رمز و راز الكتریسیته ساكن

جسمی كه الكترون از دست می‌دهد، دارای بار مثبت و جسمی كه الكترون می‌گیرد، دارای بار منفی می‌شود. نوع و جنس جسم در جابه‌جایی تعداد الكترون، نقش بسیار مهمی دارد. در حقیقت این نوع جسم است كه تعیین‌كننده مقدار تجمع بارالكتریكی در اجسام مختلف است.

موها و همچنین اجسام پلاستیكی یا اجسامی كه از جنس نایلون هستند، در صورت تماس با اجسام دیگر از توانایی بیشتری در تجمع بار الكتریكی ساكن برخوردارند. اجسامی كه بار الكتریكی دارند، ذرات معلق بسیار ریز موجود در محیط را به خود جذب می‌كنند. در حقیقت بار الكتریكی ایجاد شده در یك جسم، بار اضافی را در جسمی كه در نزدیكی آن قرار دارد، ایجاد می‌كند و به این ترتیب، اجسامی كه این بار اضافی در آنها ایجاد شده است، به طرف آن جذب می‌شوند. به همین دلیل است كه همیشه گرد و خاك زیادی روی صفحه تلویزیون یا میز تلویزیون جمع می‌شود. دندانه‌های شانه نیز به همین دلیل مسیر جریان آب را به طرف خود تغییر جهت می‌دهد. بار الكتریكی شانه، مولكول‌های آب را به خود جذب می‌كند. از آنجا كه مولكول‌های تشكیل‌دهنده جریان آب به آسانی جابه‌جا می‌شوند، با نزدیك شدن شانه به مسیر جریان آب، تغییر مسیر جریان مولكول‌های آب را می‌توان به‌وضوح مشاهده كرد.

وقتی موهایتان را با شانه نایلونی شانه می‌كنید، شانه و موهایتان دارای بار الكتریكی می‌شود. بار الكتریكی ایجاد شده در شانه و موها همسان است و هر دو آنها به دنبال بار مخالفی هستند تا به آن جذب شوند. به همین علت پس از این‌كه شانه را از موهایتان دور می‌كنید، متوجه دور شدن یا به عبارتی، دفع تارهای مو از همدیگر می‌شوید. اگر رطوبت موجود در محیط به هر دلیلی كاهش یابد، اثرات ناشی از الكتریسیته ساكن در اجسام محسوس‌تر است. چراكه در صورت وجود رطوبت، پوشش نازكی از مولكول‌های آب، سطح اجسام را می‌پوشاند و این پوشش نازك مانع از حركت الكترون‌ها و در نتیجه ایجاد الكتریسیته ساكن در اجسام می‌شود.

قانون بقای بار الکتریکی

دو نوع بار الکتریکی وجود دارد و این بارهای الکتریکی که می‌توانند ساکن یا متحرک باشند و آثاری از خود ظاهر می‌سازند. از نظریه فارنکلین این نتیجه درست نیز بدست آمد که: «بارهای الکتریکی ایجاد نمی‌شوند و از بین نیز نمی‌روند بلکه از قسمتی از یک جسم به قسمت دیگر منتقل می‌شوند، همچنین بارهای مثبت و منفی از یکدیگر را خنثی می‌کنند، ولی هیچگاه نابود نمی‌شود.» این نتایج امروزه قانون بقای بار الکتریکی نامیده می‌شود که مانند قانون بقای جرم و انرژی از قوانین اساسی طبیعت محسوب می‌شود.

خواص بارهای الکتریسیته

با بررسی خواص بارهای الکتریکی بهتر به ماهیت ماده پی می‌بریم. مثلا این خاصیت که بارهای الکتریکی ممنوع یکدیگر را می‌رانند و بارهای الکتریکی یا نوع مخالف یکدیگر را می‌ربایند. این واقعیت را نشان می‌دهد که درون ماده نیروهای الکتریکی موجود است. نیروهای پیوستگی بین مولکول‌ها اجسام جامد یا مایع به سبب وجود نیروهای جاذبه الکتریکی بین بارهای الکتریکی از نوع مخالف است.

نیروهای متعددی که به هنگام تراکم ماده ظاهر می‌شود به علت وجود نیروهای رانشی بین بارهای الکتریکی ممنوع است. حرکت این بارهای الکتریکی ، موجب تولید جریان الکتریسیته و یا به اصطلاح متداول ، جریان برق می‌شود که ما در خانه و صنعت از آن استفاده می‌کنیم.

تولید الکتریسیته بوسیله مالش

می‌دانید هرگاه شانه یا یک میله پلاستیکی را با لباس خود یا با یک تکه پارچه پشمی خشک مالش دهید. ذره‌های گرد و غبار یا خرده‌های کاغذ را جذب می‌کند. همچنین اگر در هوای خشک ، سطح آینه یا شیشه پنجره را با یک تکه پارچه خشک تمیز کنید این پدیده اتفاق می‌افتد و ذره‌های گرد و غبار معلق در هوا و کرکهای جدا شده از پارچه به سطح آینه یا شیشه می‌چسبند. به طوری که پاک کردن سطح آنها از این ذره‌ها دشوار است. عاملی که سبب جذب این ذرات می‌شود جاذبه الکتریکی نام دارد و اجسامی که در اثر مالش این خاصیت را پیدا می‌کنند دارای الکتریسیته ساکن می‌شوند.

