تبیان، دستیار زندگی
سكسكه چیزی است كه بی گمان همه در طول زندگی خود با آن مواجه شده اند. هق هق های بی امانی كه در صورت تداوم، فرد را مستأصل می كند و در مواردی حالت بیماری به خود می گیرد. در زبان لاتین به سكسكه SINGULTUS اطلاق می شود كه از لغت SI...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سكسكه و راه های مقابله با آن


سكسكه چیزی است كه بی گمان همه در طول زندگی خود با آن مواجه شده اند. هق هق های بی امانی كه در صورت تداوم، فرد را مستأصل می كند و در مواردی حالت بیماری به خود می گیرد. در زبان لاتین به سكسكه SINGULTUS اطلاق می شود كه از لغت SINGULT به معنی تلاش برای نفس كشیدن در حین هق هق گریه مشتق شده است. سكسكه همچنان به عنوان یكی از اسرار پزشكی باقی مانده است و تا به حال، نقش و عملكرد مفیدی برای آن شناخته نشده است.

در واقع سكسكه عبارت است از انقباضات ناخودآگاه و مكرر عضله دیافراگم و عضلات تنفسی بین دنده ای.

سكسكه یك علامت است، نه یك بیماری.

در ایجاد سكسكه دیافراگم (عضله بزرگ و نازكی كه قفسه سینه را از شكم جدا می كند) و عصب فرنیك (عصبی كه دیافراگم را به مغز وصل می كند) نقش دارند. معمولاً در حین سكسكه، صدایی تند و سریع كه در اثر حركت غیرارادی عضلات دیافراگم و متعاقب آن بسته شدن سریع تارهای صوتی پدید می آید،شنیده می شود.

تقریباً همه ممكن است دچار سكسكه شوند، حتی جنینی كه در رحم مادر است. اما به طور كلی مردان به مراتب بیشتر از زنان دچار سكسكه می شوند. اما عملاً هر فردی از نوزاد گرفته تا افراد بزرگسال، آن را تجربه می كنند.

سكسكه معمولاً یك مشكل گذرا و خوش خیم است. با این حال، همین عارضه ساده، در صورتی كه بیش از حد ادامه پیدا كند، می تواند آزار دهنده و ناتوان كننده باشد.

در ضایعات مغزی، ضربه و تومورهای مغزی یا به دنبال بی هوشی ها نیز امكان بروز سكسكه وجود دارد. عموماً سكسكه با این علت، خود به خود بهبود یافته و غالباً در افراد مضطرب و دارای استرس بالا و یا متعاقب خبر خوشایند و غم انگیز تظاهر می كند و در برخی مواقع مصرف دارو و سموم نیز علت آن است.


علل ایجاد سكسكه

علل ایجاد سكسكه تحریك اعصابی است كه عضلات تنفسی، خصوصاً دیافراگم را تحریك می كنند. علت سكسكه كوتاه مدت معمولاً ناشناخته است، اما در صورتی كه سكسكه طولانی مدت باشد یا به شكل مكرر رخ دهد، امكان دارد به علت موارد زیر ایجاد شده باشد:

خوردن یا آشامیدن غذا یا نوشیدنی داغ یا مواد تحریك كننده، بیماری پرده جنب (پرده ای كه روی ریه را می پوشاند)، ذات الریه، اورمی (جمع شدن مواد زاید سمی در اثر نارسایی كلیه)، الكلی بودن، مصرف برخی از داروها، اختلالات معده و مری و روده یا لوزالمعده، حاملگی، تحریك مثانه، هپاتیت، سابقه عمل جراحی (خصوصاً جراحی روی شكم)، علل عاطفی، پُر بودن معده، خنده شدید یا احساسات قوی، تغییر در دمای محیط.

چنانچه گفته شد، معده خیلی پُر و انباشته نیز می تواند باعث حمله های سكسكه شود كه به شكل غیرارادی بروز می كند و در شرایط زیر پیش می آید: خوردن بیش از حد و سریع غذا؛ به درون كشیدن هوای بیش از اندازه به داخل ریه ها؛ تغییر ناگهانی در دمای معده، مثل نوشیدن مایعات سرد بلافاصله بعد از خوردن یك نوشیدنی داغ.

علت ایجاد سكسكه تحریك اعصابی است كه عضلات تنفسی، خصوصاً دیافراگم را تحریك می كنند.

