خانه‌ای که فردوسی در آن زندگی کرد

زادگاه فردوسى، روستایى سرسبز است که از باغ هاى انگور پوشیده شده. حدود 500 مترى شمال پاز که بر بلنداى تپه اى در جلگه قدیم خراسان قرار گرفته است، تپه ای با قدمت نامعلوم قرار دارد که خرده سفال و کاشى  هاى رنگارنگ اطراف و روى آن پراکنده اند و تاریخ کهن آن را نشان مى دهند. می گویند این آثار یادگار سده هاى اولیهء قرون اسلامى تا حدود قرن دهم قمری است.

پاز یا پاژ در لغت به معنای هدیه ی است كه فرد دارای رتبه و مقام به فرد دیگر هم تراز خود می دهد. روستای پاز حدود 800 هکتار مساحت دارد که بخشی از آن مسکونی است. بخشی از فضای مسکونی روستا هم روی تپه ای موسوم به قلعه بلند قرار دارد. چون تا مدتی قبل در اطراف آن خندقی وجود داشت که برای جلوگیری از پیشروی مهاجمان آن را پر از آب می کردند! بجز این تپه در فاصله تقریبی پانصد متر از پشته اولیه، بلندی دیگری به چشم می خورد که در بین اهالی به قلعه کهنه پاز معروف است.

سفال های رنگارنگ و لعابدار پارکنده روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت روستای پاز در سدهای اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است. اگر گذارتان به این روستا بیفتد، اهالی روستا خانه ای را بر تپه ای بلند نشانتان خواهند داد که به اعتقاد آنها خانه فردوسی است! این خانه قدیمی (حتی اگر به واقع خانه فردوسی نباشد) آنقدر قدیمی است که می تواند یک گردشگاه تاریخی به حساب بیاید. حتی سازمان میراث فرهنگی در سال 1379 این خانه را با شماره  3241 در فهرست آثار ملی ایران ثبت کرد اما متاسفانه این روزها به خرابه ای تبدیل شده که محل بازی بچه هاست.

در اطراف خانه نیز هیچ  تابلویی برای راهنمایی گردشگران درخصوص خانه و فردوسی و حتی هیچ اثری از نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (حتی در حد آرم این سازمان) دیده نمی شود.

بنابراین گردشگران مجبورند برای یافتن پرسش های خود با همسایگان فردوسی صحبت کنند که آن ها هم تنها در حد شنیده ها و بر اساس حضور گردشگران به اطلاعاتی بسیار مختصر آگاهی دارند. با رسیدن به خانه فردوسی هم منظره چشم نوازی مشاهده نمی شود. یک چهاردیواری کوچک با طاقچه و تزیینات گچی ساده که قدمت آن به دوران پهلوی می رسد، تنها دارایی خانه  فردوسی است. اما به هر حال دیدن همین خانه هم خالی از لطف نیست.

روستای پاز را باید در 15 کیلومتری شمال شرقی مشهد و در تقاطع جاده ی کلات و کارده ببینید. این روستا یک خیابان اصلی با نام "فردوسی" دارد که از جاده ی کلات منشعب می شود و خیابان های فرعی آن نیز براساس همین خیابان اصلی شماره گذاری شده اند.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از همشهری، ایسنا