تبیان، دستیار زندگی
نگاهی به تشكیلات و فعالیت های هیات های موتلفه اسلامی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آلاله‌های انقلاب(1)


نگاهی به تشكیلات و فعالیت های هیات های موتلفه اسلامی

شهدای موتلفه اسلامی

هیئت های موتلفه اسلامی از ائتلاف سه جمعیت با یکدیگر در سال 1342 پدید آمد. قبلاً در آغاز جریان انقلاب اسلامی در جریان انجمن های ایالتی و ولایتی و قضایای رفراندوم قلابی شاه در 6بهمن 41 این افراد که به صورت پراکنده بودند تحت رهبری امام به فعالیت پرداختند. بالاخره امام امت در اوایل سال 42 آنها را در قم با یکدیگر آشنا و مرتبط ساخت و از این ارتباط جمعیت های موتلفه اسلامی را به وجود آورد. مسئولان سازمان مرکزی این جمعیت عبارت بودند از شهید حاج صادق امانی، شهید محمد صادق اسلامی، شهید حاج مهدی عراقی، حبیب الله عسگر اولادی، حاج مهدی شفیق، شهید اسدالله لاجوردی و تعدادی دیگر که همگی از کسبه و تجار متدین بازار بودند.

موتلفه اسلامی به دستور امام راحل شكل گرفت

موتلفه چگونه شكل گرفت؟

برخی از این هیات ها ارتباط مستقیم با امام داشتند، در این میان سه هیات مذهبی در تهران ارتباط ویژه ای با امام داشتند، در اردیبهشت ماه 1342 این هیات ها بدون این كه ارتباط سازمان یافته ای با هم داشته باشند، به ملاقات امام راحل رفتند،در این دیدار امام راحل به این سه هیات مذهبی توصیه كردند كه هر سه هیات یك هدف را دنبال كنند و در اهدافشان ائتلاف داشته باشند.

هیئت های موتلفه اسلامی از ائتلاف سه جمعیت با یکدیگر در سال 1342 پدید آمد.

كلمه ائتلافی كه حضرت امام به كار گرفتند، موجب توافق این سه هیات شد و در آن روز هیات های موتلفه اسلامی نامگذاری و شكل گرفت كه در واقع یك نوع ائتلاف سازمان یافته به شكل حزب ایجاد می شود و روح حاكم بر این ائتلاف،مبارزه با رژیم شاه بود، این هیات های موتلفه اسلامی ارتباطشان را با امام ادامه می دهند تا زمانی كه امام در سال 1343 از كشور تبعید می شوند.

عملكرد و فعالیت‌های هیأت‌های موتلفه قبل از انقلاب

1- واكنش در برابر تشكیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی(انقلاب سفید).

2- تدارك و شركت در رهبری اعتصابات علیه رفراندوم شاه در 6بهمن41.

حزب موتلفه اسلامی

3- سازمان دادن و سامان بخشیدن تظاهرات ده‌ها‌هزار نفری عاشورا در 13خرداد و سپس در 15خرداد1342.

4- برگزاری مجالس جشن آزادی امام‌خمینی(ره)  در تهران و قم كه تبدیل به مجالس افشاگری علیه رژیم شد، برگزاری مجلس ختم شهدای مدرسه‌ی فیضیه در مسجد جامع چهل‌ستون تهران در فروردین1343.

5- تدارك و رهبری تظاهرات عاشورا در بزرگداشت نخستین سالگرد شهدای 15خرداد1343.

6-چاپ و پخش وسیع اعلامیه‌ی ضد كاپیتولاسیون امام‌خمینی(ره) در تهران و شهرستان‌ها، تدارك اعتصابات در بازار و محلات جنوبی تهران، به مناسبت تبعید امام‌خمینی در آبان1343.

7- رهبری اعتصابات تاكسیرانان تهران در 9آذر1343 به مناسبت گران‌شدن قیمت بنزین، برگزاری میتینگ اعتراضی ضد رژیم در 21آذر در مسجد حاج‌سید عزیزالله تهران در آذرماه1343.

هدف از ایجاد تشکیلات نظامی مؤتلفه اسلامی

هدف از ایجاد تشكیلات نظامی موتلفه، اعدام انقلابی سران رژیم ازجمله محمد رضا پهلوی، اسدالله علم، و دیگر مقامات رژیم بود. اما در طی جلساتی كه موتلفه به منظور بررسی اولویت های اعدام انقلابی برگزار كرد ترور شخص شاه به مصلحت تشخیص داده نشد چون به اعتقاد سران موتلفه، سازمان آنها هنوز قدرت اداره كشور بعد از ترور احتمالی شاه را پیدا نكرده بود و آلترناتیوی مناسب به جای او برای اداره كشور نداشتند و احتمال اینكه گروه ها یی بر جامعه حاكم ‏‎ شوند و قدرت را در دست بگیرند كه مورد تایید موتلفه نباشنند وجود داشت. ‏‏‎

به هر تقدیر تبعید امام خمینی (ره) که متعاقب مخالفت ایشان با لایحه کاپیتولاسیون صورت گرفت باعث گردید تا اولین اقدام هیئت های موتلفه در راستای اعدام انقلابی حسنعلی منصور، به عنوان فردی که در مقام نخست وزیری در صدد تصویب چنین لایحه ای بود قرار گیرد. در واقع اعضای هیئت های موتلفه در صدد بر آمدند تا حسنعلی منصور را به سزای عمل خیانتکارانه خویش در تصویب لایحه ای ننگین که موجب تبعید امام نیز شده بود برسانند.

هدف از ایجاد تشكیلات نظامی موتلفه، اعدام انقلابی سران رژیم ازجمله محمد رضا پهلوی، اسدالله علم، و دیگر مقامات رژیم بود.

