طوفان خشمتان را مهار کنید

مسلماً عصبانی شدن امر اجتناب ناپذیری است. اما زیاد عصبانی شدن یا برای هر موضوعی عصبانی شدن، کاملاً به ضرر سلامتی تان است.

تعریف خشم و پرخاشگری را بدانیم

خشم یکی از هیجان های پیچیده انسان است. خشم احساسی طبیعی در انسان است که همه افراد آن را به نوعی تجربه می کنند. خشم احساس طبیعی است که حاصل حالت هیجانی، فیزیولوژیک و شناختی ماست. همه ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز روبرو شده ایم. و هر انسانی به ویژه وقتی با کسی وارد مبارزه می شود یا کسی او را تهدید می کند یا می رنجاند عصبانی می شود. ولی پرخاشگری رفتاری است که گاهی بر اثر احساس خشم در افراد دیده می شود. پرخاشگری وقتی رخ می دهد که عصبانیت به عمل یا رفتاری مضر یا آسیب رسان تبدیل می شود. هدف پرخاشگری صدمه به دیگران است. یا کلامی و یا جسمی. پرخاشگری نوعی واکنش رفتاری است که در افراد خشمگین که ترسو و ضعیف بوده و احساس نا امنی می کنند دیده می شود. وقتی عصبانیت به خشم یا پرخاشگری تبدیل می شود خطر خشونت به بالاترین حد خود می رسد.

آیا عصبانیت هیجان بدی است؟

اصولاً هیجان خوب و بد وجود ندارد. البته بعضی از هیجانات خوشایند هستند و برخی دیگر ناخوشایند. ولی بد با ناخوشایند فرق دارد. بجای آنکه هیجانات را خوب یا بد بدانید، بهتر است آن ها را به سازنده و مفید( یعنی جوابگوی مقتضیات و شرایط) یا غیر سازنده و بی فایده( یعنی صرفاً در جهت موقعیت یا اجرای برنامه خود) تقسیم کنیم. در صورتی که خشم به صورت صحیح مدیریت شود به ما انرژی می دهد تا در جهت رسیدن به اهدافمان فعالیت کنیم. به ما شجاعت می دهد تا خواسته های خود را با قاطعیت ابراز و دیگران را با دیدگاه خود آشنا کنیم. در صورتی که غلط ابراز شود یعنی سبب واکنش های پرخاشگرانه گردد نه تنها مشکل را حل نمی کند، بلکه بیشتر می شود.

در واقع عصبانیت واکنشی طبیعی در برابر رویدادها و اتفاقات هر روزه است. این احساس واکنش صحیح در برابر هر موقعیتی است که تهدید واقعی به نظر می رسد. اما مساله این است که عصبانیت را می توان طوری هدایت کرد که نیروی محرک مثبتی در پشت کارهای ما باشد. عصبانیتی که بر سر دیگران ریخته می شود تقریباً همیشه مضر است زیرا هدف چنین عصبانیتی، کنترل کردن، بردن و انتقام گرفتن است. از طرف دیگر عصبانیتی که محترمانه و در جهت حل مشکلی ابراز شود یا از شما و عزیزانتان محافظت کند سازنده و مفید است.

چگونه خشمتان را ابراز می کنید؟

روش های ابراز خشم در افراد مختلف متفاوت است. وقتی شما در مواردی از دیگران عصبانی می شوید ممکن رفتاری منفعل، پرخاشگرانه و قاطع داشته باشید.

منفعل: برخی از افراد زمانی که دچار خشم می شوند، آنرا سرکوب کرده و نشان نمی دهند. وقتی به جای پاسخ به خشم خود چیزی نمی گویید و احساس تان را در درون نگه می دارید، خشم یا به صورت ناگهانی فوران می کند یا به صورت پنهان کاری یا توسل به اهمال کاری، دلیل تراشی، فراموشکاری یا انجام ندادن خواسته های فرد مقابل بروز می کند. با این که هدف از این نوع واکنش انجام یک رفتار سازگارانه و مثبت است. ولی معمولاً پس از مدتی قدرت تحمل فرد کاهش یافته و خشم خود را به شکل ناسازگارانه و شدید ابراز می کند و یا این خشم، به خود فرد آسیب می رساند.

پرخاشگرانه: فرد تلاش می کند به کسی یا چیزی صدمه بزند.

ابراز خشم( قاطعانه): به معنی ابراز و توصیف احساسات و افکار و نظرات خود، بدون اینکه حقی از شما سلب شود بر اعتقادات خود پایدار می مانید. بدون اضطراب انتقادات و احساس خود را بیان می کنید ولی در همین حال حق دیگران را محترم می شمارید. ابراز خشم به شیوه ای مناسب و سازگارانه و بدون پرخاشگری سالم ترین شکل ابراز خشم است.

مضرات عصبانیت

تحقیقات نشان می دهد که عصبانیت شدید و مزمن با بروز بیماری های قلبی- سرطان- سکته مغزی- سرماخوردگی- آنفلوآنزا و افسردگی مرتبط هستند. وقتی کسی عصبانی می شود، سازوکار تولید استرس در بدن او فعال می شود که تغییرات بیولوژیکی بسیاری در او به دنبال خواهد داشت.افرادی که غالباً احساس جوشی شدن و از کوره در رفتن دارند معمولاً دچار مشکلات فیزیکی مانند زخم معده و حمله قلبی می شوند. عصبانیت های مکرر می تواند بیماری های بسیاری را در بدن ایجاد کند که شامل: میگرن و سردرد، ضعف اعصاب، ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن، اختلال در هضم غذا،اسهال، زخم معده ،گاستریت و... . است.

عصبانیت معمولاً منجر به جنگ قدرت می شود. عصبانیت که هدف از آن تغییر رفتار دیگری است معمولاً نتیجه معکوس می دهد.طرف مقابل مقاومت می کند و در برابر عصبانیت شما سرکش می شود. نیروی عقل در هنگام عصبانیت از وجود شخص رخت بر می بندد. در نتیجه فرد عصبانی به شدت احساساتی و بر انگیخته می شود. او خود نمی داند که چه می کند و چه می گوید. و هیچ کاری از او بعید نیست.پدر و مادرهای عصبانی می توانند بچه ها را تهدید کنند. انتقام و سرکشی را در بچه ها دامن بزنند و به بچه ها بیاموزند که فقط در صورت عصبانی شدن، همکاری دیگران را جلب خواهند کرد.

منابع:

مدیریت عصبانیت برای خانواده ها- تالیف گری مکی و استیون میبل- ترجمه مهرداد فیروز بخت

کنترل عصبانیت،دشمن خطرناک- تالیف م-ک- گوپتا- ترجمه مهندس ماندانه دانش

جام جم- مریم روزبهانی

مهارت های زندگی- دکترحسین خنیفرـعضو هیات علمی دانشگاه تهران)- دکتر مژده پورحسینی

کنترل خشم- علل، پیامدها و راهکارها- رباب حامدی

استرس و روش های مقابله با آن- شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری- دکتر معصومه غلامی با همکاری واحد آموزش سلامت

مطالب مرتبط :

از خشم خودتان فرار نکنید

قدم اول درکنترل خشم

احساس خشم می کنم

آموزش اینترنتی مقابله با خشم