نگاهی به تصویر زن؛ ریحانه ی آفرینش

" نگاهی به تصویر زن در رسانه های آسیا و اقیانوسیه"

امروزه رسانه ها قوی ترین ابزارها برای طرح و رواج اندیشه ها و کارآمدترین وسایل برای نفوذ فرهنگها و نگرشها به قلب جوامع هستند. از این رو نام "رسانه ها" سرفصل بسیاری از مباحث اجتماعی قرار گرفته و در این میان مبحث زن و رسانه ها از اصلی ترین موضوعاتی است که طی دهه گذشته مورد نظر اندیشمندان، جامعه شناسان و بویژه دست اندرکاران مسایل زنان بوده است.

واقعیت این است که نزول شخصیت و تصویر زن در رسانه ها در سراسر جهان و از نظر عموم مردم به عنوان مانعی برای رشد زنان شناخته شده و موضوع «زن و رسانه ها» شاید از معدود موضوعاتی باشد که در بین دیدگاههای مختلف در حوزه مباحث زنان، نظرات مشابه و مشترکی در قبال آن وجود دارد.

جامعه شناسان بر این باورند که نقش عمومی رسانه های فراگیر، چه در کشورهای پیشرفته و چه در کشورهای در حال توسعه، نادیده گرفتن «قدرت و تواناییهای انسانی زن» و« تثبیت ضعف» او در میدانهای گوناگون زندگی است.

معرفی زن به عنوان موجودی که با بهره گیری از ظواهر خود به نقش آفرینی در جامعه ادامه می دهد و به عبارتی جعل نقش کاذب «تفریحی» و «جنسی» برای زن، هویتی ضد تاریخی است که نحوه حضور انسانی او را در دورانهای مختلف حیات بشری مخدوش ساخته است.

این حرکت ضد فرهنگی رسانه ها اثرات بسیار منفی را بر فرهنگ و نیز بر رشد و توسعه جوامع داشته و حتی می تواند با تأثیر بر سیاست گزاریهای ملی کشورها به دلیل رواج نگرشهای غلط، سرعت رشد را کند ساخته و موجب عقب ماندگیهای مضاعفی بویژه درعرصه فرهنگی شود.

درست در دل طبیعت، به دور از هر گونه دغدغه‌های شهری، در آن هنگام که زنان شهری با تجهیزات مدرن، زندگی را می‌گذرانند، همچنان می‌توان از زنانی گفت که محیط طبیعی و خصوصیات نژادی بر آنها غلبه دارد و شرایط زندگی اجتماعی آنها را تعیین می‌کند.

در استان فارس مردمانی به نام ایل قشقایی زندگی می‌کنند که به عنوان بزرگ‌ترین ایلات کوچ‌رو در ایران، دارای آداب و سنن خاصی هستند و شاید دیگر در ذهن ما زنان به اصطلاح متجدد شهری نگنجد که حتی موبایل در زندگی زنان این ایل جایی باز نکرده است.

هر صبح با بانگ خروس بیدار می‌شویم. نماز می‌خوانیم و بعد از سپیده صبح دیگر از خواب خبری نیست. بعد از جارو و نظافت، با پخت نان تیری، صبحانه را برای فرزندان تهیه می‌کنیم و بعد از مشک زدن ودرست کردن کشک، دام‌ها را با چوپان به چرا می‌فرستیم که البته بردن دام به چرا، وظیفه مردان ایل است. اگر هم در ساعت 9، وقت اضافی داشته باشیم، یکی دو ساعتی را به گلیم‌بافی و قالیبافی اختصاص می‌دهیم.

تا آن‌جا که مطالعات لازم درباره‌ی زن اجازه می‌دهد، ما با دو مسأله‌ی بسیار با اهمیت رو به رو هستیم. یکی این‌ که تحولی را که شناسایی و ارزیابی شخصیت زن در امتداد تاریخ به خود دیده است در صنف مرد نمی‌بینیم. مگر همان تحولی را که درباره‌ی شناخت و ارزیابی شخصیت انسان به طور کلی صورت گرفته است.

تحول مزبور چه علت داشته است؟

دوم این‌که آیا می‌توان درباره‌ی شناسایی و ارزیابی زن به یک نظریه قاطعانه و جمله‌ی نهایی رسید یا نه؟

اما درباره‌ی مسأله‌ی اول، تحولات حاکمه درباره‌ی موجودیت زن، یک جریان تاریخی بوده که ناشی از خصوصیت‌های عارضی مانند برتری قدرت و اختصاصات جغرافیایی و روابط و مسایل اقتصادی و چگونگی ارزیابی سیستم خانوادگی و پدیده‌های اخلاقی و عقیدتی به طور عموم بوده است.

جدا ساختن شخصیت انسانی زن از مرد، و سپس آن‌را به عنوان یک حقیقت دیگر در مقابل مرد بر نهادن، به هیچ اصل اساسی تکیه نمی‌کند. با کمال علاقه خواستار نظریات شما درباره‌ی موجودیت روحی صنف زن می‌باشیم.