به این ترتیب تلاش اعضای شاخه نظامی هیئت های مؤتلفه برای اعدام انقلابی منصور آغاز شد. شب قبل از عملیات قطعنامه ای 6 ماده ای از سوی هیئت های موتلفه تهیه گردید در این قطعنامه آمده بود: "ما با قلبی سوزان آماده شهادتیم، دیدن این تن های برهنه، شکم های گرسنه و بدن های ناتوانی که زیر تازیانه های عمّال استعمار آنها را به پرستیدن پیکر منحوس شاه وا می دارند، ما و هر انسان را رنج می دهد. ما برای اولین بار شلیک گلوله را بر روی دشمنان شما ملت ایران طنین انداز می کنیم، باشد که شما نیز پیروی کنید ..." قرار بر این شده بود که هر یک از اعضایی که موفق به انجام این کار شدند، قطعنامة مذکور را پخش کند. محمد بخارایی نیز در پی اقدام به انجام عملیات انقلابی به ایراد سخنرانی پرداخته و خطاب به نسل جوان می گوید: "من از دنیای نو، ورای این جهان با شما سخن می گویم، من اولین کسی بودم که تیر را به طرف دشمن رها کردم، تا وقتی که استعمار و استثمار و استبداد را از این مرز و بوم بیرون نکرده اید، اسلحه خود را بر زمین نگذارید..." به به هر تقدیر در اول بهمن 1343، منصور به هنگام ورود به مجلس در میدان بهارستان تهران توسط محمد بخارایی و با همکاری دیگر اعضای شاخه نظامی به هلاکت رسید .

موتلفه اسلامی

به دلیل مصادف شدن اول بهمن با 17رمضان (روز جنگ بدر) این عملیات، به عملیات بدر معروف شد. محمد بخارایی بلافاصله بعد از انجام این عملیات و پس از چند روز تعداد زیادی از اعضای موتلفه عراقی دستگیر و روانه زندان شدند.‏

اعضای دستگیر شده هیئت موتلفه اسلامی تحت شکنجه قرار گرفته و بازجویی از آنها آغاز شده که چند ماه به طول انجامید و نهایتاً پرونده آنها به دادگاه فرستاده شد. قبل از آغاز دادگاه در طی بازجویی و بازپرسی که از عراقی انجام شد بود وی در مورد دلایل ترور منصور اظهار داشت که بعد از شهادت نواب و یارانش برای انتقام خون او در فکر انجام اقداماتی بودیم. تا اینکه نهضت امام خمینی (ره) آغاز شد. بعد از تبعید امام خمینی(ره) و مسئله کاپیتولاسیون به این نتیجه رسیدیم که حسنعلی منصور را از میان برداریم. همچنین وی در خصوص مجوز و فتوای ترور منصور استدلال نمود که اسلام در مورد هر کاری و حرکتی حکمی دارد. یکی از این احکام در رابطه با مفسد فی الارض است. یعنی کسی که در یک جامعه خیانت بکند، تجاوز بکند و در زمین دست به فساد بزند. اسلام در مورد این شخص سه حکم صادر کرده است. تبعید، حبس ابد و اعدام. حسنعلی منصور که از مفسدین فی الارض بوده با عمل جنایت آمیزی که انجام داده یعنی مسئله کاپیتولاسیون... و بعد از نصایحی هم که مراجع عالی قدر بخصوص آیت الله خمینی(ره) کرد و اینها توجهی نکردند، چون دو مرحله اول یعنی تبعید و حبس ابد در اختیار آنها نبود بنابراین محکوم به اعدام شد.

در اول فروردین سال 1344 هـ.ش پرونده متهمین قتل منصور از دادگستری به دادگاه نظامی اعاده شد و محاکمه اعضای مؤتلفه آغاز شد. پس از یك ماه، بررسی پرونده ترور منصور، حكم مجازات اعدام برای چهار نفر، بخارایی، نیك نژاد، صفار هرندی، و صادق امانی صادر شد. كه حكم اعدام در روز 26 خرداد 1344 اجرا گردید. شش نفر به حبس ابد و سه نفر هم از پنج تا پانزده سال به زندان محكوم شدند.

به هر تقدیر تبعید امام خمینی (ره) که متعاقب مخالفت ایشان با لایحه کاپیتولاسیون صورت گرفت باعث گردید تا اولین اقدام هیئت های موتلفه در راستای اعدام انقلابی حسنعلی منصور، به عنوان فردی که در مقام نخست وزیری در صدد تصویب چنین لایحه ای بود قرار گیرد.

هیئتهای موتلفه اسلامی ، همزمان با فعالیت سیاسی ، به فعالیت فرهنگی نیز می پرداختند. فعالیت های فرهنگی آنان در داخل و خارج از زندان به ا شکال مختلفی مانند برگزاری نماز جماعت، تشکیل كلاسهای عقیدتی و آموزش زبان عربی و قرآن، برگزاری اردو و.... انجام می شد. ‏آن دسته از اعضای موتلفه اسلامی كه به اتهام ترور حسنعلی منصور در سال 1343 به زندان محكوم شده بودند، در سال 1356 مورد عفو قرار گرفته و آزاد شدند.

عزیمت اجباری امام خمینی (ره) از عراق به فرانسه که اندکی پس از آزادی آنان صورت گرفت باعث شد، دوباره فعالیت خود را از سر گرفته و در همان ابتدا به فرانسه عزیمت و اداره منزل امام را به عهده گیرند.

ادامه دارد...

فرآوری:طاهره رشیدی

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان


منابع: 1- پژوهشكده باقرالعلوم(ع)  / 2- روزنامه رسالت / 3- رجانیوز