتر از نظر توانایی یا امتیاز به کار می رود و نخبه گرایی یا الیتیسم در دانشنامه سایسی چنین تعریف شده است:

"باور به اینکه در هر جامعه یا گروه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی یا جزء آن، فرد یا افرادی به سبب توانمندی های شخصی شان، برتر از دیگران هستند و حق آنهاست که از امتیازهای رهبری برخوردار باشند."

بنابراین یک روابط عمومی سرآمد یا نخبه، نوعی روابط عمومی است که به لحاظ ساختاری، عملکردی و ارزشی، بالاترین توانایی را دارد و از لحاظ کیفی در مرتبه بالایی قرار دارد و چنانکه به طور دقیق کیفیت آن را ارزیابی کنیم، به بالاترین امتیاز ممکن دست می یابد.

پس روابط عمومی های سرآمد، روابط عمومی هایی متمایز هستند که می توانند با بررسی علمی به عنوان الگوهای ممتاز معرفی شوند و برای این توانایی، از مرجعی ذیصلاح، گواهینامه استاندارد دریافت کنند، آرزویی که از امسال، زمینه های تحقق آن فراهم می شود.

تنظیم: هومن بهلولی