در گزارش جالبی كه سال ها پیش در ژورنال نیوانگلند به چاپ رسید، بیماری را معرفی كرده بود كه برای چند روز دچار سكسكه های مقاوم به درمان شده بود. بررسی های مختلف در او هیچ مشكلی را نشان نمی دادند و تنها یافته غیر طبیعی، وجود مورچه در گوش او بود! که پس از خارج كردن این مورچه، مشكلش برطرف شده بود!

از موارد بالا می توان نتیجه گرفت كه در بسیاری از موارد، علت مشخصی برای این حالت شناسایی نمی شود.

اغلب اوقات سكسكه، بیشتر از 48 ساعت طول نمی كشد، ولی در شکل مُداوم، فرد بیش از 2 روز و كمتر از 1 ماه سکسکه می کند و در مواردی که بیش از این مدت طول بکشد یا در صورتی كه با بیماری های دیگری مثل مشكلات قلبی- ریوی همراه باشد، فرد نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد.

اگر شما دچار سكسكه هایی می شوید كه تا چند روز یا بیشتر ادامه پیدا می كنند، پزشك می تواند انجام آزمایشاتی را تجویز كند كه برای بررسی احتمال وجود یك مشكل جدی تر به كار می روند.

روش های درمان سكسكه متنوع هستند و درمان های غیردارویی معمولاً بر روش های تحریك ناحیه حلق و بینی مبتنی هستند.


توصیه هایی برای رفع سکسکه :

1 - نفس خود را نگاه دارید و تا 10 بشمارید.

2 - داخل یك كیسه كاغذی تنفس كنید (كیسه پلاستیكی به دلیل احتمال چسبندگی آن به بینی، خصوصاً در اطفال به هیچ عنوان توصیه نمی شود).

3 - انگشت شست خود را بین دندان ها و لب بالا قرار دهید، سپس لب بالا را با انگشت سبابه خود، درست در زیر سوراخ بینی سمت راست، فشار دهید.

4 - یك لیوان آب را به سرعت بنوشید، باوری قدیمی وجود دارد مبنی بر اینكه نوشیدن هفت جرعه( قلپ) آب سكسكه را متوقف می كند.

5 - نان خشك یا یخ خرد شده، قورت دهید.

6 - زبان خود را به ملایمت بكشید.

7 - یك قاشق چای خوری شكر خشك بخورید.

8 - بازی پول من را تو برداشتی؟ را به منظور پرت كردن حواس فرد انجام دهید.

9 - ترساندن ناگهانی فرد مبتلا می تواند مؤثر باشد (به این شرط كه فرد دچار مشكلات بعدی نشود!)

10 - در برخی مطالب، به گذاشتن یخ و لیمو روی زبان برای متوقف كردن سكسكه، اشاره شده است.

11 - گذاشتن ژله انگور در زیر زبان

12 - بو كردن موادی كه بوی نافذی دارند.

13- در صورتی كه آئروفاژی (AEROPHAGIA)علت ایجاد سكسكه است، فرد باید از صحبت کردن در حین صرف غذا خودداری كند، غذا را به خوبی جویده و با استرس و اضطراب آن را صرف نكند. (آئروفاژی عبارتست از به درون کشیدن غیر عادی و بیش از اندازه ی هوا به داخل ریه ها).

14- مصرف حجم كم غذا و پرهیز از خوابیدن پس از غذا خوردن ، برای درمان سكسكه با علت رفلاكس معده(REFLEX) ، موثر است. غذای پر چرب، نوشابه های گازدار، پیاز خام، مركبات و حتی سیگار كشیدن، سبب تشدید رفلاكس معده می شود.

15- داروهایی هم برای درمان سكسكه معرفی شده اند كه سردسته داروهای مؤثر در درمان سكسكه "كلروپرومازین" است كه هم به شكل قرص و هم به صورت آمپول وجود دارد؛ البته این دارو از انواع داروهای اعصاب است و ظاهراً به این دلیل تجویز می شود كه سكسكه یك رفلكس عصبی است. اماباید به خاطر داشته باشید كه درمان های دارویی را هرگز بدون تجویز پزشك استفاده نكنید، زیرا عوارض جانبی دارد.

به طور كلی سكسكه معمولاً حالت خوش خیم داشته و با درمان های خانگی برطرف می شود، در مواردی هم كه به طول بیانجامد یا به درمان های معمولی جواب ندهد، معمولاً با دخالت پزشك برطرف خواهد شد.

صدف كوه كن- کارشناس تغذیه

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.