سکینه علیهاالسلام، بانوی فضلیت ها

پنجم ربیع الاول، یادآور وفات حضرت سکینه علیهاالسلام یکی از بانوان بافضیلت، و از ستارگان درخشان آسمان علم و ادب و عفت می‏باشد. او پرورش یافته پدری چون امام حسین علیه ‏السلام و مادری فداکار چون رباب، و تحت حمایت و تربیت عمه ‏ای چون زینب کبری علیهاالسلام و برادر بزرگواری همانند امام سجاد علیه‏ السلام بود و توانست از برترین زنان عصر خویش گردد.

حضرت سکینه علیهاالسلام در طول زندگی خویش، حوادث و تحولات گوناگون سیاسی و اجتماعی، از جمله واقعه عظیم عاشورا را به چشم دید و به عنوان یکی از بازماندگان خاندان امامت، پیام‏رسان اهداف و احکام والای اسلام به شمار می‏آمد. وی با برگزاری محافل و مجالس علمی و ادبی، و نیز تبیین معارف بلند دینی در قالب اشعار نغز و فصیح و کم‏ نظیر خویش، خدمت بسیار ارزشمندی به عالم اسلام نمود و الگوی بسیار خوبی برای همه بانوان جهان گردید.

طلوع خوبی ها

در تاریخ درباره سال ولادت حضرت سکینه علیهاالسلام خبر دقیقی نیامده است، ولی با توجه به سال وفات آن حضرت (سال 117ق) که همه تاریخ نگاران بر آن اتفاق نظر دارند، وی در سال 47 ق چشم به جهان گشوده است.

پدر بزرگوارش امام حسین علیه‏السلام از خاندان امامت و مادرش رباب دختر امرء القیس بن عدی (شاعر معروف و بزرگ عرب) بود که از زنان فاضل و شاعر زمان خویش به شمار می‏آمد. وی در جریان کربلا حضور داشت و یک سال بعد از آن حادثه، در مدینه از شدت حزن جان باخت.

مورد علاقه پدر

امام حسین علیه‏السلام علاقه بسیار زیادی به دخترش سکینه علیهاالسلام داشت، به طوری که این محبت و دوستی را در قالب شعری به این مضمون ابراز می‏نمود: «خانه‏ای را دوست دارم که سکینه و رباب من در آن خانه باشند. من آن‏ها را خیلی دوست دارم و تمام اموال خود را صرف آسایش آن‏ها می‏کنم. کسی حق ندارد مرا در این دوستی سرزنش کند، خواه در حیات یا در ممات من».

دفاع از ولایت

حضرت سکینه علیهاالسلام همواره از حریم امامت و ولایت دفاع می‏کرد. هنگامی که خالدبن عبدالملک والی مدینه بود، در روزهای جمعه به سخنرانی می‏پرداخت و به ساحت مقدس امیرمؤمنان علی علیه ‏السلام دشنام می‏فرستاد و جسارت می‏کرد. این خبر به حضرت سکینه علیهاالسلام رسید. وی هر هفته در روزهای جمعه به همراه کنیزان خود در محل حضور پیدا می‏کرد و در مقابل بی‏حرمتی ‏ها وهتک حرمت خالد می‏ایستاد و با کنیزان خویش، او را نفرین می‏کرد. خالد چون جرأت آزار و اذیت آن حضرت را نداشت، به اطرافیان خود دستور می‏داد تا به کنیزان آن حضرت حمله کنند و آن‏ها را متفرق سازند.

ازدواج و فرزندان

حضرت سکینه علیهاالسلام در زمان پدرش با پسرعمویش عبداللّه‏ اکبر فرزند امام حسن علیه ‏السلام ازدواج کرد که وی در واقعه عاشورا به شهادت رسید. پس از او، با مصعب بن زبیر والی بصره ازدواج کرد و برادرش امام سجاد علیه‏ السلام عقدشان را جاری ساخت. مصعب، مهریه او را بیش از هزار درهم قرار داد. پس از کشته شدن مصعب توسط عبدالملک بن مروان، عده‏ای از مردم کوفه به خواستگاری حضرت سکینه برای عبدالملک رفتند که با مخالفت شدید ایشان مواجه شدند. بنا به روایتی، آن حضرت دو فرزند، یکی پسر و دیگری دختر داشت که در کودکی از دنیا رفتند.

سفرهای پر برکت

حضرت سکینه علیهاالسلام به همراه پدر از مدینه به مکه رفت و از آن جا، به کربلا قدم نهاد. بعد از شهادت پدر و نزدیکانش، با حزن و اندوه بسیار و تحمل سختی‏های فراوان، به همراه کاروان اسیران به کوفه و از آن جا به شام رفت. حضرت سکینه علیهاالسلام هیچ گاه بی‏وفایی مردم کوفه و وعده‏های دروغینی را که به پدرش امام حسین علیه‏السلام داده بودند، فراموش نکرد. زمانی عده‏ای از مردم کوفه نزد آن حضرت آمدند تا بر او سلام نمایند. او در کمال نارضایتی و حزن و اندوه به آن‏ها چنین فرمود: «خدا می‏داند که من از شما خشمگینم. شما جدم علی علیه‏السلام را به قتل رساندید؛ عمویم حسن و پدرم حسین و برادرم علی و همسرم مُصعب را کشتید.»

