عید، فرصت تجدید پیمان با والدین پیر!

همیشه چند ساعتی زودتر از تحویل سال، لباس های نوی مان را می پوشیدیم و کفش های  نو و براق مان را به پا می کردیم و در خانه این ور و آن ور می رفتیم و مدام به پدر و مادرمان یادآور می شدیم " عجله کنید، الان سال تحویل می شود و  ما هنوز خانه ایم؛ الان مریم و امید، خانه ی پدر بزرگ/مادربزرگ هستند و...".

سال را به همراه سایر فرزندان و نوه ها،  پیش آن دو گل زیبا تحویل می کردیم . یادم می آید پس از شنیدن صدای توپ تحویل سال جدید، پدربزرگ و مادر بزرگ به تقلا می افتادند تا از اولین میهمانان نوروزیشان پذیرایی کنند، مادربزرگ با دستان لرزان و  چروکیده خود، ظرف شیرینی را برمیداشت و اصرار داشت خود شیرینی سفره ی هفت سین اش را که  هر ساله با طعم و  سلیقه ی خاصی می پخت به همه  مهمانانش تعارف کند  و اما پدربزرگ  به زحمت و با کمک عصایش بلند می شد و به ترتیب سن فرزندان، عروس ، داماد و نوه هایش ، از لای  قرآن سفره ی هفت سین عیدی مان را  می داد و با تفالی به حافظ  و با لبخندی مهربان، برای مان آرزوی نیک بختی و خوشبختی می کرد. الان سال هاست که دلم حال و هوای عید های خانه ی پدربزرگ را کرده اما صد افسوس که دیگر کنارمان نیستند، ای کاش ...

اکنون چند سالی است که آن پدر و مادر جوان دیروز،  قامتشان خم شده و مویی سپید کرده اند، چند سالی است که پدر بزرگ و مادربزرگ شده اند و روزگار پدران  و مادرانشان را تجربه می کنند.

من و برادرم ، به یاد آن سنت دیرینه ی پاک و زیبا ، هر ساله، سال جدیدمان را با بوسه بر پیشانی و دستان مهربان آن دو مظهر عشق آغاز می کنیم و دعای عاقبت به خیریشان را بدرقه ی راه  زندگی فرزندانمان، و امید به آن روزی داریم که فرزندان ما هم در سنین کهنسالی با ما چنین باشند، آن گونه که ما بودیم.

یكی از اصیل ترین و پسندیده ترین سنت ما ایرانیان، در لحظات تحویل سال جدید و در اولین روزهای نخستین سال، تجدید دیدار با بزرگترهای فامیل بالخص پدر بزرگ ها و  مادربزرگ هاست. با قدم گذاشتن بهار به كوچه ها، خیل عظیمی از افراد را در كوی و برزن، پیاده و سواره، می بینیم که برای ادای احترام و به جا آوردن ادب، روانه ی منازل بزرگان فامیل می شوند و کودکان همراهان همیشگی این کاروان شادی  دید و بازدید ها هستند. همه فرزندان ایران زمین، این سنت دیرینه را تجربه كرده و برایش ارزش قائل هستند.

احترام گذاشتن و تكریم سالمندان، آموزه ای است که بسیاری از ما، به واسطه ی باور این اندیشه ی که "خود نیز روزی سالمند و سالخورده خواهیم شد"،  سعی می کنیم تا حد امکان، همیشه ، اما بالخص در این روزهای خاص سال، از آن فاصله نگیریم .

سالمندان عمود و خیمه جامعه و خانواده اند؛ حفظ حرمت و ارزشمندی این ستون های استوار و با تجربه، نه تنها تضمین کننده سلامت خانواده است بلکه می تواند حافظ حریم هایی نیز باشد که هرگز نباید شكسته شوند. حیات فرح بخش و احساس مثمر ثمر بودن سالمندان ، تنها با تامین امنیت عاطفی و اجتماعی آنان ممکن است و وابسته  به این مهم است  که آنها دیده شوند، حذف نشوند و وجودشان ارزشمند شمرده شود.

امروزه، بسیاری از افراد به واسطه زندگی  شهرنشینی و به دلیل مشغله كاری زیاد ، فرصت نمی کنند آن طور که شایسته است به سالمندانشان سر بزند و جویای احوال شان شوند؛ لذا  تعطیلات نوروز می تواند  فرصتی باشد برای تجدید روابط با سالمندان و جبران کوتاهی های گذشته . توجه فرزندان به این مهم ، نه تنها می تواند مرهمی باشد بر دل همیشه منتظر و چشم به راه سالمندان ، بلکه باعث می شود آنان با درک همین حس جبران گذشته در فرزندان ، قانع شده واحساس ارزشمندی بیشتری کنند.

وقتی جوانان، طبق سنت های گذشته، اولین برنامه ی دیدارهای نوروزی خود را، دیدار از بزرگ خانواده و سالمندان قرار دهند و به خانه ی آنان می روند، به طور ناخودآگاه آنها احساس ارزشمندی می كنند. تهیه و تدارك پذیرایی و استقبال از نوه ها و فرزندان، نشان دهنده ی آن است که آنان خواهان تقویت و تداوم رابطه ی میان خود و فرزندان هستند. روان شناسان  می گویند: برقراری چنین روابطی، برای سالمندان بسیار حائز اهمیت و خوشایند است و باعث القاء حس ارزشمندی و افزایش اعتماد به نفس آنان می شود.

