دوبینی چشم

وقتی شخص جسمی را از نظر فضایی در دو وضعیت مختلف یعنی دو تا می بیند، به دوبینی مبتلاست. دوبینی می تواند ناشی از عیب عضلانی عصبی یا عیب انکساری چشم باشد.

دو بینی یکی از دردسرهای مردم است که موجب بروز مشکل در امور روزمره می‌شود؛ به طوری که گاهی فرد حتی نمی‌تواند راه برود. اما این بیماری، اغلب خودبه خود برطرف می‌شود.

هماهنگی بین بینایی دو چشم با مغز از دوران نوزادی شکل می‌گیرد. دید سه بعدی انسان، به خاطر تصویر منتقل شده از دو چشم به مغز است.

فرمان مغز و دید خوب دو چشم، موجب هماهنگی تمرکز دو چشم روی یک نقطه می‌شود. اما هرگاه عصب ماهیچه‌های دور چشم دچار اختلال یا بیماری شود، بیماری دوبینی بروز پیدا می‌کند.

اکثر افرادی که دچار دوبینی هستند، بیشتر شبح یا سایه‌های اضافی می‌بینید تا دو تصویر مجزا. این اغلب علامتی برای شروع آب مروارید است.

اگر دو تصویر جداگانه می‌بینید، این نشان می‌‌دهد که دو چشم شما بر یک نقطه متمرکز نمی‌شوند.

مغز هنگامی می تواند دو تصویر مستقل ایجاد شده از یک جسم در دو شبکیه چشم را با هم ترکیب و یک تصویر واحد تولید کند که این دو تصویر در نقاط مشابهی روی دو شبکیه تشکیل شوند. در غیر این صورت مغز به ناچار تصویر آن جسم را در هر چشم به طور مجزا دریافت کرده و در نتیجه شخص، شیء را از نظر فضایی در دو وضعیت مختلف یعنی دو تا می بیند.

علل دوبینی

اختلال دو بینی، اغلب در بیماران دیابتی یا پس از ضربه به استخوان‌های حدقه چشم رخ می‌دهد.

حتی یک سرماخوردگی ساده هم می‌تواند موجب دوبینی شود.

ضمن این که بروز این عارضه در سنین بالاتر به دلیل ابتلا به دیابت، فشارخون و بیماری‌های ویروسی است.

این ناراحتی ممکن است ناشی از ناهنجاری‌ ماهیچه‌ها یا اعصاب کنترل‌کننده حرکات چشم باشد؛ مثلا بیماری گریوز، یک بیماری غده تیروئید است که به‌تدریج ماهیچه‌های چشم را ضخیم می‌کند و در نتیجه نمی‌تواند حرکات خود را درست انجام دهد.

اگر دوبینی شما همراه با سرگیجه است، احتمال می‌رود سکته‌ای اعصاب کنترل‌کننده چشم را گرفتار کرده باشد.

اگر ضربه‌ای به سرتان بخورد، ممکن است به‌طور ناگهانی دچار دوبینی شوید.

علت این بیماری می تواند فلج عضلات چشمی یا یک ضایعه فضاگیر مانند خونریزی یا تومور در پشت کره چشم باشد.

ممکن است علت آن عصبی باشد یا ناشی از عیب انکساری چشم ، ورود جسم خارجی به  چشم و اختلال در راه های بینایی چشم تا مغز باشد.

درمان دوبینی

اگر دچار دوبینی شدید، بدون توجه به دلیل آن، نزد پزشک بروید. دوبینی زنگ اخطار بدن در برخی موارد خطر است.

درمان دو بینی با اصلاح عیب که باعث دوبینی شده است، صورت می گیرد. اگر علت عصبی است باید ضایعه عصبی تعیین و درمان شود و اگر عضلانی است باید انحراف چشم از مسیر طبیعی درمان شود و اگر جسم خارجی وارد چشم شده است، باید آن را خارج کنیم.

پزشک بسته به‌علت دو بینی ممکن است عینک یا جراحی برای تصحیح ماهیچه‌های چشم را توصیه کند؛ مثلا سایه‌های اضافی در دید با عمل جراحی آب مروارید و گذاشتن عدسی مخصوص از بین می‌روند.

دوبینی معمولا ظرف دو تا سه ماه خود به خود درمان می‌شود.

دوبینی غیرقابل تحمل است و هنگام ابتلا به این اختلال، باید یک چشم بیمار بسته شود تا بتواند این بیماری را تا هنگام بهبودی تحمل کند.

اگر اختلال دوبینی همیشگی باشد، از عینک‌های منشوری استفاده خواهد شد.

اختلال دوبینی ممکن است شدت و ضعف داشته باشد؛ یعنی فرد گاهی هنگام خستگی این اختلال را احساس می‌کند و گاه این اختلال، حالت پایدار دارد.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

ویستا

ایرنا - دکتر امین نیک اقبالی ، چشم پزشک

باشگاه خبرنگاران جوان - دکتر مجتبی باسقی ، جراح و متخصص بیماری های چشم