طلبه و ترك مکروهات
سخنی از مرحوم شیخ محمد بهاری همدانی
این عارف والاقدر، که از برجسته ترین و مبرّزترین شاگردان عارف والا مقام مرحوم آخوند ملّا حسینقلی همدانی است و به تعبیر مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی «هو اجلّهم و اعظمهم»؛ اجل و اعظم تلامذه آخوند می باشد می نویسد:
«... دوّم: این که مهما امکن، پرهیز از مکروهات هم داشته باشد و به مستحبات بپردازد. حتی المقدور، چیز مکروه به نظرش حقیر نیاید، بگوید: «کُلّ مکروه جائز». بسا می شود یک یترک مکروهی، پیش مولا از همه چیز مقرّبتر واقع خواهد بود یا اتیان مستحب کوچکی. و این، به تأمل در عرفیات ظاهر خواهد شد.
سیّم: ترک مباحات است در غیر مقدار لزوم و ضرورت. اگرچه شارع مقدس خیلی چیزهای را مباح کرده برای اغنیاء، اما چون در باطن، میل ندارد بنده او مشغول به غیر او باشد از امورات دنیویّه، لذا خوب است بنده هم نظراً به میل مولا این مزخرفات را تماماً یا بعضها ترک نماید؛ اگر چه حرام نباشد ارتکاب آنها. اقتداءً بالنّبیین و تأسّیاً بالائمّة الطاهرین.»
توصیه ای از مرحوم بیدآبادی(ره)
حکیم و عارف بزرگ، مرحوم آقا محمد بیدآبادی در ضمن نامه و دستورالعملی در باره حكم مباح برای روحانی چنین می نویسند:
«... پس هموم خود را واحد ساخته، به قدم جدّ و جهد تمام، پای در جاده شریعت گذارد و تحصیل ملکه تقوا نماید؛ یعنی، پیرامون حرام و مشتبه و مباح, قولاً و فعلاً و حالاً و خیالاً و اعتقاداً، به قدر مقدور نگردد، تا طهارت صوری و معنوی حاصل شود که شرط عبادت است، و اثری از عبادت مترتّب شود و محض صورت نباشد.»
باری، از بحث ترک گناه و ترک مکروه و مباح دور افتادیم و سخن آخر این که؛ برادر روحانیم! تو با مردم دیگر فرق داری؛ تو پا جای پای پیامبر اکرم(صلوات الله علیه) گذاشته ای و به زیّ امیرالمؤمنین(علیه السلام) درآمده ای، انسانها کارهایت را سرمشق قرار می دهند و همگی با حساسیت اعمالت را زیر نظر دارند،
اگر نمی توانی و نمی خواهی با تقوا و زاهد باشی، و به قول یکی از نویسندگان معاصر ـ «اگر هیچ اثری و شباهتی و کاری به حضرت علی و امام جعفر صادق(علیهما السلام) نداشته باشید و نخواهید این شباهت را در خود ایجاد کنید راه بازار باز است.
آدم می رود کاسب می شود، داعی ندارد که طلبه بشود. طلبه که شد، یعنی، قبول یک سلسله مسائل و تربیتها و شدنها و تعهّدها، پس شباهتی باید باشد.»
و به قول حافظ شیرازی:
یکی از اندیشمندان گفته است:
«توده مردم همیشه یک مرتبه پایین تر از عالم، عمل می کنند. بدین معنا که اگر عالم، صالح و با تقوا و پرهیزکار باشد، مردم به او اقتدا کرده مرتکب حرام نمی شوند، ولی به مباحات عمل می کنند، و چنانچه دانشمند، به مشتبهات آلوده شود، سایرین کارهای حرام را انجام می دهند و در صورتی که کار حرامی از او سر زند دیگران کافر می شوند. و این موضوعی است که با چشمان خود می بینیم و آن جا که عیان است چه حاجت به بیان است.
و به قول رهبر بیدار دل و لقمان عصر و عارف واصل، امام خمینی(مدّ ظله العالی):
«درد این جاست: اگر مردم از شما عملی که بر خلاف انتظار است مشاهده کنند از دین منحرف می شوند، از روحانیّت بر می گردند نه از فرد. ای کاش از فرد برمی گشتند و به یک فرد بدبین می شدند.»
منابع:
1.كتاب سیمای فرزانگان
2. كتاب جهاد اكبر
تهیه و فرآوری : علی فریادرس ، گروه حوزه علمیه تبیان
