پاسخ آیت الله جوادی آملی به یک پرسش قرآنی
توجه به قرآن و فراگیری آموزه‌های متعالی و هدایتگر آن، بی‌شک می‌تواند روشنگر مسیر حرکت انسان در تکامل و کسب آرامش روحی و معنوی باشد، قرآن، کتاب زندگی است که تأمل و تفکر پیرامون آن درهای نور و هدایت را به سوی انسان می‌گشاید.
آیا تلاوت قرآن در صورتی که انسان معنای آیات را نفهمد اثر و فایده‌ای دارد؟
اگر اهمیت و فضیلت تلاوت قرآن برای ما روشن شود و بدانیم که قرآن تکلم و سخن گفتن خداوند با ما است، و با طهارت باطن و اُنس با قرآن لذت تلاوت را بچشیم، هیچ گاه حاضر نمی‌شویم بین خود و قرآن فاصله بیندازیم و هرگز از فیض عظیم آن، حداقل با تلاوت پنجاه آیه در شبانه‌روز، محروم نمی‌گردیم.
خدای سبحان رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) را مستقیماً تحت ولایت خود معرفی کرده، می‌فرماید: «إنّ ولیّی الله الّذی نزّل الکتاب و هو یتولّی الصّالحین»(سوره اعراف، آیه 196. ) این آیه کریمه حاوی چند مطلب است: اول آن که می‌فرماید خدا ولی رسول الله است «ان ولیّی الله» دوم آن که همان خدایی ولی رسول الله است که قرآن را نازل فرموده «الّذی نزل الکتاب» و سوم آن که خداوند متولّی صالحین است «و هو یتولّی الصالحین».
با توجه به این سه نکته می‌فهمیم راه این که خدا ولی انسان باشد، آن است که انسان، صالح بشود و تا صالح نگردد تحت ولایت الله نخواهد بود و خدا هم تولی او را نخواهد پذیرفت و بهترین راه صلاح هم اُنس با قرآن است.
این جمله که می‌فرماید ولی رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، خدایی است که قرآن را نازل کرده از باب تعلیق حکم بر وصف می‌باشد که مشعر به علیّت است؛ یعنی اگر کسی به قرآن عمل کند صالح می‌شود و اگر خداوند بخواهد ولی کسی بشود، از راه قرآن، ولایت و تدبیر او را اعمال می‌کند. به همین دلیل می‌فرماید: «فاقرءوا ما تیسّر من القرآن»(سوره مزّمل، آیه 20)
آن مقداری که برای شما میسّر است قرآن تلاوت کنید و با این کتاب الهی مأنوس باشید. حتّی اگر معنای بعضی از آیات و سور برای شما روشن نشد، نگویید خواندن بدون ادراک چه اثری دارد. چون قرآن، کلام آدمی نیست که اگر کسی معنایش را نداند خواندنش بی‌ثمر باشد؛ بلکه نوری الهی است که خواندن آن به تنهایی عبادت است گرچه به معنایش آگاهی نداشته باشد.
بهترین راه قرائت و فهم قرآن کریم چیست؟
بهترین راه برای قرائت همراه با ادراک و فهم قرآن این است که انسان همراه با قرائت سور قرآنی، معانی آن را در ذهن و نظر قرار دهد، و با هر آیه در درون و نهاد خود گفتگو نماید، در آیه عذاب از خداوند، طلب مغفرت و در آیه رحمت از خدای سبحان طلب گذشت کند و بشیر بودن و نذیر بودن خداوند در آیات را مشاهده نماید و از هر مطلبی که قرآن افاده می‌نماید نکته علمی مربوط به آن را برداشت نماید.
در هنگام تلاوت قرآن با زبان، کلمات از راه گوش به سمع انسان می‌رسد که معنای آن نیز باید به دل و جان نفوذ کند و اگر دل بسته باشد، معنا به آن نفوذ نمی‌نماید، قرآن کریم در این مورد می‌فرماید:«أفلا یَتَدبّرونَ القرآن أم علی قلوبٍ اقفالها»(سورهء محمّد، آیهء 24) آیا در قرآن تدبر نمی‌کنند یا بر دل‌ها قفل‌هایی نهاده شده است؟ و در آیهء دیگر می‌فرماید: «کلاّ بل رانَ علی قلوبهم ما کانوا یکسبون»(سورهء مطففین، آیهء 14. ) یعنی؛ بر قلب‌های آن‌ها با آنچه کسب کرده‌اند زنگار نشسته است.
گناه، غفلت و علائق به دنیا، دل را قفل می‌کند و می‌بندد و معارف قرآنی در این قلب‌ها نفوذ نمی‌کند و انسان باید از راه باز کردن دل و زدودن «رین» و «چرک» از آن، زمینهء نفوذ معنا را به جان خود فراهم آورد. چون این زمینه فراهم شود تلاوت آیات قرآن موجب لذّت می‌شود. فرد با ورود به هر آیه‌ای اگر مشتمل بر خیرات، معرفت، علم و مانند آن باشد، مضمون آن را مسألت می‌کند و اگر ناظر به عذاب و مانند آن باشد نجات از آن را از خداوند طلب می‌نماید.
فرآوری : زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منبع :
شیعه نیوز ؛ بیانات آیت الله جوادی آملی