نخوه ی از بین بردن الکتریسیته ساکن

وجود الكتریسیته ساكن در محیط‌هایی كه رطوبت كمتری دارد، اغلب مشكل‌ساز است. در چنین مواردی اغلب هنگام برخورد با افراد یا اجسام، شوك الكتریكی ضعیفی را احساس می‌كنید. همچنین در این محیط‌ها، گرد و غبار بیشتری روی سطوح مختلف ساكن می‌شود. با انجام این آزمایش متوجه خواهید شد كه الكتریسته ساكن نه‌تنها می‌تواند وضعیت قرارگیری تارهای موی سر شما را تحت‌تأثیر خود قرار دهد بلكه می‌تواند موجب جابه‌جایی و حركت اجسام مختلف نیز بشود. برای انجام این آزمایش ساده تنها به یك شانه پلاستیكی و شیر آب نیاز دارید.

شیر آب را باز كنید تا آب كمی با قطری در حدود 5‌/‌1 میلی‌متر از آن جریان داشته باشد. شانه را چند ‌بار به موهایتان بكشید. سپس به آرامی دندانه‌های انتهای شانه را از فاصله 8 تا 10 سانتی‌متری به جریان آبی كه از شیر آب خارج می‌شود، نزدیك كنید. وقتی فاصله شانه با جریان آب خروجی از شیر به كمتر از 5‌/‌2 سانتی‌متر می‌رسد، متوجه خواهید شد كه مسیر جریان آب به طرف دندانه‌های شانه تغییر جهت می‌دهد.

زمستان باتمام ناملایمی هایش، الکتریسیته ساکن را نیز با خود بهمراه دارد. هـمه جا بـرق دار میشود: موها، لباس ها، دستـگیره ی دری کـه هـر روز بایـد بـه آن دست بزنید و خلاصه بـهر کجا که رو میکنید، سرشار از الکتریسته است. واقـعاً دردسر بزرگی است و تحملش دشوار می باشد؛ اما راهـهایی وجود دارد که به واسطه ی آن می توایند این درد سر زمستانی را تا آخرین حد خود کاهش دهید.

برای لباس ها

زمـانی که لباس ها را می شویید، حتماً باید از نرم کننده اسـتفاده کنید. اگر درحال حاضر این کار را انجام نمیدهید، متوجه تغییر عظیمی خواهید شد.مطمئناً محصولات بسیار زیادی وجود دارند که می توانید از آنها استفاده کنید. برخی از انواع نرم کننده ها نیز هستند که حاوی مواد ضد جریان الکتریسیته می باشند.

نسخه ی خانگی که برای از بین بردن الکتریسیته مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از 10 پیمانه آب به همراه 1 پیمانه نرم کننده پارچه و لباس؛ سپس این محلول را به خوبی بهم بزنید و آنرا درون یک ظرف اسپری بریزید. نهایتاً آنرا به آرامی بر روی لباس های دارای الکتریسیته اسپری کنید.

همچنین زمانیکه از لباس های دارای الکتریسیته استفاده می کنید، می توانید این لوسیون را بر روی پوست خود استعمال کنید. این امر می تواند تا مدتی شما را از شر الکتریسیته نجات دهد، اما توجه داشته باشید که تا پایان روز نمی توانید روی آن حساب کنید.

علاوه بر این می توانید از کاغذ خشک کن نیز استفاده کنید و آنرا به زیر و روی لباس هایی که دارای جریان الکتریسیته هستند بمالید. البته سعی کنید که از کاغذ خشک کن به طور مستقیم بر روی لباس هایی که به رنگ مشکی و یا تیره هستند، استفاه نکنید چراکه سبب ایجاد لکه های سفید بر روی لباس خواهند شد.

این ورقه ها برای جوراب های پلاستیکی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. فقط کافی است که برای یک بار این ورقه را بر روی لباس مورد نظر بمالید تا الکتریسیته ی آن به طرز باورنکردنی از میان برود.

اگر داخل خانه هستید و مجبور نیستد که به بیرون بروید، می توایند چند قطره آب بر روی لباسی که دارای الکتریسیته است بپاشید. همچنین می توانید روی لباس های خود را با یک پارچه ی کتانی مرطوب دستمال بکشید. این کار به از بین رفتن الکتریسیته ساکن کمک بسزایی می کند.

اگر هیچ چیز دیگری در دست نداشتید، می توانید از یک تکه فلز استفاده کرده و آنرا بر روی لباس های خود بمالید. گاهی اوقات این کار جواب می دهد. من خودم وقتی در مسافرت هستم سعی می کنم تا از گیره های لباس فلزی استفاده کنم تا به این طریق هم در وقت صرفه جویی کرده باشم و هم الکتریسیته لباس ها را به سرعت از بین برده باشم.

  ادامه دارد..

منبع:jamejamonline- roshd- sabteahval- eduphysics-sciencemadesimple