تبیان، دستیار زندگی
در گذشته آموختیم که مدار الکتریکی چیست، چگونه به‌ وجود می آید و اجزای اصلی آن را معرفی کردیم. در اینجا می خواهیم طریقه‌ی رسم مدارهای الکتریکی، یا به عبارتی نقشه‌ی مدارهای الکتریکی را بیاموزیم. مدارهای الکتریکی را به صورت‌های مختلفی رسم می کنند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

در گذشته آموختیم که مدار الکتریکی [TE1] چیست، چگونه به‌ وجود می آید و اجزای اصلی آن را معرفی کردیم. در اینجا می خواهیم طریقه‌ی رسم مدارهای الکتریکی، یا به عبارتی نقشه‌ی مدارهای الکتریکی را بیاموزیم.

مدارهای الکتریکی را به صورت‌های مختلفی رسم می کنند. مهم ترین آنها عبارتند از :

الف) شمای فنی

ب) شمای حقیقی

ج) شمای مسیر جریان

شمای فنی (نقشه‌ی تک خطی مدار):

شمای فنی، نمای ساده‌ی یک خطی است که طرز اتصال قسمت های اصلی مدار (مانند کلید،لامپ[TE2] ، جعبه تقسیم، فیوز و ...) را، بدون سیم های کمکی نشان می دهد. تعداد سیم های موازی به وسیله‌ی رسم خطوط کوتاه مایل روی قسمت های مختلف مشخص می شود. اگر تعداد سیم های موازی 3 یا بیشتر شود، می توان تعداد سیم ها را با عدد نشان داد.

در کل می توان گفت، شمای فنی، لوله های سیم کشی رابط بین اجزای مدار را نشان می دهد و تعداد سیم هایی را که از داخل لوله می گذرد مشخص می کند. در شکل زیر نمونه ایی از یک شمای فنی را مشاهده می کنید:

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

شمای حقیقی
شمای حقیقی در اصل یک نقشه‌ی عملی است و برای نشان دادن طریقه‌ی اتصال کلیه‌ی سیم های رابط به کلیدها و اجزای دیگر مدار به کار می رود. در واقع شمای حقیقی تا حدودی محل واقعی قرار گرفتن اجزای مدار را نشان می دهد. شکل زیر شمای حقیقی همان مدار را نشان می دهد :
انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

پریزها، جعبه های تقسیم و اتصالات داخل آنها را می توان با حرف X و یک اندیس عددی نشان داد ولی در اغلب نقشه‌ها، جعبه تقسیم را با علامت استاندارد نشان می دهند و برای جلوگیری از شلوغی نقشه از گذاشتن حروف روی جعبه و اتصالات داخلی آن خودداری می کنند.

شمای مسیر جریان

شمای مسیر جریان همان طور که از اسم آن پیداست، مسیر عبور جریان را از مدار به طور ساده نشان می دهد. که شمای مسیر جریان مدار بالا به صورت زیر نمایش داده می شود :

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

علائم الکتریکی
برای اینکه نقشه ها در تمام دنیا یکنواخت باشند و یک مفهوم را به بیننده برسانند باید با علائم الکتریکی مورد قبول تمام کشورها همراه شوند و تمام برق کاران نیز با آن علائم آشنا گردند تا اگر نقشه‌ایی را ملاحظه کردند، بتوانند دیدگاه نقشه کش را استنباط کنند و به کار ببرند.

به همین منظور در اینجا چند مورد از علائم الکتریکی (مواردی که در بالا از آنها استفاده شده است) را معرفی می کنیم:

هادی (سیم) فاز به طور کلی

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

هادی ویژه، مثلا سیم نول

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

سیم محاف1 مثلا برای زمین کردن،

نول کردن یا اتصال حفاظتی

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

فیوز، به طور کلی

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

لامپ رشته ای

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

نام وسیله

شمای فنی

شمای حقیقی

کلید یک پل

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

انشعاب یا جعبه‌ی تقسیم با تغذیه از سمت چپ

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

انواع نقشه‌های مدارهای الکتریکی

بخش پژوهش‌های دانش آموزی تبیان

تهیه : نسیم گنجی

تنظیم : اعظم اژدری

مطالب مرتبط:

مدارهای الکتریکی

نحوه ساخت مدارات الکترونیکی