گاهی برخی از ما به اشتباه، فکر می کنیم به بهانه ی  پیری و سالخوردگی، نباید آنان را برای پذیرایی، زیاد از حد به زحمت بیندازیم؛ از این رو در صدد ممانعت برمی آئیم، غافل از آن که ، این عکس العمل به ظاهر محبتانه ی ما، باعث می شود آنان در خود احساس ناتوانی كرده و با خود فکر کنند که دیگر به سان سابق، قابل اعتماد نیستند.

روان شناسان می گویند: برای انتقال احساس ارزشمندی، تنها دید و بازدید عید و سرزدن به پدر بزرگ و مادربزرگ ها كفایت به امر نمی كند. برای برقراری ارتباط موفق با آنان ، بهتر است از پیام های عملی و کلامی همزمان استفاده نمائیم. خیلی وقت ها، پدران و مادران سالخورده ی ما متوجه ی پیام های عملی ما نمی شوند، حتی گاها دچار سوء تفاهم شده و درک درستی از اهداف ما پیدا نمی كنند و متعاقب آن دلخور و ناراحت می شوند. این در حالی است که می توان با گفتگوهای كلامی و بیان جملاتی چون"   شما بزرگ ماهستید احترامتان بر ما واجب است، شما ارزش زیادی برای ما دارید، و ... ارادت و محبت خالصانه ی خود را ابراز نمائیم.( و این قضیه زمانی  تحقق پذیر است که من و شمای جوان، تنها به دنبال انجام وظیفه نباشیم و تعهدی مسئولانه را درقبال سالمندان، برخود واجب بدانیم!)

از سوی دیگر،ایام نوروز فرصت مغتنمی است که جوانان می توانند برای برقراری ارتباط مناسب و تكریم سالمندان از آن بهره گیرند. شنیدن صحبت ها و خاطرات سالمندان، تایید كارها و فعالیت ها و افتخارات آنان در گذشته، مشورت كردن با آنان و... بهترین راه برقراری ارتباط با آنهاست. بدین شكل می توان این اطمینان را به آنان داد که  همیشه مورد توجه و احترام ما هستند و روزهای شاد و خوش ما، با بودن در کنار آنها کامل و زیباتر می شوند. کسب اطمینان از فراموش نشدن و تنها نبودن باعث می شود سالمندان، فاصله ی زیاد و كم شدن ارتباط با فرزندان را در سایر ایام سال، به معضلات زندگی شهرنشینی، مشغله ی كاری و ... نسبت دهند و آرامش خاطر بیشتری  بیابند.

یکی دیگر از طُرق اعطای ارزشمندی و نشان دادن علاقه و احترام به سالمندان در ایام نوروز ، مسافرت كردن با آنهاست. سفر علاوه بر آن که بهترین برنامه برای تغییر وضعیت روحی و روانی سالمندان است، فرصتی را نیز برای بیشتر شدن ارتباط صمیمانه، ادای احترام و تكریم تجربیات آنان  فراهم می آورد. قبول  تجربیات و استقبال از راهنمایی های  آنان  در طول سفر،  باعث  افزایش اعتماد به نفس و  احساس ارزشمندی سالمندان  شده و به آنها كمک می كند سطح توقعات شان را تعدیل كرده و درک بیشتری از زندگی و مشغله های كاری فرزندانشان به دست آورند و دنیا را از زاویه دید آنان نیز بنگرند . به دیگر سخن درک شرایط سالمندان توسط جوانان، باعث می شود آنان نیز متقابلا ادراک مناسب تری از وضعیت جوانان پیدا کنند و از میزان وابستگی خود به فرزندانشان بكاهند.

اما  یادتان باشد  مادربزرگ ها و پدر بزرگ هایی هستند که همیشه چشم به راهند!

چشم به راه و منتظر!

مادران و پدرانی که با چشمانی کم سو نگاهشان به در دوخته شده، تا شاید در باز شود! در باز شود و چهره ای آشنا، پشت در باشد!

در این روزهای نوشدن، یادی از گذشته کنید. یادی از فراموش شدگانی کنید که هنوز هستند اما بی مهری زمانه، غباری بر تن شان پوشانده که دیگر دیده نمی شوند!!!

هستند، اما  کسی نیست بر دستان مهربانشان بوسه ای بزند و بگوید: عیدت مبارک.

در این فرصت  نوروز بهتر است به خانه سالمندان سری بزنیم و با شاخه ای گل و لبخندی مهربان، مادران و پدران پیر آن خانه ها راهم دیدار کنیم و شادی بهاری مان را به  خانه ی سوت و کور آنها به ارمغان ببریم. این هم می تواند  نوعی دیگر از تكریم و احترام به سالمندان باشد.

مطالب مرتبط:

وقتی جوانی ،خاطره می‌شود

سالمندی همراه با رضایت و لذت

یک فضای دلنشین برای سالمندان