تبیان، دستیار زندگی
خطوط میدان مغناطیسی حاصله از جریان به صورت دوایری به مركز سیم هستند. جهت میدان مغناطیسی را می‌توان به‌كمك قاعده دست راست به‌دست آورد. بنا به قاعده، چهار انگشت دست راست را حول سیم و در جهت میدان مغناطیسی حلقه می‌كنیم آنگاه شست جهت جریان را نشان میدهد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیم راست بلند

فیلم های آزمایش هایی را نشان می‌دهد كه اساس كشف اورستد است.

به نظر شما وقتی جریان برقرار می‌شود عقربه‌ها در چه جهت حول سیم قرار می‌گیرند؟

سیم راست بلند

برای مشاهده فیلم اینجا را کلیک کنید.

برای مشاهده فیلم اینجا را کلیک کنید.

به جهت قرار گرفتن عقربه قطب نماها در اطراف سیم توجّه كنید. با تغییر جهت جریان راستای قرار گرفتن آنها چه تغییری می‌كند؟

در اشكال زیر نحوه قرار گیری قطب نما و براده های آهن در اطراف سیم حامل جریان دیده می‌شود. شكل ظاهری به‌وجود آمده این موضوع را نشان می‌دهد كه خطوط میدان مغناطیسی حاصله از جریان به صورت دوایری به مركز سیم هستند.

سیم راست بلند

سیم راست بلند

اگر جهت جریان عكس شود جهت عقربه‌ها نیز معكوس می‌گردد و این امر نشان گر معكوس شدن جهت خطوط میدان است.

جهت میدان مغناطیسی را می‌توان به‌كمك قاعده دست راست به‌دست آورد.

قاعده دست راست:

انگشتان دست راست خود را به صورت نیم حلقه حول سیم قرار دهید به‌ طوری ‌كه شست تان در راستای جریان I باشد، بدین ترتیب نوك انگشتان جهت میدان مغناطیسی B را نشان می‌دهد.

سیم راست بلند

سیم راست بلند

سیم راست بلند

تمرین مشاهده ایی

در مدل‌سازی زیر مقطع سیم حامل جریان را می‌بینید كه راستای جریان آن عمود بر صفحه مدل‌سازی است. در اطراف این سیم خطوط میدان مغناطیسی به‌وجود آمده است.

با توجّه به جهت خطوط میدان، جهت جریان در حدس بزنید.

راهنمایی و حل:

بنا به قاعده دست راست، چهار انگشت دست راست را حول سیم و در جهت میدان مغناطیسی حلقه می‌كنیم آنگاه شست جهت جریان را نشان می‌دهد. بنابراین جهت جریان به سمت بیرون صفحه می‌باشد.

سیم راست بلند


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مجید محسنی

تنظیم: نسیم گنجی منش