 او سپس برای وداع دوباره با پدربزرگوار و دیگر شهدا، در اربعین حسینی به کربلا بازگشت و از آن جا به طرف مدینه حرکت کرد. او در این مسافرت پر فراز و نشیب، آثار ارزشمندی از خود بر جای گذاشت و همگان را از قدرت استعداد و فصاحت و بلاغت خویش، آگاهی بخشید. حضرت سکینه علیهاالسلام چندین سفر به حج رفت که بزرگان اهل مکه، از او به بهترین شیوه استقبال می‏کردند و به هر منطقه‏ای که قدم می‏گذاشت، مایه خیر، برکت و افتخار افراد آن منطقه می‏شد و از ایشان به نحو شایسته‏ای استقبال می‏کردند.

حافاظ حریم عفاف

حضرت سکینه علیهاالسلام آن چنان به پوشش و حجاب اهمیت می‏داد که وقتی از منزل خارج می‏شد، حتی دربان خانه ‏اش نمی‏ دانست که خانم بیرون رفته یا کنیزی از منزل خارج شده است. امام باقر علیه ‏السلام نیز در این ‏باره می‏فرماید: «هر گاه حضرت سکینه علیهاالسلام می‏خواست از راهی عبور کند، جوانان بنی‏هاشم مسیر راه را محافظت می‏کردند تا کسی چشمش به جمال و قامت او نیفتد». پس از جریان عاشورا و در سفر اسارت نیز، آن حضرت همیشه در اندیشه رعایت حجاب و اجرای رسالت دینی خویش بود.

تجلّی فضیلت

حضرت سکینه علیهاالسلام ، بانویی بود که در طول زندگی پربرکت خویش، درب خانه فضیلت و سیادت را گشوده داشت و آستان کمال و بلاغت را در اجرای احکام شریعت بر روی همه باز نمود و پیام نبوت و امامت را به مردمان رساند. حضرت سکینه علیهاالسلام ، با توجه به تغییرات اجتماعی، موضع‏گیری کرده و در تحولات بزرگی چون حادثه کربلا، انقلاب بزرگ و بی‏سابقه کوفه و شام، قتل عام مردم مدینه، آتش زدن مکه و ... از فرصت استفاده کرده و اخبار آل محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله را با بهره‏گیری از فنون ادبی، به گوش همگان رسانید.  حضرت سکینه علیهاالسلام علاقه زیادی به شعر داشت و افزون بر این که خود شعر می‏سرود، منزلش نیز محفلی برای نقد و بررسی اشعار شاعران بزرگ و معروف عرب به شمار می‏آمد. هرگاه اختلاف نظری بین شاعران پدیدار می‏گشت، نزد آن حضرت می‏رفتند و داوری او را ملاک قبولی یا رد اشعار خود می‏دانستند. آن حضرت در پشت پرده قرار می‏گرفت و توسط کنیزی که او نیز در ادبیات مهارت داشت، اشعار را دریافت می‏کرد. بعد حضرت با توجه به شعر شاعران، جوایزی برای شعر آن‏ها در نظر می‏گرفت. محققان، اندیشمندان و راویان حدیث، برای برطرف ساختن شبهه‏ها و پرسش‏های علمی و فقهی خود، به منزل حضرت سکینه علیهاالسلام مراجعه می‏کردند. هم‏چنین آن حضرت، منزل خود را ، محفل زنان و دختران عرب قرار داده بود و تبلیغ دین خدا را از راه این محفل ادبی انجام می‏داد.

هنگامه عروج

حضرت سکینه علیهاالسلام پس از حدود هفتاد سال عمر سراسر پرافتخار و عظمت، سرانجام در ظهر روز پنجشنبه، پنجم ربیع الاول سال 117ق، در مدینه جان به جانان سپرد. پس از رحلت آن حضرت ، خالد بن عبدالملک، حاکم مدینه، با عده زیادی از مردم در محل حضور یافت و بر پیکر پاک آن حضرت نماز خواند و سپس مردم دسته دسته بر او نماز خواندند. آن گاه امام زین العابدین علیه‏السلام امر فرمود تا مقدار زیادی عطر و عود تهیه کردند و آنها را در اطراف جنازه گذاشتند و شمع‏های زیادی افروختند و تا صبح روز بعد ، در آن جا به قرائت قرآن پرداختند. سپس امام سجاد علیه‏السلام بر جنازه آن حضرت نماز خواند و آن بدن پاک را در مدینه منوره به خاک سپرد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه