ادبیات معاصر ایران بدون طرفدار !

در روسیه ادبیات معاصر ایران طرفدار ندارد

گفت‌وگو با یوگنیا نیکیتنکو، دانشجوی زبان و ادبیات فارسی در روسیه

یوگنیا نیکیتنکو 23 ساله و ساکن مسکو است. او در دانشگاه دولتی علوم‌انسانی مسکو مشغول به تحصیل در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی است و دوست دارد که دربار‌ه‌ی ادبیات کلاسیک فارسی بیشتر تحقیق کند.  یوگنیا در زمینه‌ی نثر فنی و بدایع‌الوقایع زین‌الدین واصفی که در تاشکند نوشته شده، تحقیق می‌کند. او که تازه در ابتدای کار تحقیقش است به ایران آمده تا بتواند با کمک استادان ایرانی در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کند.

فارسی را کجا یاد گرفتید و چه مشکلاتی در این زمینه داشتید؟

من در دانشگاه فارسی را از استادهایم یاد گرفتم و حدود 6 سال است فارسی صحبت می‌کنم. مشکلی که مردم روسیه دارند تفاوت فرهنگی‌شان با فارسی زبان‌هاست، فرهنگ روسی به فرهنگ اروپایی نزدیک‌تر است برای همین این مشکل فرهنگی یادگیری زبان فارسی را سخت‌تر می کند و مشکل دیگر این است که استاد فارسی زبان که زبان مادری‌اش فارسی باشد در دانشگاه نداریم.

چرا کتاب «بدایع‌الوقایع» را انتخاب کردید؟

علاقه‌ام به نثر فنی باعث این کار شد و تصمیم دارم بعد از اینکه کامل روی این کتاب کار کردم، آن را با کتاب‌های دیگر که نثر فنی دارند مقایسه کنم و سپس درباره بازگشت ادبی تحقیقی انجام دهم چون برایم جالب است که چطور نثر فنی تبدیل به نثر ساده در دوره بازگشت ادبی شده است.

آیا روی موضوع پایان‌نامه‌ای شما، قبلا کسی کار کرده است؟

یک دانشمند بزرگ شوروی قبلا روی «بدایع‌الوقایع» خیلی کار کرد و چند بخش آن را به روسی ترجمه کرد ولی کامل ترجمه نشده است و چند تحقیق هم در این باره نوشته‌اند.

آیا در این زمینه با کمبود منابع روبه‌رو نشدید؟

الان که در ایران هستم سعی می‌کنم منابع خوبی را پیدا کنم چون در اینجا منابع بیشتر است ولی در روسیه هم منابع خوبی در دسترس هست.

در روسیه بیشتر ادبیات کلاسیک مورد توجه و شناخته شده است یا ادبیات معاصر ایران؟

در روسیه ادبیات کلاسیک بیشتر طرفدار دارد و اصلا ادبیات معاصر مورد توجه نیست، چون دانشمندان شوروی بیشتر روی ادبیات کلاسیک کار می‌کردند و این ادبیات کلاسیک را بین مردم ریشه‌دارتر کرده است.

فکر می کنید مردم روسیه چقدر علاقه‌مند هستند که با ادبیات ایران آشنا شوند؟

الان جوان‌ها بیشتر به‌دنبال پول هستند تا زندگی موفقی داشته باشند و اگر کسی زبان و ادبیات خوانده حالا چه فارسی، روسی، انگلیسی و هر زبان دیگری، نمی‌تواند یک کار پر درآمدی پیدا کند برای همین خیلی دنبال یادگیری ادبیات نمی‌روند. اما برای مردم روسیه ادبیات ایران خیلی جالب است و اطلاعات روس‌ها درباره ایران زیاد نیست اما همیشه وقتی من خودم چیزی را برای دوستانم تعریف می‌کنم برای آنها شنیدن درباره ادبیات ایران جالب است.

بیشتر کدام یک از شعرای ایران مورد توجه مردم روسیه است؟

بیشتر خیام، چون تبلیغ زیادی روی خیام شده است و از قرن نوزدهم که خیام به روسی ترجمه شده است مورد توجه بوده است و در روسیه چند تا چاپ رباعیات خیام هم داریم بعد حاف1 فردوسی و سعدی را می‌شناسند. البته مسلمانان روس با مولانا خوب آشنا هستند.

شما کدام یک از شاعران کلاسیک را بیشتر دوست دارید؟

من به حافظ علاقه خاصی دارم و تا به حال چند بار هم دیوانش را خوانده‌ام.

اوضاع ادبیات فارسی در دانشگاه‌های روسیه چگونه است؟

بستگی به دانشگاه دارد، من از دانشگاهی که در آن تحصیل می‌کنم خیلی راضی هستم چون استادان خیلی خوبی داریم ولی دانشگاه‌های دیگر با هم در آموزش تفاوت دارند.