در کافی شاپ چه خبر است؟!

در نگاه اول چیزی که دیده می شود عبارتست از دود خاکستری، بوی تند دخانیات، نورهای کمرنگ، موسیقی ملایم غربی، لیوانهای پایه بلند، پوسترهای عجیب و غریبی که به رنگ سیاه و سفید هستند. احتمالا هنرپیشه های هالیوودی هستند.

تمامی اینها حکایت مشترکی است از احوالات اغلب کافی شاپهای تهران، این کلان شهر عجیب و پرماجرا. به نظر می رسد کافی شاپ ها در سالهای اخیر به طور چشمگیری افزایش داشته اند و علت این افزایش، احتمالا استقبال قشر جوان جامعه ما از این محیط بسته و مرموز می باشد.

به گزارش خبرنگار مهر که فضای یک کافه را اینطور توصیف می کند:

در با صدای زنگوله، آرام باز می شود. اولین قدم را که به داخل می گذارم نگاهم در بین مه دود غلیظ گم می شود.

پشت یکی از میزهای کوچک که صندلیهای پایه کوتاه دو نفره دارد می نشینم و منتظر پیشخدمت می مانم. میز روبروی من دختر و پسری مشغول خواندن کتابی هستند و دود غلیظ سیگار "ماربروشان" را به سمت آسمان رها می کنند.

سفارش چیپس و پنیر که می دهم از پیشخدمت می پرسم که کافه نشینان اینجا را بیشتر چه گروهی تشکیل می دهند، می گوید: ممکن است به صورت رهگذری مشتریان زیادی را داشته باشیم اما بیشتر مشتریانمان دانشجویان و هنرمندان هستند.

موسیقی غربی که به گمانم اسپانیایی باشد در حال پخش است. خواننده اسپانیایی ریتمیک می خواند و صداهای زیر کافه نشینان که اکثر آنها،دو نفره نشسته اند در آن گم می شود. دود غلیظ سیگار همچون پاره ای از مه سقف بلوطی کافه را تیره تر می کند.

آری!به نظر می رسد فضای اغلب کافی شاپ ها اگر بنا بر توصیف باشد، فاصله چندانی با توصیف مذکور نخواهد داشت. انچه مشخص است اینکه همه کافه های شهرمان، که تعداد آنها کم نیست، در ساعات مختلفی از روز و خصوصا بعد ازظهرها، پاتوق دختران و پسرانی می شود که دوست دارند تا ساعات فراغتی خویش را دور هم بنشینند و چند ساعتی را با یکدیگر بگذرانند.

و این فرصتی است که به خوردن غذایی سبک یا نوشیدنی گرم یا سرد یا کشیدن سیگار می گذرد بدون اینکه هدف خاصی در آن نهفته باشد. این را می توان از چهره مشتریان کافه تا حدودی فهمید.

وقتی در رابطه با اعمال افراد مراجعه کننده به کافه با برخی از مسئولان این کافی شاپ ها به گفتگو بنشینید، نکات جالبی را بیان می کنند. فردی که مسئول کافی شاپی بود در این باره گفت:" قرار نیست که افرادی که می آیند اینجا حتما کار مثبتی انجام دهند، اکثر مشتریان برای رفع خستگی روزانه یا بودن در کنار دوستان یا همسر و خانواده، به کافه می آیند و ساعاتی را با هم سپری می کنند. اصولا مشتریان کافه ما جوانان به خصوص دانشجویان  هستند و شاید در هفته دو یا سه بار به اینجا بیایند."بسیاری از جوانان به مقوله تفریح و گذران اوقات فراغتی در کافی شاپ علاقه مندند و معتقدند که وقت گذرانی در کافه امری عجیب و غیر عادی نیست و در همه کشورها، جوانان بعد از ساعت کاری در اماکنی عمومی مثل کافی شاپ و رستوران، به کشیدن سیگار و خوردن غذا و نوشیدنی می پردازند.

جالب اینجاست که به دستور اماکن، کشیدن سیگار و قلیان ممنوع است اما بعضا دیده می شود که در کافه ها نه تنها کشیدن سیگار امری غیر عادی نیست بلکه در برخی از مواقع مواردی همچون مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی برای مشتریان فراهم می شود. البته این امر احتمالا مخفیانه است ولی درآمد قابل توجهی را برای صاحبان کافه به همراه دارد.

