واجبات و مستحبات وضو

در وضو واجب است صورت و دست ها را بشویند و جلوی سر و روی پاها را مسح کنند.

در صورت را باید از بالای پیشانی - جایی که موی سر بیرون می آید - تاآخر چانه شست ، و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست قرار می گیرد، بایدشسته شود، و اگر مختصری از این مقدار نشوید، وضو باطل است .

برای آنکه یقین کند این مقدار کاملا شسته شده ، باید کمی اطراف آن را هم بشوید. اگر صورت یا دست کسی کوچک تر یا بزرگ تر از معمول مردم باشد، باید ملاحظه کند که مردمان معمولی تا کجای صورت خود را می شویند، او هم تا همان جا رابشوید.

اگر دست و صورتش هر دو بر خلاف معمول باشد، ولی با هم متناسب باشند، لازم نیست ملاحظه معمول را بکند، بلکه به دستوری که در مسأله پیش گفته شد،وضو بگیرد. و نیز اگر در پیشانی او مو روییده یا جلوی سرش مو ندارد، باید به اندازه ی معمول پیشانی را بشوید.اگر احتمال دهد چرک یا چیز دیگری در ابروها و گوشه های چشم و لب او هست که نمی گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو بازرسی کند که اگر هست برطرف نماید. اگر پوست صورت از لای مو پیدا باشد، باید آب را به پوست برساند، واگر پیدا نباشد، شستن مو کافی است و رساندن آب به زیر آن لازم نیست .

اگر شک کند که پوست صورت از لای مو پیدا است یا نه ، بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.

شستن توی بینی و مقداری از لب و چشم که در وقت بستن دیده نمی شود واجب نیست ، ولی برای آنکه یقین کند از جاهایی که باید شسته شود چیزی باقی نمانده ، واجب است مقداری از آنها را هم بشوید. و کسی که نمی دانسته باید این مقدار را بشوید اگر نداند در وضوهایی که گرفته این مقدار را شسته یا نه ، نمازهایی که خوانده صحیح است .

باید صورت را بنابر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر ازپایین به بالا بشوید، وضو باطل است و دست ها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.

گر دست را تر کند و به صورت و دست ها بکشد، چنانچه تری دست به قدری باشد که به واسطه ی کشیدن دست آب کمی در آنها جاری شود، کافی است .بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ رااز آرنج تاسر انگشت ها بشویدو برای آنکه یقین کند آرنج را کاملا شسته ، باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.

کسی که پیش از شستن صورت دست های خود را تا مچ شسته ، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است .

در وضو شستن صورت و دست ها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می باشد. و اگر با یک مشت آب تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می شود چه قصد بکند یک مرتبه را، یا قصد نکند.

بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند، و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پایین مسح نماید.

یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است جای مسح می باشد، و هرجای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است

احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید.

لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد، بلکه بر موی جلوی سر هم صحیح است ،ولی کسی که موی جلوی سر او به اندازه ای بلند است که اگر مثلا شانه کند به صورتش می ریزد یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح کند یا فرق سررا باز کرده ، پوست سر را مسح نماید، و اگر موهایی را که به صورت می ریزد یابه جاهای دیگر سر می رسد جلوی سر جمع کند و بر آنها مسح نماید یا بر موی جاهای دیگر سر که جلوی آن آمده مسح کند باطل است .

بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند.

پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است ، ولی بهتر، بلکه احوط آن است که با تمام کف دست ، روی پا را مسح کند.اگر در مسح پا همه دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد صحیح است.

در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بکشد، و اگر دست را نگهدارد و سر یا پا را به آن بکشد، وضو باطل است . ولی اگر موقعی که دست را می کشد سر یا پا مختصری حرکت کند، اشکال ندارد.

جای مسح باید خشک باشد و اگر به قدری تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است ، ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعداز مسح در آن دیده می شود، بگویند فقط از تری کف دست است ، اشکال ندارد.اگر برای مسح ، رطوبت در کف دست نمانده باشد، نمی تواند دست را با آب خارج ، تر کند بلکه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.

اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را با همان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.

مسح کردن از روی جوراب و کفش باطل است ، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد. و اگر روی کفش نجس باشد، باید چیز پاکی برآن بیندازد و بر آن چیز مسح کند.

اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح ، آن را آب بکشد،باید تیمم نماید.