مجلس نهم و صنایع فرهنگی

تبیان: نقش فناوری های ارتباطات و اطلاعات در توسعه فرهنگی در جهان کنونی چیست ؟

امروزه با رشد فناوری های ارتباطات و اطلاعات و حرکت به سمت جهانی سازی، استفاده از محصولات فرهنگی در جهان روز به روز بیشتر شده است. در طول بیست سال گذشته مراجعه مردم به نهادهای فرهنگی دو تا سه برابر کاهش یافته و از طرفی استفاده از محصولات فرهنگی (فیلم، انیمیشن، کتاب، مجله، بازی های رایانه ای، اسباب بازی و ...) تا هزار برابر بیشتر شده است. ابرقدرت های سلطه گر جهان، صنایع سنگین و سنتی خود از قبیل فولاد، خودروسازی و ... را کنار گذاشته و بر روی صنایع فرهنگی تمرکز کرده اند. طبق برخی پیش بینی ها، تا سال 2015 صنایع فرهنگی بزرگترین بخش اقتصاد آمریکا خواهد بود. در حال حاضر آمریکا، فرانسه و انگلیس به ترتیب بزرگترین صادرکنندگان محصولات فرهنگی در جهان می باشند. کشورهای غربی به جای اینکه به کشورهای دیگر سرباز اعزام کنند و قلب مردم را هدف قرار دهند، با فرستادن محصولات فرهنگی مغز مردم را هدف قرار می دهند. در آینده نزدیک هر ملتی که از قدرت رقابت پذیری فرهنگی بیشتری برخوردار باشد، لاجرم در عرصه های نظامی و اقتصادی نیز ممتاز و متمایز خواهد بود.

تبیان : شیوه های نفوذ فرهنگی قدرت های بزرگ در جهان کنونی به چه شیوه ای بوده است؟

حساسیت دولت ها نسبت به تولیدات فرهنگی خارجی افزایش یافته است. کانادایی ها در سند استراتژی تجارت جهانی خود گفته اند که: "ما در صنایع مختلف ترجیح می دهیم عمدتا تولید کننده و صادر کننده باشیم تا وارد کننده محض، اما در صنایع فرهنگی ضرورت دارد که ما وارد کننده نباشیم. وارد کننده و مصرف کننده فرهنگ دیگران بودن به هیچ وجه پذیرفتی نیست." اخیرا کشور استرالیا نیز واردات محصولات فرهنگی برای کودکان زیر 4 سال را حتی از انگلیس و کانادا ممنوع کرده است. استرالیا و کانادا از تاریخ و فرهنگ ریشه داری برخوردار نیستند؛ اما این گونه از حریم فرهنگی خود دفاع می کنند؛ اما روزانه سه بازی رایانه ای جدید وارد کشور می شود که بسیاری از آن ها مضامین ابتذال اخلاقی و خشونت را ترویج می کنند.

جای تاسف است که ماهانه بیش از 3 میلیارد تومان اسباب بازی تنها به صورت رسمی وارد می شود که البته سه تا چهار برابر بیش از این رقم به طور قاچاق وارد کشور می شود، اسباب بازی هایی که مروج فرهنگ بیگانه بوده و کودکان ما را از هویت ملی خود بیگانه می کنند. در فیلم، انیمیشن، لوازم التحریر و ... نیز وضعیت به همین صورت است. به مرور محصولات سبک زندگی، باورها، ارزشها و هویت ملی و مذهبی مردم را تغییر می دهند.

تبیان: صنایع فرهنگی چه کارکردهایی می تواند داشته باشد ؟

دو کارکرد مهم صنایع فرهنگی در حوزه اقتصاد، اشتغال زایی و سودآوری بالای آن است.

میزان سرمایه گذاری لازم برای ایجاد یک شغل مستقیم در صنایعی نظیر پتروشیمی، سیمان و حتی خودروسازی، به بیش از صدها میلیون تومان میرسد؛ درحالی که در صنایع فرهنگی این مبلغ به طور میانگین بین 30 تا 50 میلیون تومان برآورد می شود. از آن جا که کشور با مشکل بیکاری روبروست، صنایع فرهنگی بهترین فرصت برای حل این مشکل می باشد و بنابراین باید از اولویت های برنامه های اشتغال زایی مجلس و دولت باشد.

از طرف دیگر صنایع فرهنگی یکی از پرسودترین حوزه های اقتصادی است. چرا که با سرمایة کمتر، اشتغال زایی بهتر و نیز زمان بازگشت سرمایه کمتر، ثروت بیشتری خلق می کند. برای نمونه سود فیلم 300، بیش از سود یک سال شرکت ایران خودرو بوده است. در ایران نیز کتاب «دا» تاکنون بیش از 9 میلیارد تومان فروش داشته است و یا یکی از فیلم های شبکه خانگی در یک روز بیش از یک میلیارد تومان فروخته است. توجه دولت و مجلس به این صنعت در راستای تولید آثار فاخر ارزشی و ملی،  می تواند منجر به ثروت آفرینی ملی شده و مصداقی از جهاد اقتصادی باشد.

تبیان : صنایع فرهنگی چه تاثیری بر توسعه و صدور فرهنگ کشورمان می تواند داشته باشد ؟

با توسعة صنایع فرهنگی علاوه بر مقابله با تهاجم فرهنگی استکبار جهانی، می توانیم فرهنگ خود را خانه های مردم سایر کشورهای جهان از جمله کشورهای اسلامی و حتی غربی صادر کنیم و قلب ها و ذهن های آنان را با فرهنگ غنی اسلامی-ایرانی آشنا کنیم. تاسیس شبکة «آی فیلم» نمونة نسبتا موفقی در این زمینه محسوب می شود. به این ترتیب با توسعة صنایع فرهنگی، نقش ایران در حفظ و اعتلای روند «بیداری اسلامی» افزایش خواهد یافت.

هم اکنون محصولات فرهنگی وارداتی غربی، بر هویت ملی فرزندان و جوانان ما خدشه وارد می کنند؛ در حالی که با تولید آثار فرهنگی فاخر دربارة تاریخ پرافتخار ایران و حماسه هایی که طی هزاران سال علی الخصوص پس از انقلاب آفریده شده است؛ می توانیم غرور و عزت ملی جوانانمان را تقویت کنیم.

تبیان: در این زمینه چه چالش هایی وجود دارد ؟

غفلت نهادهای حاکمیت از جمله مجلس و دولت سبب شده تا ما به واردکنندة محصولات فرهنگی تبدیل شویم در حالی که حمایت از صنایع و محصولات فرهنگی چه بسا اهمیتی به مراتب بیشتر از هوافضا و نانوتکنولوژی برای ما داشته باشد. مجلس نهم خصوصا کمیسیون فرهنگی باید با تمرکز بر حمایت از فعالان تولید و توزیع محصولات فرهنگی، قوانین مناسبی جهت تسهیل فعالیت آنان تهیه و به تصویب برساند و از طریق تصویب بودجه های مشخص برای حمایت از لید و توزیع محصولات فرهنگی ارزشی، نقش مهمی در ارتقاء صنایع فرهنگی ایفا نماید.