همسرم، ساحل آرام زندگی من
خصیصه کمال پذیری و کمال جویی، منحصر به انسان است و هیچ موجودی در این امر با انسان وجه مشترک ندارد. از کودکی که کنجکاوانه با پرسش های بی امان خویش همه را تحت تأثیر قرار می دهد، تا نوجوانی که به جستجوی ارزش های جدید بر می خیزد، همه مظاهری از کمال طلبی انسان را به نمایش می گذارند. نیروی محرّکه بشر در ابداعات و اختراعات بشری، خصیصه کمال طلبی اوست. صاحب نظران معتقدند:
« پیشرفت هایی که در زمینه علوم مادی و طبیعی از سال 1900 به بعد نصیب بشر گشته، از 5000 سال گذشته بیشتر بوده است. » 1
ما زنده از آنیم که آرام نگیریم موجیم که آرامش ما، عدم ماست
در حقیقت، اندیشه ترقی و شکوفایی، حرکتی بر علیه روزمرگی است؛ اندیشه ای که با دانش زندگی مجهز شده و مرزهای پیچیده حیات را در می نوردد. دانش از برون و بینش از درون به یکدیگر پیوند می خورند آدمی را در جاده کمال و نوسازی به پیش می برند. لیکن در همه موارد، این گونه مشاهده نمی شود.
نامه ای از یک همسر جوان را در ذیل نقل می کنیم:
آن روزها، همیشه در آرزوی رسیدن به آخرین حرف علم در رشته خودم (بیولوژی) بودم، ولی پس از اخذ لیسانس و ازدواج، همه آن ها گویی یک باره فراموش شدند. نه خودم و نه همسرم، بیش از زندگی کردن به چیزی نمی اندیشیم. یک نوع رکورد و جمود فکری خود و خانواده ام را فرا گرفته است؛ نه خودم مطالعه می کنم نه او و نه برای آینده، برنامه بهتری داریم.
وقتی با همسرم برای لحظاتی تنها می شویم، حرفی برای گفتن نداریم. این از جنبه علم و اطلاعات روزمره زندگی ولی در جنبه اخلاقی و معنوی هم وضع بهتری نداریم. هیچ نکته با فضیلت اخلاقی به زندگی ما افزوده نشده است. با اینکه هنوز در سنین جوانی زندگی هستم، خود را پیرتر و فرسوده تر از آنچه باید باشم، می بینم. ای کاش، رود زلالی به مرداب زندگی ما می ریخت و حرکتی از نو آغاز می شد! »
بیایید جملاتی را از زبان یک سخنران که در جشن فارغ التحصیلی دانشجویان دانشگاه، بیان شده است، با دقت مرور کنیم:
« به پیشرفت خود ادامه دهید. مبادا به خواب رخوت فرو روید. بگذارید این آغاز پیشرفت شما باشد، نه پایان آن. تا زمانی که تلاش می کنید، زنده هستید و حیات دارید و در غیر این صورت، حیات را در معنای حقیقی آن از دست داده اید.»
اگر خود شکوفایی را در دو جنبه دانش و ارزش زندگی، تحقق بخشیدیم، مظهری از کمال را در خود یافته ایم و چنانچه یکی بدون دیگری حضور یافت، کمال طلبی حاصل نمی شود. دانش افزایی و ارزش افزایی، بدون خطر کردن و تحمل شداید، چندان امکان پذیر نیست. لذا اگر می بینیم که جوانان بیش از سالمندان به دانش افزایی و خودشکوفایی گرایش دارند، علت آن را باید در جرأت و جسارت آنان برای نوآوری، خود آفرینی و خودشکوفایی، جستجو نمود. طبیعتاً در این طی طریق، امکان خطا و غفلت هم وجود خواهد داشت. ولی هرگز به جهت اشتباهات احتمالی، نباید پا از میدان بیرون کشید.
توصیه های تربیتی
** برای خود شکوفایی، باید ابتدا تضادهای درونی خود را بشناسیم و آن ها را حل کنیم. این مقدمه ای برای وحدت شخصیت بوده و خودشکوفایی را ممکن می سازد.تضادهای درونی، مانع هر گونه تصمیم گیری به موقع خواهد شد و رشد شخصیّت را متوقف خواهد نمود. مطالعه کتب مفید روان شناسی و خودشناسی می تواند در این زمینه به انسان یاری رساند.
** بالا بردن اطلاعات در مورد زندگی، همسر و فرزندان، بر موفقیت های ما می افزاید و اعتماد به نفس را در برخورد با مشکلات روزمره، تقویت می نماید. این امر به جای غافلگیر شدن در برابر موقعیت های جدید، ما را یک گام جلوتر از همسر و فرزند قرار می دهد، به گونه ای که مثلاً قبل از آنکه فرزندان مان به دوره نوجوانی برسد و تب و تاب این دوره وی را در خود گیرد، ما با اطلاع قبلی به استقبال شرایط جدید رفته، خود را مهیّای برخورد مطلوب در آن زمینه می نماییم.
**
بخش عمده ای از خودشکوفایی، در پرتو فضیلت های اخلاقی امکان پذیر است. باید برای رشد و گسترش جنبه اخلاقی خود، رابطه خود را با خدا، معنویّت و دیانت محکم تر سازیم و یک سپر دفاعی نیرومند در برابر هجوم ناملایمات روحی در خود ایجاد کرده، ارزش های زندگی را بشناسیم و از آن ها محافظت کنیم.** مفهوم عمیق خودشکوفایی، زمانی در زندگی تجلی خواهد نمود که با هشیاری و فراست، گوش به زنگ حالات روانی اطرافیان و اعضای خانواده خودمان باشیم. به مجرد مواجهه با نشانه های رفتاری، آنها را بی اهمیت تلقی نکنیم و با همه وجود در صدد بر طرف کردن آن ها برآییم. این گونه هشیاری روانی، موقعیت مطلوبی برای ما نزد دیگران به وجود خواهد آورد.
از والاترین اهداف ازدواج و به عنوان یك نیاز اساسی آدمی، برخورداری از آرامش روان و آسودگی خاطر است كه خود لازمه اعتلای وجود شكوفایی همه قابلیت ها و همگامی در مسیر رشد وكمال است ؛اگر چه از تنهایی به درآمدن وتشكیل خانواده نیز پاسخ گوی ارضای كششهای غریزی ونفسانی است وفرزنداوری نیز از نتایج قهری ازدواج است ،لیكن ازدواج از مهمترین عوامل موثر در آرامش روان است.
پر واضح است كه رسیدن به ساحل آرام زندگی و بهره مند شدن از سرچشمه ی آرامش روان ، انتخاب همسری است همراه، همراهی است هم اندیشه، هم اندیشهای است خداجو، خداجویی است حقیقت گو وصبور، وصبوری است كه وجود آرامش آمیزه های است از مهر ومحبت،عطوفت ومنطق و استواری ؛بنابراین برترین معیار سعادتمندی در زندگی همسران ،آرامش روان است كه مناسب ترین سكوی خودشكوفایی است.
فرآوری: کهتری بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع:
روان شناسی خانواده، همسرانی برتر/دکتر افروز
خانواده متعادل/ دکتر شرفی
