بنزین هزار تومانی میشود؟
بازهم بنزین میرود كه خبرساز شود. افزایش قیمت بنزین موضوعی است كه بنا بر شواهد قطعا طی سال جاری رخ خواهد داد...
بازهم بنزین میرود كه خبرساز شود. افزایش قیمت بنزین موضوعی است كه بنا بر شواهد قطعا طی سال جاری رخ خواهد داد و اما و اگرها درباره چگونگی اجرای آن و البته قیمتش، مسالهای است كه كارشناسان درباره آن نگرانیهایی را مطرح میكنند؛ خصوصا كه در آستانه اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانهها قرار داریم و این میتواند همزمان با افزایش قیمت بنزین، موجی از تورم كه درحال حاضر انتظاری است را برای مردم و كشور رقم بزند.
البته در این زمینه رییس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت كشور عنوان كرده است كه "افزایش قیمت بنزین در سال 1391 قطعی است"؛ البته با این تاكید كه فعلا هیچ سناریویی برای تعیین قیمت یا نحوه عرضه بنزین در فاز دوم هدفمندی نهایی و قطعی نشده است.
در این زمینه لازم به توضیح است كه دولت در ابتداییترین روزهای سال جاری در اقدامی با واریز 28 هزار تومان مابهالتفاوت فاز اول و دوم یارانهها بهازای هر ایرانی به حساب سرپرست هر خانوار، گامهای نخستش برای اجرای فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانهها را برداشته است. گامی که در وهله اول افزایش 20 تا 40 درصدی بنزین را به دنبال خواهد داشت و این جدای از تاثیری است كه بر قیمت سایر اقلام مصرفی كشور خواهد گذاشت.
سال گذشته در برخی از خبرها از آغاز برنامهریزیهای دولت برای افزایش 20 درصدی قیمت بنزین و احتمال عرضه این محصول نفتی با قیمت 1000 تومان خبر داده شده بود که البته این خبر از سوی دبیر ستاد هدفمند کردن یارانهها تکذیب شد. فرزین كه این روزها سوالات بسیاری حول و حوش حوزه كاریش مطرح است، گفته بود که طرحهای مختلفی از جمله ادامه اختصاص سهمیه و همچنین حذف کارت و یکی شدن قیمت بنزین مطرح شده که هیچ کدام از آنها قطعی نیست.
پس از اجرای فاز نخست قانون هدفمندی یارانهها، بنزین معمولی یارانهای 400 تومان، بنزین معمولی آزاد 700 تومان، بنزین سوپر نیمه یارانهای 500 تومان و بنزین سوپر آزاد 800 تومان در سطح جایگاههای کشور عرضه شد با این وجود در سال 1390 دولت هیچگونه افزایشی در قیمت بنزین اعمال نکرد. بر این اساس در شرایط فعلی سناریوی افزایش 40 درصدی قیمت بنزین (مجوز مجلس برای افزایش بنزین در سال 90 و 91) بیش از گزینه افزایش 20 درصدی این حامل انرژی در دولت مطرح است.
افزایش قیمت بنزین موضوعی است كه بنا بر شواهد قطعا طی سال جاری رخ خواهد داد و اما و اگرها درباره چگونگی اجرای آن و البته قیمتش، مسالهای است كه كارشناسان درباره آن نگرانیهایی را مطرح میكنند
البته نباید از نظر دور داشت كه سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هرگونه افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی را غیرقانونی میداند و میگوید: این افزایش قیمت باید تابع شرایط و قوانین باشد، قانون هدفمندی یارانهها هم این شرایط را مشخص کرده و دولت باید در اجرا تابع آن باشد.
بر این اساس در این قانون آمده که افزایش قیمتها باید طی پنج سال و همراه با برنامه پنجم توسعه باشد. در ماده یک قانون هدفمند کردن یارانهها آمده است: قیمت فروش داخلی بنزین، نفت، گاز، نفت کوره، نفت سفید و گاز مایع و سایر مشتقات نفت، با لحاظ کیفیت حاملها و با احتساب هزینههای مترتب (شامل حمل و نقل، توزیع، مالیات و عوارض قانونی) به تدریج تا پایان برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران کمتر از 90 درصد قیمت تحویل روی کشتی (فوب) درخلیج فارس نباشد.
البته كارشناسان بر این باورند كه افزایش قیمت بنزین در سال جاری از سوی دولت، حکایت از اجرای فاز نهایی قانون هدفمندی یارانهها دارد. فازی که باید سه سال دیگر اجرایی شود چراکه تازه وارد سال دوم هدفمندی شدهایم.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس البته در جایی ابراز عقیده كرده است كه اگر دولت در ابتدای اجرای این قانون 20 درصد آزادسازی حاملهای انرژی را داشت، مجاز بود که هر ساله بر قیمتها بیفزاید ولی دولت در نخستین گام خود ره چند ساله در افزایش قیمتها را برداشت.
لازم به یادآوری است در زمینه قیمت بنزین كه این روزها بسیاری منتظر اعلامش هستند تنها مطرح شده است كه قیمت بنزین و گازوئیل نیز همانند دیگر حاملهای انرژی در سال آینده افزایش خواهند یافت. این تنها اظهارات رسمی است که درباره وضعیت قیمت حاملهای انرژی با اجرای دور دوم هدفمندی یارانهها در سال جاری مطرح شده است.
نکته دیگر آنکه واقعا هنوز هیچ کس نمیداند دور دوم هدفمندی یارانهها دقیقا قرار است از چه زمانی آغاز شود با این حال پیشبینی می شود بهار سال جاری این طرح اجرایی شود و در پی آن قیمت حاملهای انرژی افزایش یابد.
در این بین رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت معتقد است سه پیشنهاد برای تعیین و تکلیف عرضه حاملهای انرژی مطرح است و از سویی دیگر وزیر نیرو این پیشنهادها را چهار طرح عنوان میکند اما آنچه گفته میشود در خصوص تعیین قیمت بنزین و گازوئیل سه روش سهمیهای، تک نرخی و قیمتی است.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هرگونه افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی را غیرقانونی میداند و میگوید: این افزایش قیمت باید تابع شرایط و قوانین باشد، قانون هدفمندی یارانهها هم این شرایط را مشخص کرده و دولت باید در اجرا تابع آن باشد
البته تاکید میشود دو روش قرار است باهم ادغام شوند. روش سهمیهای تاکید بر حذف سهمیهها دارد. درعین حال اگر روش تک نرخی اجرایی شود نرخ بنزین و گازوئیل تک نرخی خواهد شد و با یک قیمت مشخص عرضه خواهد شد. روش قیمتی نیز شامل افزایش قیمت می شود.
در این بین گفته می شود دولت اجازه دارد تا 40 درصد قیمت بنزین و گازوئیل را طبق قانون افزایش دهد و بیش از این رقم نیز قیمتها افزایش نخواهند یافت. بر این اساس در صورت افزایش 40 درصدی، قیمت بنزین 980 تومان در هر لیتر خواهد بود. رقمی که به شایعات بنزیین هزار تومانی در این روزها بسیار نزدیک است.
با این حال سرنوشت بنزین و گازوئیل از دو حال خارج نیست. حذف سهمیهها و عرضه تک نرخی سوخت یا افزایش قیمت بنزین و حذف سهمیهها. تمام گمانهزنیها تا زمان اعلام رسمی تصمیمات، تنها در همین حد باقی میماند.
معصومه نصیری
بخش اقتصاد تبیان