مرتضی ممیز پدر گرافیک ایران

مرتضی ممیز چهار شهریور سال 1315 در تهران به دنیا آمد

وی در سال 1344 از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و 3 سال بعد گواهینامه طراحی غرفه و ویترین و معماری خود را از مدرسه عالی هنرهای تزیینی پاریس دریافت کرد.

دوره اخذ لیسانس ممیز 11 سال به طول انجامید و وی در این دوره به کارهای مختلفی از جمله کار در آتلیه گرافیکی مشغول بود. ممیز در سال 1348 پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را به دانشکده هنرهای زیبا ارایه داد.

بنیان‌گذاری این رشته برای دانشجویان هنر باعث شد تا سیستم ناقص گرافیک جان بگیرد و تلاشی را آغاز کند. تا این سال ممیز به‌ غیر از طراحی گرافیک برای کتاب‌ها و پوسترها، تلاشی را تحت عنوان مدیر هنری در مجلاتی چون ایران آباد، کتاب هفته، کیهان هفته، فرهنگ، کاوش، نگین آغاز کرد.

تنوع و تعدد فعالیت‌های هنری استاد نشان از تلاش‌ها و كوشش‌های بی‌بدیل و متنوع دارد. طراحی صحنه و لباس تئاتر و فیلم، طراحی نشریات، روی جلد كتاب و پوستر، نگارش مقالات متعدد و برگزاری سخنرانی در مورد طراحی و گرافیك و پوستر، نگارش مقدمه برای كتابهای گرافیك مختلف، نگارش مقالات برای كتابها و نشریات خارجی، برپایی نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی داخلی و خارجی، موسس و مدرس گروه گرافیك دانشكده هنرهای زیبا و تدریس طراحی و گرافیك، موسس و رئیس هیات مدیره انجمن طراحان گرافیك ایران، كارگردانی چند فیلم كوتاه و... ازجمله این تعدد و تنوع فعالیت‌های هنری او به شمار می‌رود.

استاد ممیز «هنر گرافیك در ایران» را در سال 1353 به زبان انگلیسی با همكاری انتشارات شورای عالی فرهنگ و هنر منتشر كرد.

او همچنین مقالات متعددی با عنوان‌های متنوع شامل: مقبولیت گرافیك ایران، هوشیاری بیشتری لازم بود، دانشگاه هنرهای زیبا، در و سردر، گرافیك معاصر ایران، ظروف مرتبطه، ارتباط بصری شكل با مفهوم حروف فارسی، پوستر جشنواره‌های سینمایی، پوستر فیلمهای سینمایی و طراحان ایرانی، پوسترهای سینمایی، نشانه‌هایی از مكتب گرافیك لهستان، بزرگداشت ششمین سالگرد دانشكده هنرهای زیبا، فردوسی یعنی هویت ارجمند ایرانی، رستم زمان كیارستمی، هنرمندی در راه است، درباره كتاب هنر، درختانی با سیبهای افتاده، درایت می‌خواهد و مرد كهن، در جستجوی شیوه‌های نوشتن مناسب نام فیلم، جایزه‌ای برای سفارش‌دهندگان، دو راه دو دنیا، هنر برای ورزش، تاریخچه هنر پوستر در ایران، در حاشیه خاطره سهراب سپهری، دانشكده هنرهای زیبا در نیم قرن، هزار و یك رمز طراحی نشانه، طراحی در جلد كتاب، راهی دشوار، هدفهایی دوردست، مساله بیان تصویری و سلیقه هنرمندان، تجدد در گرافیك ایران، زندگی آزمایش است نه آسایش، دنیای بی‌واسطه بیان تصویری، تدریس هنر، هنر رزمنده، رسولان كوچك ناشناخته، نهایت خبرگی و پایبندی به اصول، سلیقه مردم سبب موجودیت یافتن پوسترهای مبتذل نیست، پیدایش و سیر تحول هنر خط، 3 نظر درباره سومین بینال تهران، درباره اصالت نقاشی سنتی ما، نقاشی در جامعه ما مطرح نیست، دومین نمایشگاه آثار طراحان گرافیك ایران و نتایجی كه باید...، گرافیك محیطی، گرافیك و معماری، بهترین كتابی كه در سال خواندید كدام است، نمایشگاه پوسترهای سینمایی ایران، سپهری و... را در ماهنامه‌ها و نشریات آدینه، تصویر، تماشا، دانشمند، دنیای سخن، رودكی، فرهنگ و زندگی، كلك، كیان، گفتگو، رستاخیز، فیلم، فرهنگ و سینما، كیهان فرهنگی، نگاه نو، معماری و شهرسازی و... به چاپ رسانده است.

وی در آذرماه سال 1383 به‌عنوان استاد برجسته فرهنگستان هنر، در مراسمی، ازسوی سیدمحمد خاتمی رییس جمهوری وقت تجلیل شد.

ممیز در سال‌های 1350 تا 52 طراحی و کارگردانی سه فیلم انیمیشن برای جشنواره فیلم‌های کودکان کانون پرورش فکری تهران را در پرونده کاری خود داشته است.

وی در طول فعالیت‌های هنری خود بیش از 10 نمایشگاه اختصاصی از 1339 تا 1377 در تهران و 2 نمایشگاه اختصاصی در آلمان و بیش از 74 نمایشگاه گروهی در ایران، آلمان، فرانسه، آمریکا، بلژیک، فنلاند و یوگسلاوی برپا کرد و طراحی گرافیکی و تهیه پوستر برای صدها جلد کتاب و نشریات مختلف توسط او انجام گرفت.

در سال 1375 در آستانه 60 سالگی دوستان وی در نگارخانه لاله تهران به پاس 40 سال کار حرفه‌ای، نمایشگاهی از تصویرسازی‌های او را در معرض دید عموم قرار دادند.

او در سال‌های پایانی عمر خویش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد و از 23 آبان‌ سال 1384 برای تازه‌ترین دور شیمی‌درمانی، در بیمارستان آبان تهران بستری شد و چند روز بعد حالش رو به وخامت نهاد و سرانجام در 5 آذر سال 1384 در سن 69 سالگی درگذشت.

سایت خانه هنر

روزنامه همشهری