تهران، شهر کافه ها

به کافی شاپی در شمال شهر می رویم. اینجا فضایی مدرن و لوکس است که با نمای سنگی قهوه ای رنگ، طراحی شده. لوسترهای زیبا و نور شمع ها خودنمایی می کند. گارسون ها با لباس های مخصوص در این فضا فعالیت دارند.

باز هم فضایی مه آلود و بوی توتون، فضا را در هاله ای خاکستر فرو برده. میزهای چهارنفره با طراحی جالبی چیده شده اند و اغلب آنها پر هستند. هر از گاهی ماشین های مدل بالا، روبروی در کافه توقف می کنند و دختران و پسران شیک پوش که مشخص است لباس ها و کفش های گران قیمتی بر تن دارند،وارد کافه می شوند. صدای خنده های بلند انها به گوش می رسد.

چند میز آنطرف تر، صدای دست زدن چند نفری بلند می شود و یک کیک تولد با شمع های متعدد دیده می شود. صدای باز شدن کاغذهای کادو، چند لحظه ای توجه سایر کافه نشینان را به خود جلب می کند.

اینجا هم بوی دود سیگار و ابرهای خاکستری آن بر همه فضا غلبه دارد و چهره های کم سن و سال را در خود محو می کند.

پسری روی میز ضرب گرفته و آرام با ناخنهای بلندش یک آهنگ قدیمی را می نوازد. قهوه تلخش را پر از شکر می کند و با دانه های سفید درشت آن که روی میز بخش شده بازی می کند.

وقتی با بعضی از این جوانان گفتگو می کنیم، معتقدند که در تهران تفریحی جز کافه رفتن و سینما و رستوران، ندارند.

صدای خواننده زیر زمینی، دود سیگار، شال دختری که از سرش افتاده، همهمه عده ای دختر و پسر و صدای قهقه هایشان در فضا شنیده می شود.

اینجا یک کافه است.فضایی که برخی از دختر و پسرها، بی هیچ قید و بندی در کنار هم می نشینند و سیگارهایی که علی رغم ممنوعیت دائم دود می شود، قیمتهای گزافی که مشخص نیست مبانی آن کدام هستند و چیدمانهای عجیبی که تفکرات خاص غربی را ترویج می دهند. اینها همگی نقاط مشترک کافه هایی هستند که روزانه بیش از صد جوان و یا رهگذر خیابانی را در خود جای می دهند بدون اینکه از منطق و فرهنگ خاص بومی پیروی کنند.

کلام آخر

به نظر می رسد باید به نیاز جوانان اهمیت داده شود و برای آن برنامه ریزی شود.

دکتر الهه مددی جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره می گوید:" اکثر جوانان ما برای اینکه بتوانند راحت تر ساعاتی را در کنار دوستان خود باشند، به کافه هایی می روند که می تواند محل خطری برای روابط آینده آنها باشد."وی ادامه داد: " به طور کلی روابط اجتماعی و گفتگو در محیط های چند نفره مفید و لازم است و باید فضایی در جامعه فراهم شود که جوانان بتوانند در محیطهای سالم و بی حاشیه در کنار هم درباره موضوعات مورد علاقه شان گفتگو کنند و تبادل نظر داشته باشند و حتی با افراد جدیدی آشنا شوند. اما متاسفانه هم اکنون چنین فضایی کمتر در محیط دانشگاهی و شهری ما وجود دارد که همین مسئله موجب شده جوانان به خصوص در شهرهای بزرگ به کافه ها پناه ببرند."

مددی افزود: " وجود کافی شاپ ها و رستورانهای مختلف در جامعه واقعیتی انکار ناپذیر است چرا که از قدیم محیط هایی مثل قهوه خانه ها برای جمع شدن مردم پس از یک روز کاری و گپ و گفت وجود داشته و دارد ولی باید محیط آرام و جدیدی را در این کافه ها ایجاد کرد که جوانان بتوانند فعالیت فرهنگی و هنری جدیدی همچون نقاله خوانیها در گذشته را تجربه کنند و بتوانند چیزی را فرا بگیرند."