میان دو آتش

«در فضای تداعی خیالی تولر گشوده می‌شود: تصور او از جنگ داخلی اسپانیا در مرحله‌ی واپسین که فرانکو پیروز می‌شود، همچنین شکست اقدامات مددکارانه‌ی تولر برای کودکان گرسنه‌ی اسپانیا. صحنه با حلقه‌ای از تماشاگران احاطه شده، جایگاه تداعی‌کننده‌ی یک میدان گاوبازی هم هست. در میان تماشاگران هلهله‌گر خوشحال از خون‌ریزی در میدان، بیش از همه، کودکانی جلب نظر می‌کنند که محو بازی شده‌اند. لباس‌های تولکیرش زلم‌زیمبوی لباس‌های گاوبازان سواره را دارد. تولر بی‌شباهت به گاو نری نیست که ضربت خورده دور خودش می‌چرخد. صحنه می‌تواند با تبدیل شدن به دوئلی پوچ مضمحل شود.»^[1]

تولر در هتلی در آمریکا یک اتاق دارد. او این اتاق را و تمام شرایط را برای مرگ مهیا کرده است و در همان هتل، فردی به نام تولکیرش قصد دارد به او در این کار یاری برساند.

تولر می‌خواهد خود را دار بزند و در همان حال با هذیان‌گویی سعی می‌کند کار خود را توجیه کند. هذیان‌گویی‌های او متن را به پیش می‌برند و کلام را استعلا می‌بخشند. او راهی را برای توجیه عمل خود در پیش می‌گیرد که به متنی شاعرانه و گاه هستی‌شناسانه می‌انجامد.

این بار مترجم باسابقه‌ی ادبیات آلمانی، به‌سراغ نمایشنامه‌ای متفاوت از آلبرت اوسترمایر شاعر رفته است. از عبداللهی پیش از این هم برگردان‌های دیگری در زمینه‌ی شعر وارد بازار نشر شده است که برای نمونه، به سکوت آینده‌ی من است، مجموعه‌ی شعرهای عاشقانه‌ی اریش فروید، اکنون میان دو هیچ از فردریش ویلهلم نیچه و ساعات و روایات عشق و مرگ که متعلق به ریلکه است، می‌توان اشاره کرد. علی عبداللهی در زمینه‌های دیگر هم ترجمه‌هایی دارد که در سطح خود قابل ملاحظه هستند. او در سال 1347، در یکی از توابع بیرجند به دنیا آمده است و بعد هم با تحصیل آکادمیک زبان آلمانی، راه خود را در دنیای ترجمه باز کرده است.

و اما آلبرت اوسترمایر که هرچه بنویسد، جوهری از شعر را با خود دارد، در سال 1967 در مونیخ دیده به جهان گشود. او از شاعران و نمایشنامه‌نویسان مطرح امروز آلمان است که از آثار دیگر او می‌توان دل شعر افسانه‌ها را نام برد.

این کتاب بخت آن را داشته است که نویسنده‌اش در کنار مترجم، آن را به جمع خوانندگان مشتاق ببرند و گروهی از خوانندگان نیز این شانس را داشته‌اند که هم متن را به زبان اصلی بشنوند و هم نویسنده‌ی نمایشنامه را از نزدیک ببینند؛ اگرچه همان‌طور که خود عبداللهی در ابتدای کتاب اشاره می کند، پروسه‌ی چاپ و نشر کتاب بیش از آن چیزی که باید طول کشیده و دوستداران نمایشنامه را در انتظار گذاشته است. درهرحال، این کتاب با شیوه‌ی خاص نگارشش، نبود علائم سجاوندی و همین‌طور نثر هذیان‌وار و پراکنده‌گویی‌هایش، هم‌اکنون در بازار موجود است.

«نبردی که حواسَت را ضعیف می‌کند یک

نظم خودش را هم دارد

کشیده می‌شود با این

کشتی کوچک کاغذی دو

که تو کاغذش را از کتاب‌ها

می‌کنی می‌بلعی سه

با کلمات خشم‌آلود چهار

تا روده‌هایت طغیان می‌کنند پنج

چشم‌هایت سرسری می‌گذرند

از هر چه زبان شش

تو یک کودکی هفت

که به فرقه‌ها دل می‌بندد هشت

برای انجام کاری کارستان نُه»^[2]

نوشتار اوسترمایر در این نمایشنامه، اُپراگونه‌ای سیال در دغدغه‌های چیستی موجودیت امروزین است. متن گاهی خسته کننده می‌شود، بس که شعار می دهد و آن قدر که در خود می پیچد، ولی این ها همه ی آن چیزی نیست که می توان در مورد این متن گفت؛ شوریدگی کلام، خواننده را به پیش می برد و آن چه در کلام نهفته است، دغدغه ای است که انسان معاصر با آن در جدال است.

پی نوشت:

[1] صفحه‌ی 29 و 30 کتاب

[2] صفحه‌ی 58 کتاب